Powiat Morawska Ostrawa

W dzisiejszym świecie Powiat Morawska Ostrawa stał się tematem rosnącego zainteresowania i debaty wśród ludzi w każdym wieku i na różnych etapach życia. Niezależnie od tego, czy chodzi o wpływ na społeczeństwo, znaczenie w kulturze popularnej czy wpływ na życie codzienne, Powiat Morawska Ostrawa przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Od swoich początków do obecnej ewolucji, Powiat Morawska Ostrawa pozostawił niezatarty ślad we współczesnym świecie i niezwykle ważne jest zrozumienie jego znaczenia w obecnym kontekście. W tym artykule zbadamy różne aspekty Powiat Morawska Ostrawa i zbadamy jego wpływ na dzisiejsze społeczeństwo.

Powiat Morawska Ostrawa
powiat
Ilustracja
Mapa powiatu w 1902 roku
Państwo

 Czechosłowacja

Kraj

ostrawski

Siedziba

Morawska Ostrawa

Powierzchnia

99,37 km²

brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Powiat Morawska Ostrawa (cz. Politický okres Moravská Ostrava, niem. Politischer Bezirk Mährisch Ostrau) – dawny powiat (Bezirk) Austro-Węgier na terenie przedlitawskiej prowincji Moraw, a następnie czechosłowacki z siedzibą w Morawskiej Ostrawie, istniejący w latach 1900 do 1941. Obejmował 37,5% powierzchni dzisiejszego miasta Ostrawa, a także gminę Krmelín i gminę katastralną Stará Ves nad Ondřejnicí.

Ludność według podanego języka towarzyskiego w spisie w 1910 roku

Powiat powstał z usamodzielnienia powiatu sądowego (Gerichtsbezirk) z powiatu politycznego misteckiego w 1900 roku, obejmującego 14 gmin w morawskim klinie między Śląskiem Opawskim za rzeką Odrą na zachodzie a Śląskiem Cieszyńskim za rzeką Ostrawicą na wschodzie, natomiast na północy sąsiadował ze Śląskiem Pruskim (ziemia hulczyńska). Jako powiat wyróżniał się na tle wszystkich innych powiatów Czech i Moraw bardzo wysokim stopniem uprzemysłowienia (obejmował około ćwierć Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego) oraz największym odsetkiem ludności nie posługującej się ani językiem czeskim ani niemieckim, mianowicie polskim (ponad 10%), którzy masowo zaczęli przybywać tu za chlebem po kryzysie gospodarczym w latach 70. XIX, głównie z Galicji, kiedy dynamicznie odbudowywał się przemysł górniczy i hutniczy. Otwierano szereg nowoczesnych kopalń, a miejscowa ludność nie była już w stanie spełnić zapotrzebowanie na tanią siłę roboczą. Ulegali oni stosunkowo szybko czechizacji, szczególnie po tym jak na początku XX wieku wybuchł czesko-polski konflikt narodowościowy.

Po uzyskaniu przez Czechosłowację niepodległości powstała idea stworzenia Wielkiej Ostrawy. Projekt z 1919 przewidywał połączenie 15 gmin, w tym 7 najbardziej zurbanizowanych z powiatu Morawska Ostrawa (Przywóz, Witkowice, Mariánské Hory, Zábřeh nad Odrou z Hulvákami, Nová Ves, Hrabůvka). Po szeregu wydanych ustaw i rozwiązaniu szeregu punktów spornych o przynależność nowego tworu administracyjnego do Moraw lub Śląska projekt odchudzono tylko do tychże 7 morawskich gmin, które miały zostać połączone w jedno miasto o nazwie Morawska Ostrawa. Nowa ustawa weszła w życie 1 stycznia 1924. Nowe miasto miało 4029 hektarów i 113 709 mieszkańców. Poza miastem pozostało kilka rolniczych gmin. Od 1 grudnia 1928 powiat należał do ziemi morawsko-śląskiej[1].

W marcu 1939 roku powiat został włączony do Protektoratu Czech i Moraw. W 1941 do Morawskiej Ostrawy przyłączono Hrabovą, Novą Bělę, Starą Bělę i Výškovice z powiatu morawskoostrawskiego, a także powiat sądowy Śląskiej Ostrawy (Śląską Ostrawę, Hruszów, Kończyce Małe, Michałkowice, Muglinów i Radwanice) oraz Kończyce Wielkie z powiatu sądowego frydeckiego. Powiększona Morawska Ostrawa pozostała wszakże powiatem politycznym, w 1945 miastem statutowym, od 1946 pod nazwą Ostrava, ale teren dawnego powiatu politycznego Morawskiej Ostrawy został w 1941 zredukowany do powiatu sądowego o nazwie Moravská Ostrava – západ (Morawska Ostrawa – Zachód, po 1946 1946 Ostrava – západ), w większości podległy miastu (Morawskiej) Ostrawy, jedynie pozostałe poza miastem Proskovice, Stará Ves nad Ondřejnicí i Krmelín podległy powiatu misteckiemu. Powiat sądowy został ostatecznie zlikwidowany po dojściu komunistów do władzy w 1948.

Ludność

Dane ogólne Język potoczny / narodowość Religia
Rok Powierzchnia Liczba domów Liczba mieszkańców czeska niemiecka polska żydowska inna cudzoziemcy rzymskokatolicka ewangelicka czechosłowacka mojżeżowa inna bez wyznania
1869[2] 11 164 ? 20 916 – – – – – – 20 198 307 – 410 1 0
1890[3] 9 809 2 714 48 544 29 990 12 512 – 3 579 ? 45 001 1 289 – 2 232 22 0
1900[4] 9 938 4 128 87 126 46 532 24 029 – 13 757 ? 79 886 2 222 – 4 985 33 0
1910[5] 9 938 5 051 111 186 52 254 43 246 12 849 – 57 2 780 101 625 3 229 – 6 115 217 0
1921[6] 9 938 5 622 123 227 83 423 22 227 1 440 2 601 114 13 422 96 789 5 274 3 714 6 872 529 10 049
1930[7] 9 937 7 429 136 949 103 525 21 914 471 2 267 2 845 8 665 90 852 6 296 17 193 6 872 578 15 158

Gminy

(według pierwszego spisu z 1900 roku)

Przypisy

  1. ↑ Zákon ze dne 14. července 1927 o organisaci politické správy. (125/1927 Sb.).
  2. ↑ Bevölkerung und Viehstand der im Reichsrathe vertretenen Königreiche und Länder, dann der Militärgränze nach der Zählung vom 31. December 1869. T. I (Bevölkerung nach Geschlecht, Religion, Stand und Aufenthalt). Wien: K.-k. Hof- und Staatsdruckerei, 1871.
  3. ↑ Special-Orts-Repertorium von Mähren. Wien: K. k. statistischen Central-Commission, 1893.
  4. ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, X. Mähren. Wien: Verlag der k. k. Hof- und Staatsdruckerei, 1906.
  5. ↑ Specialortsrepertorium von Mähren. Bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910. Wien: Verlag der k. k. Hof- und Staatsdruckerei, 1917.
  6. ↑ Statistický lexikon obcí na Moravě a ve Slezsku. Praha: Státní úřad statistický, 1924.
  7. ↑ Statistický lexikon obcí v zemi Moravskoslezské. Wyd. 1. Praha: Ministerstvo vnitra – Státní úřad statistický, 1935.