Męczelkowate

Temat Męczelkowate ma ogromne znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie. Wiele osób ma różne opinie na temat Męczelkowate, dlatego w tym artykule przyjrzymy się różnym perspektywom i punktom widzenia na ten temat. Męczelkowate jest przedmiotem debaty od lat, a jego znaczenie pozostaje aktualne także dzisiaj. W tym artykule postaramy się rzucić światło na różne wymiary i aspekty związane z Męczelkowate, aby zaoferować naszym czytelnikom kompleksową i wzbogacającą wizję.

Męczelkowate
Braconidae[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

błonkoskrzydłe

Podrząd

stylikowce

Rodzina

męczelkowate

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Męczelkowate (Braconidae) – rodzina owadów z rzędu błonkoskrzydłych. Larwy męczelkowatych są pasożytami larw innych owadów, najczęściej motyli. Po zakończeniu rozwoju opuszczają ofiarę, a następnie budują owalne kokony, w których następuje przepoczwarczenie.

Ewolucja

Męczelkowate pojawiły się najprawdopodobniej na początku kredy (najstarszym prawdopodobnym rodzajem jest Eobracon). Zróżnicowały się one znacznie w środkowej i późnej kredzie oraz we wczesnym kenozoiku wraz z rozwojem okrytonasiennych oraz związaną z tym radiacją owadów przechodzących przeobrażenie zupełne, stanowiących ich głównych żywicieli[2].

Budowa ciała

Są to niewielkie bądź średniej wielkości owady o cienkim, wydłużonym ciele (od ok. 1 mm do 3–4 cm bez pokładelka[2]) oraz długich, składających się z 10–50 członów, czółkach. U niektórych gatunków pokładełko jest silnie wydłużone[3][4]. Ich cechą charakterystyczną jest posiadanie żyłki Rs+ M w przednim skrzydle[4]. Budowa morfologiczna w obrębie rodziny bywa bardzo zróżnicowana[2]. Żeńskie narządy rozrodcze różnią się znacznie pod względem budowy i często służą do rozpoznawania poszczególnych gatunków, podczas gdy męskie nie są tak zróżnicowane są wykorzystywane rzadziej w porównaniu z innymi grupami owadów. Niektóre gatunki stosują mimikrę[2].

Biologia i ekologia

Larwy męczelkowatych są pasożytami larw innych owadów. Po zakończeniu rozwoju opuszczają ofiarę, a następnie budują owalne kokony, w których następuje przepoczwarczenie. Atakują one larwy motyli, chrząszczy, muchówek, pluskwiaków, błonkówek, sieciarek, prostoskrzydłych oraz psotników[3]; niektóre gatunki atakują również pająki[3]. Zdarza się również pasożytnictwo postaci dorosłych (zwłaszcza pluskwiaków i chrząszczy), a przedstawiciele podrodzin Mesostoinae i Doryctinae tworzą galasy na roślinach[2]. Owady z tej rodziny stosują zarówno pasożytnictwo pojedyncze, jak i grupowe. Męczelkowate tworzą dwie zasadnicze grupy różniące się cyklem życiowym oraz morfologią larw: część jest pasożytami zewnętrznymi (podrodziny Braconinae, Doryctinae i Microgastrinae), zaś pozostałe – wewnętrznymi[3]. Pasożyty wewnętrzne często wykazują skomplikowane fizjologiczne adaptacje mające na celu zwiększenie przeżywalności larw, jak np. symbiozę z wirusami w celu osłabienia odporności immunologicznej gospodarza[2]. Żerowanie larw prawie zawsze prowadzi do śmierci gospodarza, choć niektóre gatunki powodują jedynie bezpłodność, bądź zmniejszenie aktywności żywiciela. Cykl rozwojowy różni się często znacznie nawet między blisko spokrewnionymi rodzajami[2].

Znaczenie dla człowieka

Jako pasożyty, niektóre męczelkowate mogą mieć znaczenie przy kontroli liczebności szkodników[3].

Systematyka

Męczelkowate to jedna z najliczniejszych rodzin owadów[2]. Zalicza się do niej ok. 18 000 gatunków zgrupowanych w około 47 podrodzinach, 97 plemionach i ponad 1000 rodzajów[3]. Gatunki tropikalne są stosunkowo słabo poznane. Rzeczywista liczbę gatunków szacuje się na ok. 40–50 000[2].

Do rodziny zalicza się następujące podrodziny[2][5]:

Oraz wymarłe[7]:

W Polsce co najmniej 2036 gatunków[4]. Najpospolitszym rodzimym przedstawicielem tej rodziny jest baryłkarz bieliniak (Cotesia glomerata) pasożytujący na gąsienicach bielinka kapustnika.

Przypisy

  1. ↑ Braconidae, Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j James B. Whitfield, Won-Young Choi, Alejandro A. Valerio, Josephine Rodriguez, and Andrew R. Deans: Braconidae. . (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Ahmet Beyarslan & Mitat Aydogd: ADDITIONS TO THE RARE SPECIES OF BRACONIDAE FAUNA (HYMENOPTERA: BRACONIDAE) FROM TURKEY. . (ang.).
  4. ↑ a b c męczelkowate. . (pol.).
  5. ↑ Braconidae. . (ang.).
  6. ↑ Cornelis van Achterberg: Revision of the genus Canalicephalus Gibson and the recognition of the Acampsohelconinae (Hymenoptera: Braconidae) as extant. . (ang.).
  7. ↑ Family Braconidae. . (ang.).

Bibliografia

  • Władysław Strojny: Nasze zwierzęta. Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, 1981. ISBN 83-09-00045-6.