Roland Topor

Wygląd przypnij ukryj Roland Topor
Data i miejsce urodzenia

7 stycznia 1938
Paryż

Data i miejsce śmierci

16 kwietnia 1997
Paryż

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Ważne dzieła

Chimeryczny lokator

Roland Topor (ur. 7 stycznia 1938 w Paryżu, zm. 16 kwietnia 1997 tamże) – francuski pisarz polsko-żydowskiego pochodzenia, dramaturg, rysownik, grafik, reżyser teatralny i filmowy, aktor, scenarzysta i scenograf.

Życiorys

Topor urodził się w Paryżu, dokąd przed II wojną światową wyemigrowali jego rodzice, polscy Żydzi. Był synem Abrama Jechiela Topora (1903–1992), znanego rzeźbiarza, absolwenta Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Zlaty (z d. Binsztok). Spędził pierwsze lata w Paryżu, a następnie w Sabaudii, gdzie w czasie wojny jego rodzina chroniła się przed prześladowaniami narodowych socjalistów po zajęciu Francji przez Niemcy. W 1964 roku ukończył paryską École nationale supérieure des beaux-arts. Już w latach studenckich współpracował z satyrycznym magazynem „Hara-Kiri”, w którym ukazywały się m.in. jego rysunki. Był również współzałożycielem (wraz z Fernando Arrabalem i Alejandro Jodorowskim) i członkiem tzw. „Grupy Panicznej” (1962).

Topor był autorem licznych ilustracji książkowych oraz plakatów. Współpracował z filmem. Na prośbę Federico Felliniego przygotował projekt latarni magicznej – ważne ogniwo scenografii jego filmu Casanova (1976). Na kanwie jego powieści Chimeryczny lokator powstał film Romana Polańskiego pt. Lokator (1976), w którym sam Topor zagrał drobną rolę. Wystąpił również m.in. w 1979 w filmie Wernera Herzoga pt. Nosferatu wampir.

Twórczość

Twórczość Topora, inspirowana surrealizmem (artysta znał osobiście teoretyka ruchu André Bretona), pełna jest szokującej groteski i czarnego humoru. Dla stylu Topora znamienne jest także wykorzystanie elementów pure nonsense’u i zabawa z konwencjami oraz tworzywem językowym. Wszechstronna indywidualność, barokowa wyobraźnia i rozległość działań twórczych zbliżają Topora do idei syntezy sztuk. W warstwie tematycznej jego twórczość dotyczy głównie wyśmiewania postaw i mentalności drobnomieszczańskiej, podejmuje też tematykę egzystencjalną, ukazując jednostkę pośród obcego świata jak z koszmarnego snu.

Utwory przetłumaczone na język polski

Powieści

Dramaty

Zbiory opowiadań

Zbiory piosenek

Okładki do polskich wydań jego książek zaprojektowała Anna Molga.

Utwory nieprzetłumaczone na język polski

Powieści

Dramaty

Przypisy

  1. ↑ Maria Kornatowska: Fellini. Warszawa, WAiF, 1989, ISBN 83-221-0470-7; Frantz Vaillant: Roland Topor. Zduszony śmiech. Tłum. Magdalena Kowalska. Warszawa, WAB, 2009, s. 198-200, ISBN 978-83-7414-546-6.
  2. ↑ Agnieszka Taborska: Śmiech z komedii świata. Wstęp do: Roland Topor: Abecadło Topora. Wybór i oprac. Agnieszka Taborska. Warszawa, WAB, 2005, s. 19, ISBN 83-7414-039-9.
  3. ↑ Wyrodna matka radzi | Anna Molga , Lubimyczytać.pl   (pol.).

Bibliografia

Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedie internetowe: