Velké Losiny

Velké Losiny

Renesansowy pałac
Herb Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	ołomuniecki
Powiat	Šumperk
Sołtys	Norbert Pfeffer
Powierzchnia	46,5 km²
Wysokość	406 m n.p.m.
Populacja (2013) • liczba ludności	2688
Kod pocztowy	788 15
Tablice rejestracyjne	SU
Położenie na mapie kraju ołomunieckiego Velké Losiny
Położenie na mapie Czech Velké Losiny
50°02′N 17°03′E/50,033333 17,050000
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Velké Losiny (niem. Groß Ullersdorf) – gmina wiejska i wieś w powiecie Šumperk, w kraju ołomunieckim, w pobliżu Jesioników. Historycznie położona jest na terenie Moraw. Miejscowość zaliczana jest do czeskich uzdrowisk.

Wieś uznawana jest za jedną z najstarszych w okolicach Šumperku – pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1351. W miejscowości istniała już wtedy parafia. Velké Losiny stały się siedzibą rodów arystokratycznych – od 1496 rodu Pfand, a od 1507 panów von Zierotin (Žerotín). Johann von Žerotín wybudował w latach 1580–1589 wspaniały, renesansowy pałac w miejscu gotyckiej twierdzy wodnej.

W 1592 zaczęła się historia wsi jako uzdrowiska - wówczas wybudowano łaźnie i pierwszy budynki uzdrowiskowe.

Od 1678 do 1692 wieś i zamek zasłużyły się niechlubnie w procesach czarownic. Działał tutaj habsburski inkwizytor Heinrich Franz Boblig von Edelstadt (czes. Jindřich František Boblig z Edelstadtu^[1]). Ogółem śmierć poniosło co najmniej 56 osób.

Od 1802 ówczesny Groß Ullersdorf (czeska nazwa Losiny jest stosunkowo młoda i pochodzi od potoku Losinki) przeszedł w ręce rodu Liechtenstein i pozostawał w nich do 1945, kiedy władze czechosłowackie znacjonalizowały majątki.

W XIX wieku do wsi dotarł przemysł - powstał m.in. browar. Pod koniec stulecia rozbudowano uzdrowisko, założono park, a w 1913 stanęło nowe sanatorium.

Do 1945 we wsi mieszkali niemal wyłącznie Niemcy. W 1900 w 338 domach zamieszkiwało 2111 osób. W okresie międzywojennym napłynęła nieliczna ludność czeska – 51 osób w 1930.

Miejscowość jest popularna wśród turystów. Przyciąga je uzdrowisko z gorącymi wodo siarczanowymi źródłami leczącymi choroby układu nerwowego. Velké Losiny posiadają również kilka zabytkowych obiektów:

• pałac renesansowy z XVI wieku, obecnie muzeum,
• wytwórnia papieru ręcznie czerpanego, działająca od 1596. Jest jedną z najstarszych w Europie i jedną z nielicznych tego typu w Europie Środkowej (jako jedyna w tej części kontynentu działa nieprzerwanie od roku uruchomienia)^[2]. Współcześnie jest to także Muzeum Papieru, mieszczące się w barokowych budynkach z końca XVIII wieku,
• barokowy spichlerz z połowy XVIII wieku,
• renesansowy kościół parafialny św. Jana Chrzciciela z lat 1600-1603,

Gmina Velké Losiny dzieli się na części:

• Bukovice (niem. Buchelsdorf)
• Ludvíkov (niem. Ludwigsthal)
• wieś Maršíkov (niem. Marschendorf)
• wieś Velké Losiny (niem. Groß Ullersdorf)
• wieś Žárová (wcześniej Nová Ves, Neudorf Wies). Žárová posiada przysiółki Horní Bohdíkov (wcześniej Německý Bohdíkov, Deutsch Märzdorf) i Prameny (wcześniej Štolnava, Stollenhau).

• Jaroslav Vaculík (ur. 1947), czeski historyk^[3]

• Strona gminy (cs)
• Muzeum papieru (cs)