Wojna w Kosowie
W dzisiejszym świecie Wojna w Kosowie stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego spektrum społeczeństwa. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na gospodarkę, politykę, technologię czy kulturę, Wojna w Kosowie stał się kluczowym punktem w dyskusji i analizie różnych aspektów współczesnego życia. Od samego początku Wojna w Kosowie wzbudzał ciekawość i debatę, generując sprzeczne opinie i zachęcając do poszukiwania rozwiązań i innowacji. Na przestrzeni historii Wojna w Kosowie był bohaterem niezliczonych znaczących wydarzeń, wyznaczając początek i koniec w sposobie, w jaki różne tematy są opracowywane i poruszane. W tym artykule zbadamy różne wymiary i aspekty Wojna w Kosowie, analizując jego znaczenie i implikacje we współczesnym świecie.
| rozpad Jugosławii | |||
 Zgodnie z ruchem wskazówek zegara, od lewego górnego rogu: kwatera główna sztabu wojsk jugosłowiańskich uszkodzona przez naloty NATO; cywilny samochód Zastava Koral zasypany gruzem po nalotach NATO w Belgradzie; pomnik poległych dowódców UÇK w Smirë; amerykański F-15E startujący z bazy lotniczej Aviano | |||
| Czas |
28 lutego 1998 – 11 czerwca 1999 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik | |||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Wojna w Kosowie (alb. Lufta e Kosovës; serb. Косовски рат, Kosovski rat) – konflikt zbrojny w Kosowie, toczony od 28 lutego 1998 do 11 czerwca 1999 roku[1][2][3] pomiędzy siłami Federalnej Republiki Jugosławii, która kontrolowała Kosowo przed wojną, a kosowską albańską milicją separatystyczną znaną jako Armia Wyzwolenia Kosowa (UÇK). Konflikt zakończył się interwencją Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO) poprzez naloty na Jugosławię w marcu 1999 roku, w wyniku których wojska jugosłowiańskie wycofały się z Kosowa.
UÇK została utworzona na początku lat 90. w celu walki z dyskryminacją etnicznych Albańczyków i represjami wobec opozycji politycznej prowadzonymi przez władze jugosłowiańskie, które rozpoczęły się po zlikwidowaniu autonomii Kosowa przez serbskiego przywódcę Slobodana Miloševicia w 1989 roku[4]. UÇK zainicjowała swoją pierwszą kampanię w 1995 roku, po tym jak sprawa Kosowa została pominięta w porozumieniu z Dayton kończącym wojnę w Bośni i stało się jasne, że strategia pokojowego oporu promowana przez prezydenta Ibrahima Rugovę nie doprowadziła do podniesienia sprawy Kosowa na arenie międzynarodowej[5]. W czerwcu 1996 roku organizacja wzięła na siebie odpowiedzialność za akty terroru wymierzone w posterunki policji jugosłowiańskiej w Kosowie podczas powstania w Kosowie[6][7] (w 1998 roku UÇK została uznana przez Departament Stanu USA za organizację o charakterze terrorystycznym[8]). W 1997 roku organizacja nabyła dużą ilość broni poprzez przemyt z Albanii, po rebelii, w trakcie której organizacje rebelianckie zdobyły dużą ilość uzbrojenia zrabowanego z posterunków albańskiej policji i armii. Na początku 1998 roku ataki UÇK przeciwko władzom jugosłowiańskim w Kosowie doprowadziły do wzrostu obecności serbskich oddziałów paramilitarnych i regularnej armii, które następnie rozpoczęły kampanię odwetową wymierzoną w sympatyków UÇK i przeciwników politycznych[9]; w ramach tej kampanii zginęło od 1500 do 2000 cywilów i bojowników UÇK, a do marca 1999 roku przesiedlono 370 000 Albańczyków z Kosowa[10][11].
20 marca 1999 roku siły jugosłowiańskie rozpoczęły masową kampanię represji i wydalania Albańczyków z Kosowa po wycofaniu się misji OBWE w Kosowie i niepowodzeniu proponowanego porozumienia z Rambouillet[11][12]. W odpowiedzi NATO rozpoczęło interwencję zbrojną, przeprowadzając kampanię bombardowań lotniczych, która rozpoczęła się 24 marca, uzasadniając ją jako „wojnę humanitarną”[13]. Wojna zakończyła się porozumieniem z Kumanowa podpisanym 9 czerwca 1999 roku, na mocy którego siły jugosłowiańskie i serbskie[14] zgodziły się wycofać z Kosowa, ustępując miejsca siłom międzynarodowym. Siły lądowe NATO wkroczyły do Kosowa 12 czerwca[15][16]. Kampania bombardowań NATO do dziś pozostaje obiektem kontrowersji[17]. Nie uzyskała ona zgody Rady Bezpieczeństwa ONZ i spowodowała śmierć co najmniej 488 jugosłowiańskich cywilów[18], w tym znaczną liczbę uchodźców z Kosowa[19][20][21].
W 2001 roku Sąd Najwyższy z siedzibą w Kosowie, administrowany przez ONZ, orzekł, że miała miejsce systematyczna kampania terroru, obejmująca morderstwa, gwałty, podpalenia i poważne represje wobec ludności albańskiej, a wojska jugosłowiańskie próbowały zmusić Albańczyków do opuszczenia Kosowa, lecz nie wytępić ich, a zatem nie było to ludobójstwo[22]. Po wojnie sporządzono listę ponad 13 500 osób, które zginęły lub zaginęły podczas dwuletniego konfliktu[23]. Siły jugosłowiańskie i serbskie spowodowały przemieszczenie się od 1,2[24] do 1,45 miliona Albańczyków z Kosowa[25]. Po wojnie około 200 000 Serbów, Romów i innych osób niebędących Albańczykami uciekło z Kosowa, a wielu spośród pozostałych na miejscu padło ofiarą odwetowych represji władz kosowskich[26][27][28].
Armia Wyzwolenia Kosowa została rozwiązana wkrótce po zakończeniu wojny. Niektórzy jej członkowie walczyli później dla Armii Wyzwolenia Preševa, Medveđy i Bujanovacu w czasie kontynuacyjnego konfliktu w dolinie Preševa[29], a inni dołączyli do Narodowej Armii Wyzwolenia i Albańskiej Armii Narodowej podczas konfliktu etnicznego w Macedonii[30], podczas gdy pozostali utworzyli Policję Kosowa.
Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii (MTKJ) skazał sześciu serbsko-jugosłowiańskich urzędników i jednego albańskiego dowódcę za zbrodnie wojenne w Kosowie.
Przypisy
- ↑ Michael J. Boyle: Violence After War: Explaining Instability in Post-Conflict States. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2014, s. 175. ISBN 978-1421412573. (ang.).
- ↑ Independent International Commission on Kosovo: The Kosovo Report. Oxford: Oxford University Press, 2000, s. w. ISBN 978-0199243099. (ang.).
- ↑ Stephen L. Quackenbush: International Conflict: Logic and Evidence. Los Angeles: Sage, 2015, s. 202. ISBN 978-1452240985. (ang.).
- ↑ Derek S. Reveron, Jeffrey Stevenson Murer: Flashpoints in the War on Terrorism. Taylor & Francis, 2006, s. 67–68. ISBN 978-0-415-95491-4. (ang.).
- ↑ Keiichi Kubo. Why Kosovar Albanians Took Up Arms against the Serbian Regime: The Genesis and Expansion of the UÇK in Kosovo. „Europe-Asia Studies”. 62 (7), s. 1135–1152, 9.08.2010. DOI: 10.1080/09668136.2010.497022. ISSN 0966-8136. (ang.).
- ↑ Under Orders: War Crimes in Kosovo – 2. Background. Human Rights Watch. . (ang.).
- ↑ United Nations High Commissioner for Refugees: Chronology for Kosovo Albanians in Yugoslavia. Refworld. . (ang.).
- ↑ CRG -- The CIA met Bin Laden while undergoing treatment at an American Hospital last July in Dubai. . (ang.).
- ↑ Lyubov Grigorova Mincheva, Ted Robert Gurr: Crime-Terror Alliances and the State: Ethnonationalist and Islamist Challenges to Regional Security. Routledge, 2013, s. 27–28. ISBN 978-0-415-50648-9. (ang.).
- ↑ Judah: The Serbs. Yale University Press, 2009. ISBN 978-0-300-15826-7. (ang.).
- ↑ a b Under Orders: War Crimes in Kosovo (March–June 1999). Human Rights Watch, 12.06.1999. . (ang.).
- ↑ A Review of NATO's War over Kosovo. chomsky.info. . (ang.).
- ↑ Endgame in Kosovo. The New York Times, 9.12.2007. . (ang.).
- ↑ K-For: The task ahead. BBC. . (ang.).
- ↑ Kosovo war chronology. Human Rights Watch. . (ang.).
- ↑ The Balkan wars: Reshaping the map of south-eastern Europe. The Economist, 9.11.2012. . (ang.).
- ↑ Steven Haines. The Influence of Operation Allied Force on the Development of the jus ad bellum. „International Affairs”. 85 (3), s. 477–490, maj 2009. Oxford: Oxford University Press. DOI: 10.1111/j.1468-2346.2009.00809.x. ISSN 1468-2346. (ang.).
- ↑ Civilian deaths in the NATO air campaign. Human Rights Watch, February 2000. . (ang.).
- ↑ Civilian deaths in the NATO air campaign. Human Rights Watch, luty 2000. . (ang.).
- ↑ Anne-Sophie Massa. NATO's Intervention in Kosovo and the Decision of the Prosecutor of the International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia Not to Investigate. „Berkeley Journal of International Law”. 24 (2), 2006. (ang.).
- ↑ NATO: We Mistakenly Bombed Refugees. AP News, 15.04.1999. . (ang.).
- ↑ Kosovo assault 'was not genocide. BBC, 7.09.2011. . (ang.).
- ↑ List of Kosovo War Victims Published. Balkan Insight, 10.122014. . (ang.).
- ↑ The Kosovo Conflict and International Law: An Analytical Documentation 1974–1999. Heike Krieger (red.). Cambridge University Press, 2001, s. 90. ISBN 978-0521800716. (ang.).
- ↑ Kosovo / Kosova: As Seen, As Told. OSCE, 5.11.1999. . (ang.).
- ↑ Fred Abrahams: Under Orders: War Crimes in Kosovo. Human Rights Watch, 2001, s. 454–456. ISBN 978-1-56432-264-7. (ang.).
- ↑ Serbia home to highest number of refugees and IDPs in Europe. B92, 20.06.2010. . (ang.).
- ↑ Serbia: Europe's largest proctracted refugee situation. OSCE, 2008. . (ang.).
- ↑ Kosovo one year on. BBC, 16.03.2000. . (ang.).
- ↑ Justin Huggler: KLA veterans linked to latest bout of violence in Macedonia. The Independent, 12.03.2001. . (ang.).
Bibliografia
- Maciej Marszałek: Sojusznicza operacja „Allied Force”. Przebieg – ocena – wnioski. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009. ISBN 978-83-7611-356-2.