Uvariopsis

Wygląd przypnij ukryj Uvariopsis
Ilustracja
Uvariopsis dicaprio
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

magnoliopodobne

Rząd

magnoliowce

Rodzina

flaszowcowate

Rodzaj

Uvariopsis

Nazwa systematyczna
Uvariopsis Engler
Notizbl. Königl. Bot. Gart. Berlin 2: 298 (1899)
Typ nomenklatoryczny

U. zenkeri

Synonimy
  • Dennettia Baker f.
  • Tetrastemma Diels
  • Thonnera De Wild.

Uvariopsis Engl. – rodzaj roślin z rodziny flaszowcowatych (Annonaceae). Obejmuje 19 gatunków, przy czym 6 z nich opisano w XXI wieku, m.in. w 2022 roku gatunek U. dicaprio nazwano na cześć Leonardo DiCaprio. Uhonorowano w ten sposób aktora w podziękowaniu za jego udział w kampanii na rzecz ochrony kompleksu Ebo Forest w Kamerunie – jedynego znanego miejsca występowania tego endemitu i ważnego centrum różnorodności roślinności tropikalnej.

Zasięg rodzaju Uvariopsis obejmuje Afrykę Środkową na obszarze od Gwinei na zachodzie, po Sudan i Kenię na wschodzie i Angolę i Zambię na południu. Są to drzewa zwykle niewielkich rozmiarów wyróżniające się parzystą liczbą listków okwiatu (u innych flaszowcowatych kwiaty są trzykrotne). Większość gatunków rośnie w nizinnych lasach równikowych, tylko U. submontana i U. lovettiana występują w podgórskich lasach mglistych odpowiednio w Kamerunie i Tanzanii. Wiele gatunków ma bardzo ograniczone zasięgi lub znanych jest z pojedynczych okazów. Rodzaj najbardziej zróżnicowany jest w Kamerunie, gdzie rośnie 14 gatunków, z czego 6 jest endemitami tego kraju. Rośliny te zagrożone są w wysokim stopniu postępującym niszczeniem lasów – ich wylesianiem i zamianą na obszary górnicze lub plantacje olejowca.

Morfologia

Pokrój Zimozielone drzewa i krzewy, na ogół o niewielkich rozmiarach. Pędy nagie lub owłosione, włoski zawsze pojedyncze, proste. Liście Jak w całej rodzinie – skrętoległe, pojedyncze, krótkoogonkowe i całobrzegie. Kwiaty U większości przedstawicieli kwiaty są jednopłciowe (wyjątek wśród flaszowcowatych). Kwiaty męskie są mniejsze od żeńskich, wszystkie wyrastają na szypułkach pojedynczo lub w pęczkach. U wielu przedstawicieli rodzaju kwiaty rozwijają się wprost na starszych pędach i pniu (kaulifloria), ale też są i takie, u których wyrastają w kątach liści. Okwiat składa się z dwóch złączonych działek kielicha i czterech, rzadko trzech płatków korony wyrastających w jednym okółku. Pręciki w kwiatach męskich są bardzo liczne i składają się niemal z samych eliptyczno-jajowatych pylników – nitki, na których są osadzone, są bardzo silnie zredukowane. Owocolistki w kwiatach żeńskich są wolne, jajowate i omszone, na szczycie z siedzącym znamieniem każdy zawiera jedną komorę u podstawy. Owoce Mięsiste, niepękające, walcowate do jajowatych, zwykle ciasno upakowane i zwężone u nasady.

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj należy do rodziny flaszowcowatych, a w jej obrębie do podrodziny Annonoideae i plemienia Monodoreae.

Wykaz gatunków

Przypisy

  1. ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965   (ang.).
  2. ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001–   (ang.).
  3. ↑ a b c d e Uvariopsis Engl.. Plants of the World online . Royal Botanic Gardens, Kew. .
  4. ↑ Uvariopsis Engler. Index Nominum Genericorum (ING) . Smithsonian Institution. .
  5. ↑ a b c d e f g h i j Gosline G, Cheek M, Onana JM, Ngansop Tchatchouang E, van der Burgt XM, MacKinnon L, Dagallier LMJ.. Uvariopsis dicaprio (Annonaceae) a new tree species with notes on its pollination biology, and the Critically Endangered narrowly endemic plant species of the Ebo Forest, Cameroon.. „PeerJ”. 9:e12614, 2022. brak numeru strony
  6. ↑ Sana Noor Haq: Scientists name new tropical tree species after Leonardo DiCaprio. CNN, 9.01.2022. .
  7. ↑ Chen Ly: Newly identified tree species named in honour of Leonardo DiCaprio. newscientist.com, 6.01.2022. .
  8. ↑ a b c d Uvariopsis Engl. & Diels . Global Plants . JSTOR. .
  9. ↑ Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 105-106. ISBN 978-1842466346.
  10. ↑ Lars W. Chatrou, Michael D. Pirie, Roy H. J. Erkens, Thomas L. P. Couvreur, Kurt M. Neubig, J. Richard Abbott, Johan B. Mols, Jan W. Maas, Richard M. K. Saunders, Mark W. Chase. A new subfamilial and tribal classification of the pantropical flowering plant family Annonaceae informed by molecular phylogenetics. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 169, 1, s. 5–40, 2012. DOI: 10.1111/j.1095-8339.2012.01235.x. 
Identyfikatory zewnętrzne (takson):