Władysław Kopaliński

Wygląd przypnij ukryj Władysław Kopaliński
Ilustracja
Władysław Kopaliński (2006)
Imię i nazwisko

Władysław Sterling / Stefczyk

Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1907
Warszawa

Data i miejsce śmierci

5 października 2007
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura stosowana

Ważne dzieła
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Grób Kopalińskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (2008)

Władysław Kopaliński, właśc. Władysław Sterling, po II wojnie światowej Jan Władysław Stefczyk (ur. 14 listopada 1907 w Warszawie, zm. 5 października 2007 tamże) – polski leksykograf, tłumacz, wydawca, w latach 1949–1954 prezes i redaktor naczelny Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Twórca „Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych”, potocznie nazywanego słownikiem Kopalińskiego.

Życiorys

Urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, jako syn właściciela fabryki kopert Samuela Sterlinga (zm. 1933) i Reginy z domu Wilner (zm. 1932); był najmłodszy spośród pięciorga rodzeństwa. Uczył się w gimnazjum realno-filozoficznym im. Michała Kreczmara w Warszawie. Studiował anglistykę na Uniwersytecie Warszawskim, ale studiów nie ukończył. W latach 30. pomagał ojcu w prowadzeniu drukarni (będąc jej współwłaścicielem). W 1936 ożenił się z Adelą Bartoszewicz (zm. 22 lutego 2007). W czasie II wojny światowej przebywał w Warszawie, zdecydował się nie iść do getta. W czasie wojny stracił nieomal całą rodzinę. Tuż przed wybuchem powstania warszawskiego przedostał się do Lublina. Od końca 1944 do kwietnia 1959 zastępca dyrektora programowego do spraw artystycznych Polskiego Radia w Lublinie, przeniesionego w marcu 1945 do Warszawy. W latach 40. i 50. XX wieku autor audycji radiowych „Odpowiedzi z różnych szuflad”. W latach 1949–1954 redaktor naczelny, a później prezes Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, w latach 1954–1974 publicysta „Życia Warszawy” (gdzie publikował cotygodniowy felieton – był m.in. twórcą polskiego słowa „nastolatki”, użytego po raz pierwszy w felietonie pt. „Autentyczny widz” z 2 maja 1959). W latach 1956–1970 był członkiem komitetu redakcyjnego „Pism” Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Korespondent PAP w Waszyngtonie (1958–1960). W marcu 2007 ożenił się z Anną Mysłowską, tłumaczką literatury pięknej (m.in. książek Rachel Billington i J.M. Coetzee).

Tłumaczył literaturę anglosaską (m.in. Sinclaira Lewisa), był autorem opracowań dzieł literatury klasycznej i współczesnej. Powszechnie znany jako autor dzieł leksykograficznych i encyklopedycznych.

Laureat Nagrody Kulturalnej „Solidarności”, nagrody Warszawskiej Premiery Literackiej – Książka Roku (1985), Nagrody „Problemów” (1985) – za całokształt twórczości w dziedzinie językoznawstwa i kultury, Nagrody Nike Warszawska (1986) – za Słownik mitów i tradycji kultury; Nagrody Funduszu Literatury, nagrody Międzynarodowego Kuratorium Książki Dziecięcej IBBY, włoskiej nagrody European Prize „Pier Paolo Vergerio” (1988) – za Opowieści o rzeczach powszednich; Nagrody Edytorskiej Polskiego PEN Clubu (1991 – za całokształt twórczości), nagrody Ikara (1996).

Członek PPR (1946–1948), PZPR (1948–1981). Należał do Związku Literatów Polskich (1949–1983) i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989–2007).

Mieszkał w Warszawie, przy ul. Koszykowej 1. Zmarł po długiej chorobie nowotworowej ponad miesiąc przed swoimi 100 urodzinami. Został pochowany 15 października 2007 w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B31-tuje-16).

Ordery i odznaczenia

Twórczość

Tłumaczenia (wybór)

Opracowania edytorskie

Uwagi

  1. ↑ Kopaliński był jego pseudonimem, pochodzącym od nazwiska nauczycielki języka polskiego, Joanny Kopalińskiej, która zainteresowała ucznia językiem i literaturą: Władysław Kopaliński, czyli o leksykografii z ludzką twarzą.

Przypisy

  1. ↑ Kiedy przeszłość sięga tak daleko w przyszłość, że znajdujemy ją koło siebie. Władysław Kopaliński. Zydowski Instytut Historyczny, 2021. . (pol.).
  2. ↑ Kopaliński Władysław, Encyklopedia PWN  .
  3. ↑ a b Przez pewien czas słownik był dostępny jako część Encyklopedii multimedialnej Omnia wydawnictwa De Agostini i w Internecie (za: Dąbkowski Grzegorz, Polskie słowniki w Internecie). „Studia Medioznawcze”, vol. 3 (13), 2003, nr 3, s. 64.
  4. ↑ „Nasz Przegląd”, s. 8, 1933-04-10. Warszawa. 
  5. ↑ „Nasz Przegląd”, s. 16, 1932-10-09. Warszawa. 
  6. ↑ Nagrody „PROBLEMÓW" w roku 1985 otrzymują:, „Problemy”, nr 11 (472), RSW „Prasa-Książka Ruch", listopad 1985, s. 2, ISSN 0032-9487 .
  7. ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. .
  8. ↑ M.P. z 1954 r. nr 97, poz. 1147 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie przemysłu graficznego i księgarstwa” - wskazany jako Jan Stefczyk.
  9. ↑ M.P. z 1945 r. nr 39, poz. 94 „w uznaniu zasług, położonych dla sprawy radiofonii w Polsce, a w szczególności odbudowy Centralnej Rozgłośni Polskiego Radia w Raszynie” - wskazany jako Jan Stefczyk.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Laureaci Nagrody Ikar
Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedia internetowa: