Stolperstein

Dziś Stolperstein stał się tematem cieszącym się dużym zainteresowaniem i znaczeniem w różnych obszarach społeczeństwa. Jego wpływ był odczuwalny w różnych sektorach, od kultury po technologię, politykę i ekonomię. Ponieważ Stolperstein w dalszym ciągu budzi debatę i zainteresowanie, niezwykle ważne jest zrozumienie jego wpływu na nasze codzienne życie. W tym artykule zbadamy różne aspekty Stolperstein i omówimy jego znaczenie w bieżącym kontekście. Od początków po ewolucję, poprzez implikacje i wyzwania, Stolperstein w dalszym ciągu jest tematem ciągłych badań i refleksji naukowców, ekspertów i ogółu społeczeństwa.

Stolperstein poświęcony Emmy Zehden na Franzstraße 32 w Berlinie
Stolperstein w Białej Podlaskiej poświęcony Chaimowi Zylberbergowi
Umieszczenie przed ratuszem w Kolonii Kamienia Pamięci poświęconego niemieckiej decyzji o wywózce Romów do obozu zagłady Auschwitz

Stolperstein (wym. MAF: [ˈʃtɔlpɐˌʃtaɪ̯n], posłuchajⓘ; z niem. kamień, o który się potykamy, po polsku – kamień pamięci) – określenie pomników poszczególnych ofiar nazizmu, mających postać osadzonych w bruku betonowych kostek brukowych z mosiężną tabliczką, z wyrytym na niej nazwiskiem upamiętnionej osoby, datami jej urodzin i śmierci oraz informacją o losie, jaki ją spotkał. Stolpersteiny montowane są w chodniku, zazwyczaj w pobliżu ostatniego miejsca zamieszkania upamiętnionej ofiary nazizmu. W ten sposób upamiętniono męczeńską śmierć nie tylko Żydów, ale i Romów, ludzi niepełnosprawnych, Świadków Jehowy, homoseksualistów i członków partii politycznych. Co jakiś czas kamienie pamięci są niszczone przez neonazistów, lecz są uzupełniane[1].

Pomniki tego typu zaczął tworzyć w latach 90. XX w. niemiecki artysta Gunter Demnig, który nadał im również nazwę[2].

Pierwsze kamienie pamięci pojawiły się na ulicach Kolonii w 1995 roku. Do 29 grudnia 2019 roku zainstalowano 75 000 kamieni pamięci na ulicach europejskich miast[3]. Znajdują się one na terenie ponad 20 krajów, w tym Niemiec, a także Austrii, Belgii, Czech, Węgier, Włoch, Polski, Norwegii, Ukrainy czy Holandii. W samym Berlinie jest ich np. 6000, w Hamburgu 5000, a w Kolonii 2000.

Według Charlotte Knobloch, prezeski Centralnej Rady Żydów w Niemczech, pomysł nie jest do końca trafiony, gdyż może przywodzić na myśl deptanie pamięci ofiar Holocaustu[4]. Także w Polsce pojawiły się głosy, kwestionujące ideę projektu Demniga[5].

Kamienie pamięci w Polsce

Pierwszy stolperstein wmurowano w Polsce we Wrocławiu przed domem, w który mieszkała Edyta Stein oraz w Słubicach nad Odrą[6][7]. Umieszczono je również między innymi w Białej Podlaskiej, Łomży, Mińsku Mazowieckim, Oświęcimiu, Raczkach, Zamościu, Zgorzelcu[8][9] i w innych miastach. Do lipca 2023 roku położonych zostało ich w Polsce. Pierwsze kamienie pamięci w Warszawie pojawiły się 23 lipca 2023 roku przy ul. Złotej 62[6].

Przypisy

  1. ↑ Niemiecki spór o pamięć wyborcza.pl, Bartosz Wieliński, 17 sierpnia 2015
  2. ↑ Ingrid Scheffer: Do Tread on Me!. goethe.de, październik 2007. . (ang.).
  3. ↑ 75.000. Stolperstein verlegt (niem.), faz.net, Frankfurter Allgemeine Zeitung
  4. ↑ Marcin Kostaszuk, Marek Zaradniak: Przechodniu, tu mieszkali sąsiedzi. w: Głos Wielkopolski, 1 lutego 2011, s. 5.
  5. ↑ Szczecin potyka się o kamienie pamięci. 80 lat po pierwszej w Niemczech wywózce Żydów IPN sięgnął bruku , szczecin.wyborcza.pl .
  6. ↑ a b Beata Chomątowska, 23 lipca w Warszawie pojawią się pierwsze Stolpersteiny, czyli kamienie pamięci , tygodnikpowszechny.pl, lipiec 2023 .
  7. ↑ Pracownik UAM - Wieczór filmowy i dyskusja „25 nowych kamieni pamięci (Stolpersteine) w Słubicach i we Frankfurcie” , pracownicy.amu.edu.pl .
  8. ↑ Zamość. „Kamienie pamięci” upamiętnią rodzinę Bialskich i Wolfenfeldów | Wirtualny Sztetl , sztetl.org.pl .
  9. ↑ Krzysztof Bielawski, Pierwsze Kamienie Pamięci w Warszawie , jewish.pl, lipiec 2023 .

Linki zewnętrzne