Kaya Mirecka-Ploss

W dzisiejszym świecie Kaya Mirecka-Ploss stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego grona ludzi. Od swojego powstania po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo, Kaya Mirecka-Ploss wywołał debaty i refleksje w różnych obszarach, a jego wpływ rozciąga się na różne aspekty życia codziennego. W tym artykule szczegółowo zbadamy różne aspekty związane z Kaya Mirecka-Ploss, analizując jego wymiar historyczny, społeczny, kulturowy i ekonomiczny. Poprzez podejście multidyscyplinarne będziemy starali się zrozumieć złożoność i znaczenie Kaya Mirecka-Ploss we współczesnym świecie, a także jego potencjał do generowania znaczących zmian w różnych sferach społeczeństwa.

Kaya Mirecka-Ploss
Ilustracja
Kaya Mirecka-Ploss, 2011
Imię i nazwisko urodzenia

Hanna Adela Czech

Data i miejsce urodzenia

12 września 1924
Piekary Śląskie

Data i miejsce śmierci

13 lipca 2023
Waszyngton

Zawód, zajęcie

pisarka, projektantka mody

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Order Ecce Homo Order Uśmiechu

Kaya Mirecka-Ploss, właśc. Hanna Adela Czech (ur. 12 września 1924 w Piekarach Śląskich, zm. 13 lipca 2023 w Waszyngtonie[1][2]) – polska i amerykańska pisarka, projektantka mody, działaczka społeczna w Stanach Zjednoczonych.

Życiorys

Pochodziła z biednej rodziny śląskiej o polsko-niemiecko-węgiersko-żydowskich korzeniach[3]. Dzieciństwo spędziła w Nakle Śląskim, gdzie uczęszczała do tamtejszej szkoły (która współcześnie nosi jej imię). Jej ojciec, Wiktor Czech, był ślusarzem, a dziadek organistą. Po zajęciu Śląska przez Niemców została zesłana na roboty do hotelu w Jeleniej Górze, z którego po leczeniu oparzenia trafiła do obozu dla nieletnich w Niemczech[3]. Z pobytem w obozie wiążą się traumatyczne przeżycia, o których była w stanie mówić dopiero wiele lat później[4].

Po zakończeniu wojny, po krótkim pobycie w tzw. obozie dipisowskim trafiła do Teatru Żołnierza Polskiego przy II Korpusie[3]. Lata powojenne spędziła za granicą, głównie w Anglii, gdzie przybyła w 1946 wraz z Teatrem Dramatycznym II Korpusu we Włoszech. W Londynie zdała maturę i zdobyła tytuł magistra Działu Mody w Saint Martin’s School of Art(inne języki). Doktorat obroniła na Uniwersytecie w Heidelbergu w Niemczech. Po 15 latach pobytu za granicą, pod koniec 1957, wróciła do kraju, gdzie dostała angaż w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Pracowała jako projektantka mody i była inicjatorką założenia firmy Mody Polskiej[5]. Pod koniec 1960 zwróciła uwagę Służby Bezpieczeństwa i po odmowie skompromitowania założycieli i jej przyjaciół z Radia Wolna Europa, została aresztowana. Została zwolniona po dwóch tygodniach dzięki wstawiennictwu Leona Kruczkowskiego, przyjaciela rodziny. Zaczęła wtedy pisać pierwsze rozdziały Drogi przez most[6].

W 1966 była zmuszona uciekać do Stanów Zjednoczonych, pomógł jej przyjaciel z Londynu, sowietolog (i jej przyszły mąż), Sidney Ploss. W 1989 objęła funkcję prezesa Amerykańskiej Rady Kultury Polskiej. W 1991 została dyrektorem wykonawczym Amerykańskiego Centrum Kultury Polskiej w Waszyngtonie[6]. W Centrum urządziła Gabinet Profesora Jana Karskiego oraz stworzyła stypendium jego imienia. Współpracowała z Fundacją Jolanty Kwaśniewskiej „Porozumienie bez barier”.

Działalność charytatywna

Od 1997, wraz z Jolantą Kwaśniewską, organizowała dla małych pokrzywdzonych Polaków wakacje marzeń. W Stanach Zjednoczonych przebywało już około 200 dzieci na dwutygodniowych wakacjach, w tym sieroty po górnikach czy sieroty po gołębiarzach, którzy zginęli w katastrofie hali Międzynarodowych Targów Katowickich, mali mieszkańcy Jedwabnego. Ufundowała kilkadziesiąt stypendiów na studia w Stanach Zjednoczonych[5][7].

Wspomagała również szkołę podstawową w Nakle Śląskim, której w 2006 została patronką[8].

Odznaczenia i wyróżnienia

Postanowieniem prezydenta Lecha Wałęsy z 9 marca 1994 została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w działalności polonijnej, za osiągnięcia w propagowaniu dorobku kultury polskiej”[9]. Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 16 sierpnia 2001 została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w działalności polonijnej, za zaangażowanie w propagowaniu polskiej kultury”[10].

W 2005 otrzymała Order Ecce Homo[11].

Była laureatką „Kryształowego motyla” – statuetki Fundacji. Została Damą Orderu Uśmiechu, który został jej wręczony 15 lutego 2005 w Waszyngtonie przez przedstawicieli Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu – wicekanclerza Marka Michalaka i sekretarza Marka Pawłowskiego.

W 2011 była jednym z gości honorowych na uroczystości otwarcia interaktywnego gabinetu prof. Jana Karskiego w Rudzie Śląskiej.

Życie prywatne

Posiadała obywatelstwo Rzeczypospolitej Polskiej i Stanów Zjednoczonych[12].

Była dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był o 14 lat starszy Wiesław Mirecki, którego poznała po wojnie w Londynie. Wiesław Mirecki był aktorem i synem dyrektora banku. Jej drugim mężem był sowietolog Sidney Ploss, którego poślubiła w 1969 r. Przyznała, że nie było to udane małżeństwo[4][6].

Była blisko związana z Janem Karskim, legendarnym kurierem Polskiego Państwa Podziemnego, który był jej przyjacielem i któremu poświęciła książkę zatytułowaną Jan Karski – człowiek, któremu powiedziałam prawdę[5][6][7].

Zmarła 13 lipca 2023 w Stanach Zjednoczonych, gdzie mieszkała[1]. W 100. rocznicę urodzin została pochowana, zgodnie z wolą wyrażoną w testamencie, na cmentarzu w Nakle Śląskim[13].

Twórczość

Przypisy

  1. ↑ a b Katarzyna Wiśniewska-Lewicka, Nie żyje pisarka, projektantka mody Kaya Mirecka-Ploss , Dziennik Zachodni, 14 lipca 2023 (pol.).
  2. ↑ Gmina Świerklaniec, Ostatnie pożegnanie śp. Kai Mireckiej Ploss , Portal gov.pl, 5 września 2024 (pol.).
  3. ↑ a b c Kaya Mirecka–Ploss, „Jan Karski – człowiek, któremu powiedziałam prawdę” | Literatura w Culture.pl, „Culture.pl” .
  4. ↑ a b Maria Mazurek: Karski i Kaja: Miłość piękna, choć tak mało romantyczna. Gazeta Krakowska, 2012-06-11. .
  5. ↑ a b c Kaya Mirecka-Ploss: Jan Karski był człowiekiem, który żył z poczuciem winy. dzienniklodzki.pl. . (pol.).
  6. ↑ a b c d Kaja Mirecka: moje życie jak film. web.archive.org. . (pol.).
  7. ↑ a b Kaja Mirecka Ploss obchodzi dziś 90. urodziny. tarnowskiegory.naszemiasto.pl. . (pol.).
  8. ↑ Kaja Mirecka-Ploss skończyła dziś 90 lat. Urodziny obchodziła w rodzinnym Nakle Śląskim. dziennikzachodni.pl. . (pol.).
  9. ↑ M.P. z 1994 r. nr 25, poz. 206.
  10. ↑ M.P. z 2001 r. nr 39, poz. 642.
  11. ↑ Ecce Homo przyznane. tomaszow.pl, 2005-04-12. .
  12. ↑ M.P. z 1994 r. nr 25, poz. 206. M.P. z 2001 r. nr 39, poz. 642.
  13. ↑ Ostatnie pożegnanie Kai Mireckiej-Ploss. Powiat tarnogórski, 14 września 2024. .