Wilec ziemniaczany

Wygląd przypnij ukryj Wilec ziemniaczany
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

psiankowce

Rodzina

powojowate

Rodzaj

wilec

Gatunek

wilec ziemniaczany

Nazwa systematyczna
Ipomoea batatas (L.) Lam.
Tabl. encycl. 1:465. 1793
Kategoria zagrożenia (CKGZ)

brak danych
Bulwy batatów

Wilec ziemniaczany (Ipomoea batatas (L. Poir.) – gatunek byliny należący do rodziny powojowatych, znany pod nazwami: batat, patat, kūmara lub słodki ziemniak. Pochodzi z Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. Nie jest znany w dzikim stanie, jest natomiast popularny w uprawie w całej strefie tropikalnej.

Morfologia

Łodyga Płożąca, ukorzeniająca się w węzłach, silnie rozgałęziona, często mięsista, długości do 5 m. Część podziemna Jadalne bulwy korzeniowe osiągające wagę do 3 kg. Mają biały, różowy lub czerwony miąższ. Liście Skrętoległe, ogonkowe i bardzo zmienne. Od głęboko siecznych, z 3 lub większą liczbą klap i z nasadą sercowostrzałkowatą, do jajowatych z prostą nasadą. Osiągają 4-15 cm długości i 3-11 cm szerokości. Kwiaty Duże, o długości korony 3-7 cm, zebrane są po 3-4 w kątach liści. Działki kielicha do 1 cm długości, zaostrzone. Korona dzwonkowata lub lejkowata, na zewnątrz jasnoniebieska lub fioletowa, w gardzieli ciemniejsza. W uprawie często nie zakwitają. Owoce Jajowate torebki z dużymi, ciemnymi nasionami, rzadko się zawiązują.

Uprawa

Najwięksi producenci batatów (2017)
(w mln ton)
 Chiny 72,0
 Malawi 5,47
 Tanzania 4,24
 Nigeria 4,01
 Indonezja 2,02
 Etiopia 2,0
 Angola 1,86
 Uganda 1,66
 Stany Zjednoczone 1,62
 Indie 1,46
 Wietnam 1,35
 Madagaskar 1,14
 Rwanda 1,08
 Mali 1,02
Łącznie na świecie 112,84

Zastosowanie

Zmienność

Istnieją dwie główne odmiany batatów: słodka i gorzka. Słodka odmiana jest smaczna, z tego powodu często jej uprawy są niszczone przez insekty i dzikie zwierzęta. Natomiast odmiana gorzka jest trująca, dlatego też nie jest jadana przez szkodniki. Aby była jadalna dla ludzi, najpierw trzeba obrać bulwę ze skóry, w której jest najwięcej toksyn, a następnie wystawić na tacy na działanie promieni słonecznych. Pod wpływem słońca toksyny z pozostałej części bulwy zostaną usunięte. Taca jest potrzebna po to, żeby z bulwy wypłynęła część soków (teraz zdatnych do picia).

Wartości odżywcze

Słodkie ziemniaki są bogate w węglowodany złożone i błonnik. Są cennym źródłem witamin i mikroelementów, takich jak witamina A, C oraz witaminy z grupy B (B1, B2, B6). Bataty są także źródłem β-karotenu i polifenoli, które stanowią naturalne przeciwutleniacze. Bataty mają niski indeks glikemiczny (50). Zawierają 86 kcal na 100 g.

Przypisy

  1. ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965   (ang.).
  2. ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001–   (ang.).
  3. ↑ Ipomoea batatas, The IUCN Red List of Threatened Species  (ang.).
  4. ↑ FAOSTAT , www.fao.org  .
  5. ↑ Słodkie ziemniaki urozmaicą Twoje dania i dostarczą ci wielu witamin!, „BonaVita”   (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Kontrola autorytatywna (takson):Encyklopedia internetowa: Identyfikatory zewnętrzne: