Roman Groński

Dziś Roman Groński to temat, który budzi duże zainteresowanie i dyskusję w społeczeństwie. Wiele osób chce dowiedzieć się więcej o Roman Groński, czy to ze względu na jego dzisiejsze znaczenie, czy wpływ historyczny. Aby rzucić światło na ten temat, w tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Roman Groński, od jego początków po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo. Poprzez szczegółową analizę będziemy starali się lepiej zrozumieć Roman Groński i jego znaczenie we współczesnym świecie.

Roman Groński
Żbik, Andrzej Szumski
Ilustracja
porucznik porucznik
Data i miejsce urodzenia

28 lutego 1926
Kraśnik, Polska

Data i miejsce śmierci

7 marca 1949
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1943–1947

Siły zbrojne

Armia Krajowa
Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa,
Akcja „Burza”,
działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Roman Groński ps. „Żbik”, „Andrzej Szumski” (ur. 28 lutego 1926 w Kraśniku, zm. 7 marca 1949 w Warszawie) – porucznik, żołnierz Armii Krajowej, członek Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, stracony w więzieniu mokotowskim.

Życiorys

Grób Romana Grońskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Był synem Konstantego i Janiny z domu Ciechońskiej. Był ślusarzem, uczył się w szkole mechanicznej. Od listopada 1943 r. ukrywał się, obawiając się wywózki na roboty przymusowe do Niemiec.

W marcu 1944 nawiązał kontakt z Hieronimem Dekutowskim „Zaporą” i wstąpił do jego oddziału AK. Przyjął pseudonim „Żbik” i otrzymał przydział do patrolu Januarego Rusena „Kordiana”. Uczestniczył w pięciu akcjach bojowych na transporty niemieckie. Po wkroczeniu wojsk sowieckich na teren Lubelszczyzny, zgodnie z rozkazem „Zapory” wrócił do domu rodzinnego w Kraśniku. Kilka miesięcy później, już w lipcu 1945 r. ponownie wstąpił do działającego na tym terenie oddziału „Zapory”, podlegającego Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj, a później Inspektoratowi Lublin Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”.

Uczestniczył w wielu akcjach bojowych przeciw komunistycznemu aparatowi bezpieczeństwa, m.in. wspólnie ze Zbigniewem Sochackim odbił ze szpitala pilnowanego przez milicjantów rannego żołnierza oddziału Stanisława Wnuka „Opala” – Henryka Pałkę „Modrzewia”. W 1946 r. był dowódcą grupy likwidacyjnej, czyli żandarmerii, o kryptonimie „3/IV”. W styczniu 1947 „Zapora” mianował go dowódcą jednego z pododdziałów.

Wiosną 1947 r. nie ujawnił się w czasie tzw. amnestii dla podziemia niepodległościowego i jesienią 1947 r. wraz z grupą żołnierzy mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory” zagrożonych aresztowaniem podjął próbę ucieczki na Zachód. Jednak w wyniku zdrady i prowokacji zorganizowanej przez UB w Katowicach wszyscy oni zostali podstępnie aresztowani w punkcie kontaktowym w Nysie. Roman Groński został tam zatrzymany 16 września 1947 roku. Następnie trafił do centralnego więzienia MBP w Warszawie na Mokotowie, gdzie przeszedł okrutne śledztwo.

Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 14 listopada 1948 r. został przez sędziów: majora Józefa Badeckiego, kapitana Józefa Kanteckiego i kaprala Ryszarda Wasilewskiego skazany na karę śmierci. Wyrok podtrzymał Najwyższy Sąd Wojskowy w składzie pułkownik Józef Dziowe, podpułkownik Alfred Janowski i pułkownik Józef Warecki, a prezydent Bierut decyzją 28 lutego 1949 nie skorzystał z prawa łaski.

Porucznik Roman Groński został stracony 7 marca 1949 r. razem z sześcioma towarzyszami walki: majorem Hieronimem Dekutowskim, Stanisławem Łukasikiem, Jerzym Miatkowskim, Tadeuszem Pelakiem, Edmundem Tudrujem i Arkadiuszem Wasilewskim w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Jego zwłoki zostały przez organa bezpieczeństwa publicznego potajemnie pogrzebane na tzw. „Łączce” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. 23 maja 1994 r. został zrehabilitowany wyrokiem Sądu Wojskowego w Warszawie.

Identyfikacja

Trwające kilkadziesiąt lat poszukiwania miejsca spoczynku ofiary komunistycznego mordu zostały uwieńczone sukcesem. Latem 2012 badacze Instytutu Pamięci Narodowej działający pod kierunkiem prof. Krzysztofa Szwagrzyka odkryli i zabezpieczyli jego szczątki podczas prac ekshumacyjnych na terenie Kwatery na Łączce, na warszawskich Powązkach. 28 lutego 2014 Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie i Instytut Pamięci Narodowej ogłosiły, że zidentyfikowano szczątki Romana Grońskiego wśród ofiar pomordowanych przez organa bezpieczeństwa publicznego w latach 1945–1956, pochowanych w Kwaterze na Łączce przy murze cmentarnym Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie[1][2]. Identyfikację szczątków odnalezionych na kwaterze „Ł” przeprowadzono w ramach Projektu Poszukiwań Miejsc Pochówku i Identyfikacji Ofiar Totalitaryzmów Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów.

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Panteonie – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych[3].

Order

Postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 15 listopada 2007 r., w 59. rocznicę skazania przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie na karę śmierci siedmiu „Żołnierzy Wyklętych, został za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[4][5].

Zobacz też

Hieronim Dekutowski

Przypisy

  1. ↑ IPN podał nazwiska kolejnych zidentyfikowanych ofiar komunizmu. www.niezalezna.pl. . (pol.).
  2. ↑ IPN ujawnia nazwiska 12 ofiar z "Łączki. tvnwarszawa. .
  3. ↑ Pogrzeb wyklętych na Powązkach. Gość.pl. .
  4. ↑ "Żołnierze Wyklęci" odznaczeni w 59. rocznicę skazania ich na karę śmierci. prezydent.pl, 15 listopada 2007. .
  5. ↑ M.P. z 2008 r. nr 16, poz. 169

Bibliografia

Linki zewnętrzne