Janusz Grzelak

Janusz Grzelak to temat, który od dłuższego czasu jest przedmiotem zainteresowania i dyskusji. Od swoich początków do dnia dzisiejszego odgrywał kluczową rolę w różnych aspektach życia społecznego. Przez lata ewoluował i dostosowywał się do zmian w otaczającym go świecie. Celem tego artykułu jest szczegółowe zbadanie Janusz Grzelak i jego wpływu w różnych obszarach. Od jego początków po wpływ na dzisiejszy świat, zostaną zbadane jego różne aspekty i przeanalizowane zostaną opinie ekspertów w tej dziedzinie. Janusz Grzelak był przedmiotem studiów i badań, a ten artykuł ma na celu przedstawienie kompleksowego i aktualnego spojrzenia na niego.

Janusz Grzelak
Data i miejsce urodzenia

12 lipca 1941
Warszawa

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: psychologia społeczna
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1970

Habilitacja

1977

Profesura

6 kwietnia 2001

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Komisji Edukacji Narodowej

Janusz Łukasz Grzelak (ur. 12 lipca 1941 w Warszawie) − polski psycholog, profesor nauk humanistycznych, były wiceminister edukacji. Wieloletni pracownik Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego[1] i profesor tej uczelni.

Życiorys

Wykształcenie i praca naukowa

W 1963 ukończył studia w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Początkowo zatrudniony w Pracowni Psychologii Społecznej Polskiej Akademii Nauk, w 1966 został pracownikiem naukowym Wydziału Psychologii UW. W 1970 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie psychologii ze specjalnością psychologia społeczna. Promotorem pracy doktorskiej był Tadeusz Tomaszewski. W 1977 uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy pt. Konflikt interesów. (Analiza psychologiczna). W 2001 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych[2].

Był stypendystą Programu Fulbrighta (1969)[1]. W latach 1996–1999 był prorektorem ds. współpracy z zagranicą Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 1981–1982 i 2005–2008 dziekanem Wydziału Psychologii UW[3]. Był współtwórcą Instytutu Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 2000–2002 pełnił funkcję jego dyrektora. Działał na rzecz umiędzynarodowienia polskiej psychologii. Wielokrotnie wyjeżdżał zwłaszcza do USA i Holandii, nawiązywał indywidualną i instytucjonalną współpracę badawczą[4]. Był inicjatorem i współtwórcą studiów w języku angielskim przy Wydziale Psychologii UW. W latach 1984–1990 członek Komitetu Wykonawczego European Association of Experimental Social Psychology[4]. Był kierownikiem Katedry Psychologii Społecznej na Uniwersytecie Warszawskim[4], a następnie na Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Jego zainteresowania naukowe obejmują współzależność społeczną, konflikt między interesem indywidualnym a społecznym – uwarunkowania motywacyjne (orientacje społeczne) i poznawcze, dylematy społeczne i ich rozwiązywanie, kwestię władzy i kontroli, konsekwencje deprywacji kontroli (bezradność społeczna), postawy Polaków wobec dóbr publicznych w okresie zmian ustrojowych, negocjacje i mediacje, metodologię ewaluacji skuteczności oddziaływań społecznych[1].

Działalność publiczna

Podczas wydarzeń sierpniowych w 1980 przyłączył się do skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[5]. W tym samym roku wstąpił do „Solidarności”, w 1981 wszedł w skład zarządu Regionu Mazowsze związku. Reprezentował lokalne struktury NSZZ „Solidarność” z I Krajowym Zjeździe Delegatów w Gdańsku. Został członkiem KSR Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość. Po wprowadzeniu stanu wojennego represjonowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, zmuszony do ustąpienia ze stanowiska dziekana Wydziału Psychologii UW. Współpracował z podziemną „Solidarnością”, był łącznikiem merytorycznym między podziemnymi władzami Regionu Mazowsze związku a Tymczasową Komisją Koordynacyjną. Był też członkiem Komitetu Helsińskiego oraz współzałożycielem i członkiem podziemnego Społecznego Komitetu Nauki[6], współorganizował akademicki ruch oporu. W latach 1980–1991 pracował nad prawem dla szkół wyższych i nauki (początkowo w ramach komisji kierowanej przez Zbigniewa Resicha oraz Społecznego Komitetu Nauki). W 1989 uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu jako wiceprzewodniczący zespołu do spraw oświaty i nauki z ramienia strony opozycyjnej[6].

Po utworzeniu rządu Tadeusza Mazowieckiego został wiceministrem edukacji narodowej, funkcję tę pełnił do zmiany rządu w 1991. Wchodził również w skład zarządu Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, w latach 1999–2002 przewodniczył radzie programowej tej organizacji[6].

Wybrane publikacje

  • J. Grzelak, Konflikt interesów, Warszawa: PWN, 1978.
  • J. Grzelak, Bezradność społeczna. Szkic teoretyczny, M. Kofta (red.), Psychologia aktywności, Poznań: Nakom, 1993.
  • J. Grzelak, G. Wieczorkowska-Nejtardt, Attitudes toward public affairs in society in transition, D. Messick & W. Liebrand (red.), Social Dilemmas, New York: Plenum, 1996.
  • J. Grzelak, Współzależność społeczna, J. Strelau (red.), Psychologia, tom 3, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Naukowe, 2000, s. 125–143.
  • J. Grzelak, A. Nowak, Wpływ społeczny, J. Strelau (red.), Psychologia, tom 3, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Naukowe, 2000, s. 187–203.
  • J. Grzelak, O intencjach, kontroli i zaufaniu, D. Doliński, B. Weigl (red.), Od myśli i uczuć do decyzji i działań, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, 2001, s. 91–110.
  • J. Grzelak, Kontrola, preferencje kontroli, postawy wobec problemów społecznych, M. Lewicka, J. Grzelak (red.), Jednostka i społeczeństwo, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2002, s. 131–148.
  • J. Grzelak, O orientacjach kontroli, J. Brzeziński i H. Sęk (red.), Psychologia w obliczu nadchodzących przemian społeczno-kulturowych, seria: Kolokwia Psychologiczne, tom 10, Warszawa: Instytut Psychologii PAN, 2002.
  • J. Grzelak, Dylematy społeczne, T. Tyszka (red.), Psychologia ekonomiczna, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Naukowe, 2004, s. 243–271.
  • I. Zinserling, J. Grzelak, Orientacje społeczne i orientacje kontroli a wrażliwość Polaków na dobro wspólne (Social and control orientations of Poles and sensitivity to common goods), A. Szuster, D. Rutkowska (red.), O różnych obliczach altruizmu, Warszawa: Scholar, 2008.
  • J. Grzelak, D. Kuhlman, E. Yeagley, J. Joireman, Attraction to Prospective Dyadic Relationships, M. Kramer, M. Bazerman (red.), Social decision making, Nowy Jork: Psychology Press, 2009, s. 186–205.

Odznaczenia i wyróżnienia

Przypisy

  1. ↑ a b c Maria Lewicka, Tytus Sosnowski, Maciej Trojan: Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Wydziału Psychologii UW, 1998, s. 78-79. ISBN 83-86108-41-X.
  2. ↑ Prof. dr hab. Janusz Łukasz Grzelak, baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) .
  3. ↑ Kalendarium wydarzeń na Wydziale. psychologia.pl. .
  4. ↑ a b c d e f g Prof. dr hab. Janusz Grzelak. uw.edu.pl. .
  5. ↑ Apel (64 intelektualistów wraz z załączonym suplementem zawierającym nazwiska sygnatariuszy apelu). karta.org.pl. .
  6. ↑ a b c Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. .
  7. ↑ Odznaczenia dla działaczy opozycji z lat 80.. prezydent.pl, 13 grudnia 2011. .