Mała Konstytucja z 1919 roku

Wygląd przypnij ukryj

Rzeczpospolita Polska

Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka II RP Ustrój polityczny Konstytucja Mała Konstytucja z 1919 roku Statut Organiczny Województwa Śląskiego Konstytucja marcowa (Nowela sierpniowa) Konstytucja kwietniowa Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Sądownictwo Najwyższy Trybunał Administracyjny Inwalidzki Sąd Administracyjny Trybunał Stanu Trybunał Kompetencyjny Sąd Najwyższy Prokuratoria Generalna Parlament Sejm Sejm Ustawodawczy Sejm I kadencji Sejm II kadencji Sejm III kadencji Sejm IV kadencji Sejm V kadencji Posłowie Senat Senat I kadencji Senat II kadencji Senat III kadencji Senat IV kadencji Senat V kadencji Senatorowie Sejm Śląski Sejm Śląski I kadencji Sejm Śląski II kadencji Sejm Śląski III kadencji Sejm Śląski IV kadencji Prezydenci Premierzy Rząd Wojsko Polskie II RP Podział administracyjny Wojewodowie Wybory parlamentarne Partie polityczne Polityka zagraniczna Naczelnik Państwa Wikiprojekt Polityka

Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Mała Konstytucja z 20 lutego 1919 roku (Uchwała Sejmu Ustawodawczego z dnia 20 lutego 1919 r. w sprawie powierzenia Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa) – uchwała Sejmu Ustawodawczego dotycząca tymczasowego ustroju państwa.

Ustrój państwa według Małej Konstytucji

Mała Konstytucja wprowadziła w Polsce system rządów parlamentarno-gabinetowych – najwyższą władzę w państwie stanowił Sejm Ustawodawczy, którego wolę wykonywać miał Naczelnik Państwa oraz Rada Ministrów, jako swoisty komitet pozbawiony własnych uprawnień, niezależnych od Sejmu.

Prawa i ograniczenia Naczelnika Państwa:

• Naczelnik Państwa na podstawie „porozumienia z Sejmem” powoływał rząd.
• Naczelnik Państwa i rząd byli odpowiedzialni przed Sejmem.
• Naczelnik Państwa został pozbawiony inicjatywy ustawodawczej.
• Naczelnik Państwa nie posiadał prawa do rozwiązywania Sejmu.
• Akty prawne wydawane przez Naczelnika Państwa wymagały kontrasygnaty właściwego ministra.

Kalendarium Małej Konstytucji

• Uchwalona 20 lutego 1919 roku; weszła w życie tego samego dnia, pozbawiając mocy obowiązującej Dekret z dnia 22 listopada 1918 r. o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej (Dz.U. z 1918 r. nr 17, poz. 41).
• Ogłoszona 27 lutego 1919 roku w „Dzienniku Praw Państwa Polskiego” nr 19, pod poz. 226.
• Zmieniona 25 lutego 1920 roku przez Uchwałę Sejmu z dnia 13 lutego 1920 r. uzupełniającą uchwałę Sejmu z dnia 20 lutego 1919 r. (Dz.U. z 1920 r. nr 17, poz. 84) wprowadzającą zakaz wprowadzania do obiegu środków płatniczych oraz zaciągania pożyczek państwowych lub przyjmowania przez Państwo gwarancji finansowych bez uprzedniej zgody Sejmu.
• Uchylona 1 czerwca 1921 roku przez art. 126 ust. 2 Ustawy z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1921 r. nr 44, poz. 267) oraz – w stosunku do praw i obowiązków Naczelnika Państwa – art. 2 Ustawy przechodniej z dnia 18 maja 1921 r. do Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 marca 1921 r. w sprawie tymczasowej organizacji władzy zwierzchniej Rzeczypospolitej (Dz.U. z 1921 r. nr 44, poz. 268). Art. 2 głosił: Prawa i obowiązki obecnego Naczelnika Państwa, określone w uchwale Sejmu z dnia 20 lutego 1919 trwają do chwili objęcia urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej, wybranego na podstawie Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 marca 1921.

Przypisy

1. ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 19, poz. 226.
2. ↑ A. Ajnenkiel, Konstytucje Polskie w rozwoju dziejowym 1791-1997, Warszawa 2001, s. 161.

Konstytucje Polski i ich kluczowe nowelizacje

I Rzeczpospolita	Konstytucja 3 maja (1791)
Okres zaborów	Konstytucja Księstwa Warszawskiego (1807) Konstytucja Królestwa Polskiego (1815) Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa (1815) Konstytucja Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815) Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa (1818) Statut Organiczny dla Królestwa Polskiego (1832) Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa (1833) Konstytucja grudniowa (1867) Patent o ustanowieniu Władzy Państwowej w Królestwie Polskiem (1917)
II Rzeczpospolita oraz jej terytoria autonomiczne i zależne	Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej (1918) Mała Konstytucja (1919) Dekret o ustanowieniu władzy zwierzchniej na terenie Litwy Środkowej, o określeniu jej terytorium i o godle (1920) Statut Organiczny Województwa Śląskiego (1920) Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska (1920) Konstytucja marcowa (1921) Nowela sierpniowa (1926) Konstytucja kwietniowa (1935)
Polska Ludowa	Ustawa o utworzeniu PKWN (1944) Ustawa o tymczasowym trybie wydawania dekretów z mocą ustawy (1944) Ustawa o kompetencji Przewodniczącego KRN (1944) Mała Konstytucja (1947) Konstytucja PRL (1952) Nowela kwietniowa (1989) Nowela grudniowa (1989)
III Rzeczpospolita	Mała Konstytucja (1992) Konstytucja RP (1997)

• zobacz też: Teksty polskich konstytucji

Encyklopedia internetowa (konstytucja):

• PWN: 3925270