W tym artykule poruszony zostanie temat Sutta Pitaka, który stał się istotny w różnych obszarach dzisiejszego społeczeństwa. Od momentu pojawienia się do dziś Sutta Pitaka budzi zainteresowanie specjalistów, badaczy i ogółu społeczeństwa ze względu na jego wpływ i reperkusję na różne aspekty życia codziennego. W tym kontekście zostaną przeanalizowane różne aspekty i wymiary, które obejmuje Sutta Pitaka, a także jego implikacje i wyzwania w bieżącym kontekście. Podobnie, przeglądowi zostaną poddane różne perspektywy i podejścia, które pojawiły się wokół Sutta Pitaka, w celu wzbogacenia debaty i przedstawienia kompleksowej wizji tego zjawiska.
Sutta Pitaka (pāḷi suttapiṭaka, Suttanta Pitaka; skt. Sutra Pitaka सूत्र पिटक; pol. kosz sutr; chiń. Jingzang 經藏; kor. Kyŏngjang 경장; jap. kyōzō; wiet. Kinh tạng); tyb. mdo.sde'i.sde.snod) – drugi z trzech "koszy" (pāḷi: piṭaka), które tworzą Tipitakę (pāḷi: Tipiṭaka; skr.: Tripiṭaka त्रिपिटक; pol.: trzy kosze). Tipitaka, inaczej Kanon palijski, jest wielkim zbiorem buddyjskich tekstów tradycji therawady.
Sutta Pitaka zawiera ponad 10.000 sutt (pāḷi: Sutta; skt. Sūtra सूत्र), czyli nauk przypisanych Buddzie lub jego bliskim uczniom.
Zgodnie z tekstami, Pierwszy Sobór Buddyjski, mający miejsce krótko po śmierci Buddy, zebrał jego nauki, dotyczące dyscypliny (pāḷi: vinaya) i Dhammy (pāḷi: Dhamma धम्म; skt.: Dharma धर्म) w pięć kolekcji. Tradycja utrzymuje, że w późniejszym czasie poczyniono tylko nieznaczne dodatki. Badacze są co do tego sceptyczni, ale w różnym stopniu. Dr Richard Gombrich, szef Oxford Centre for Buddhist Studies, wcześniej profesor Sanskrytu na Oxford University i dyrektor Pali Text Society uważa, że większość z pierwszych czterech nikayi (patrz niżej) pochodzi od samego Buddy w swojej treści, ale nie w formie[1]. Nieżyjący już prof. Hirakawa Akira pisze[2], że Pierwszy Sobór zebrał tylko krótkie ustępy tekstu i wiersze, które wyrażały ważne doktryny. Teksty te miały być, jego zdaniem, rozszerzone w sutty o pełnej długości dopiero w następnym wieku. L.S. Cousins, były wykładowca w Departament of Comparative Religion na Uniwersytecie w Manchester oraz wcześniejszy dyrektor Pali Text Society, utrzymuje[3], że we wczesnym okresie sutta była reczej wzorcem nauczania niż utworem literackim. Dr Gregory Schopen, wykładowca Sanskrit, Tibetan and Buddhist Studies na Uniwersytecie Teksańskim w Austin, pisze[4], że dopiero od V-VI w. n.e. możemy na temat treści kanonu pali, powiedzieć coś pewnego.
Sutty zebrane są w pięć nikayi (pāḷi, skr.: nikāya; pol. zbiór):
Zawiera Dłuższe rozprawy o podstawach uważności, o owocach kontemplacyjnego życia i o ostatnich dniach z życia Buddy, zebrane w 34 długie sutty.
Zawiera Krótsze wyjaśnienie kammy, świadomości oddechu oraz świadomości ciała, zebrane w 152 średniej długości sutty.
Zgodnie z jednym z wyliczeń, istnieje 2889 krótszych sutt, pogrupowanych w Samyutta Nikayi zależnie od ich tematu.
Te nauki są pogrupowane numerycznie. Według komentarza do nich, zawierają 9557 krótkich sutt pogrupowanych wedle numerów, począwszy od "jedynek", a skończywszy na "jedenastkach".
To różnorodny zbiór kazań, doktryn i poezji przypisanych Buddzie i jego uczniom. Zawartość zbioru różni się w zależności od edycji. Edycja tajska zawiera księgi 1-15 z poniższej listy, syngaleska księgi 1-17 i birmańska 1-18. (patrz: Kanon palijski)
Pierwsze cztery nikaje i ponad połowa piątej zostały przetłumaczone przez Pali Text Society[5]. Pierwsze trzy zostały również przetłumaczone w serii Wisdom Publications Teachings of the Buddha, a tłumaczenie czwartej jest w przygotowaniu.