Kornowie

W tym artykule przyjrzymy się intrygującemu światu Kornowie, który w ostatnich latach wzbudził zainteresowanie wielu badaczy, ekspertów i entuzjastów. Od swoich początków po wpływ na współczesne społeczeństwo, Kornowie odegrał znaczącą rolę w wielu dziedzinach, od nauki i technologii po kulturę popularną i politykę. Na tych stronach zbadamy wiele aspektów Kornowie, a także jego implikacje i perspektywy na przyszłość. Przygotuj się na wyruszenie w porywającą i otwierającą oczy podróż, która rzuci wyzwanie Twojemu zrozumieniu Kornowie i doprowadzi Cię do kontemplacji jego znaczenia w dzisiejszy świat. .

Herb von Korn
Pałac[1] w Pawłowicach
Majątek Fideikommissrittergut[2] koło pałacu
Herby Heinricha von Korn i Heleny z domu von Eichborn nad frontonem ich pałacu w Pawłowicach
Herby Konstantina von Schweinichen (po lewej) i Marii von Korn (po prawej) nad frontonem ich domu, przyległego do pałacu rodziców
CANDIDE ET CAUTE w Pawłowicach

Kornowie – rodzina wrocławskich wydawców, księgarzy i drukarzy w XVIII – XX w. Założona przez Johanna Jacoba Korna firma wydawała publikacje przeznaczone głównie dla krajów Europy Wschodniej, zwłaszcza Polski. Syn Johanna, Wilhelm Gottllieb, wydawał polskie podręczniki, uruchomił w I Rzeczypospolitej składy księgarskie w Warszawie, Lwowie i Poznaniu. Był dostawcą książek dla Stanisława Augusta Poniatowskiego i Uniwersytetu Wileńskiego.

  • Członkowie rodziny związani z branżą księgarską i wydawniczą:
    • Johann Jacob Korn (1702–1756), pochodzący z okolic Koburga w ówczesnym księstwie Wettynów starszej linii, protoplasta rodu i założyciel firmy, wydawca najstarszej i najdłużej wychodzącej gazety wrocławskiej Schlesische Zeitung
    • Johann Friedrich Korn (1736–1802), syn Johanna Jacoba; wydawca i antykwariusz
    • Wilhelm Gottlieb Korn (1739–1806), syn Johanna Jacoba i jego spadkobierca; księgarz i wydawca
    • Johann Gottlieb Korn (1765–1837), syn Wilhelma Gottlieba i jego spadkobierca; księgarz i wydawca
    • Julius Korn (1799–1837), syn Johanna Gottlieba i jego spadkobierca; wydawca dzieł i czasopism niemieckich, dbał o rozwój techniczny firmy
    • Heinrich von[3] Korn (1829–1907), syn Juliusa i jego spadkobierca; właściciel także papierni[4] na wówczas podwrocławskim Zakrzowie (dziś w granicach miasta); współzałożyciel m.in. Śląskiego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i innych instytucji kulturalnych
    • Richard von Bergmann-Korn (1885–1945), Dr fil., mjr w st. sp., wnuk Heinricha, ostatni właściciel firmy; założyciel Bergstadtverlag
  • nie związani z rodową firmą Johanna Jacoba

Heinrich von Korn stał się patronem jednej z wrocławskich ulic (dziś - aleja Kromera), wiodącej w kierunku Psiego Pola. W okolicach Psiego Pola, w dzisiejszym osiedlu Pawłowice Kornowie nabyli w 1891 majątek[8] (dziś mieści się w nim Ponadregionalne Rolnicze Centrum Kongresowe w Pawłowicach Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, w 1996 roku został on wpisany do rejestru zabytków). Jeszcze w roku 1867 Heinrich Korn nabył inny pałac na Dolnym Śląsku, w Siedlimowicach[9]. Dewizą rodową Kornów była łacińska sentencja CANDIDE ET CAUTE (zacnie i przezornie); inskrypcja tej treści widnieje nad portalem pałacu w Pawłowicach oraz nad portalem ruiny pałacu w Siedlimowicach.


Przypisy

  1. ↑ Pałac zbudowano w latach 1891–1895), prawdopodobnie według projektu Augusta Ortha; na zdjęciu pokazany jest budynek główny ozdobiony herbami Heinricha von Korn i jego żony Heleny z domu von Eichborn; obok głównego budynku pałacu znajduje się połączony z nim osobny i mniej okazały budynek, przyozdobiony nad wejściem herbem córki von Kornów - Marii oraz jej męża Constantina von Schweinichen; przed frontowym wejściem pałacu widoczna jest kamienna okrągła podstawa, dziś pusta, na której do 1945 znajdował się nagrobek ostatniej Świnkowej na Świnach, Erdmuthe Sophie z domu von Zedlitz (1665 – 1729), odnaleziony przy robotach kanalizacyjnych w Jaworze około roku 1890.
  2. ↑ Do Fideikommissrittergut (ordynacji) należy duże gospodarstwo rolne, w skład którego prócz obór, chlewów i stajni (zbudowanych w 1892) wchodził także młyn (1891), wieża wodna, magazyny i dom zarządcy (wszystkie ukończone w 1895) oraz kuźnia (1900). Całość liczącą 347,8 ha uzupełniała mleczarnia i gorzelnia; w roku 1936 zapłacono tu podatek roczny 9671 RM
  3. ↑ Heinrich Korn uzyskał szlachectwo 13 września 1882; począwszy od tego dnia zarówno on sam, jak i jego potomkowie uzyskali prawo do używania „von” przed nazwiskiem.
  4. ↑ Papiernia funkcjonowała jeszcze także po wojnie, do 1952, i częściowo była poprzedniczką późniejszych Zakładów Metalowych, jeszcze później przekształconych w fabrykę pralek i lodówek „Polar” (w magazynach dawnej papierni dziś jest lakiernia „Polaru”); przez wiele lat po wojnie w zakładach tych oprócz sprzętu AGD produkowano także amunicję
  5. ↑ Córka Heinricha von Korn i Heleny Moriz-Eichborn ze znanej rodziny bankierskiej, stąd herby Kornów i Eichbornów w Pawłowicach. Urodzona we Wrocławiu, w roku 1920 przekazała swą ordynację Pawelwitz (Pawłowice) najstarszemu synowi Ernestowi von Schweinichen, przyjęła obywatelstwo polskie i przeniosła się do Poznańskiego, gdzie po mężu (zm. 1911) posiadała majątek Bachorzew-Hilarowo koło Jarocina. Niemieccy właściciele ziemscy na terenach przypadłych II RP musieli optować za Polską, jeśli chcieli zachować majątki, w innym przypadku - sprzedawać i przenosić się do Rzeszy. Po wojnie Marie z von Kornów Schweinichen była za to obywatelstwo polskie prześladowana przez koła wysiedleńcze. Zmarła w Niederramstadt bei Darmstadt w Niemczech w 1955.
  6. ↑ jej synowa Waldtraut hr. von Schlieffen, ur. w Rozbitku (stoi tam nadal wielki pałac) pozostała w Polsce aż do 1955 i zawarła nawet w 1952 drugie małżeństwo z Ernestem von Unruh (Unrug). Najmłodszy syn Marii miał na imię Nikolaus (ur. w Pawłowicach w 1905, zm. w Offenbach w 1994)
  7. ↑ Spotkaniu wychowanków Ritterakademie w Legnicy w 1995 przewodniczył von Korn
  8. ↑ Majątek ten - do 1810 własność klasztoru św. Wincentego na Ołbinie, w 1886 folwark należący do Karola Walthera. Składa się - oprócz pałacu – z ośmiohektarowego zespołu parkowego z oczkiem wodnym oraz dużego gospodarstwa rolnego
  9. ↑ Majątek w Siedlimowicach (niem. Schönfeld, dziś w powiecie świdnickim w pobliżu Żarowa) składał się z 228 hektarów i osiemnastowiecznego pałacu, który Korn przebudował w latach 1873–1875 w stylu neorenesansowym. Pałac po śmierci Heinricha przejęła jego żona Helena, a w 1909 jego właścicielem stał się ich wnuk, Richard von Bergmann-Korn. Po jego śmierci w 1945 pałac nie był użytkowany i popadł w ruinę.

Bibliografia

  • Mendykowa Aleksandra, Kornowie, Wrocław 1980, seria "Książki o książce"
  • Constantin von Schweinichen, Aus der Geschichte des Geschlechts derer von Schweinichen, Breslau 1905
  • Klaus Ullmann, Schlesien-Lexikon, Würzburg 1992
  • Encyklopedia Wrocławia (s. 381 - „Kornowie” oraz s. 607 - „Pałac Kornów”), 2000, ISBN 83-7023-749-5

Linki zewnętrzne