Jan Nepomucen Piotr Kaszewski

Jan Nepomucen Piotr Kaszewski (ur. 27 listopada 1783 we wsi Kobylepole pod Poznaniem, zm. 24 września 1845 w Warszawie) – uczestnik kampanii napoleońskiej i powstania listopadowego, major w 4 Pułku Piechoty Liniowej, wirtuoz skrzypiec, kompozytor.

Ukończył gimnazjum w Trzemesznie. Jednocześnie z nauką w szkole doskonalił umiejętność gry na skrzypcach. Od 1802 roku był skrzypkiem w orkiestrze działającej przy Katedrze gnieźnieńskiej. Opanował również grę na fortepianie, flecie i gitarze^[a]. Przez jakiś czas służył w 14 Pułku Kirasjerów płk. Stanisława Małachowskiego^[1][2]. W 1811 roku zaciągnął się do 15 Pułku Piechoty i w jego szeregach odbył kampanię 1812 roku. Uczestniczył w bitwach pod Smoleńskiem, Możajskiem, Czerykowem (tu 29 września został ranny), Tarutinem, Wiaźmą i Berezyną. W kolejnym roku walczył pod Lipskiem (już jako podporucznik, awansowany w 1813)^[3], a następnie brał udział w kampanii francuskiej 1814 roku^[2]. W 1815 roku, po powrocie do kraju, zaciągnął się do 4 Pułku Piechoty Liniowej^[4]. 8 kwietnia 1820 roku awansowany na porucznika^[5][6], a 1 lutego 1830 na kapitana^[7]. Co najmniej od 1817 roku należał do masonerii. W 1819 był jednym z 33. członków Loży Göttin von Eleusis^[8]. Brał udział w powstaniu listopadowym. Po bitwie pod Grochowem został awansowany na majora^[2][9]. Przez kilka lat po upadku powstania przebywał w Prusach^[2]. Na wieść o amnestii dla powstańców wrócił do Królestwa, lecz nie uniknął postępowania sądowego i kary za „występowania zbrojnie przeciwko prawowitemu monarsze”^[1]. Pozbawiono go możliwości służby publicznej. Jedynym źródłem utrzymania były lekcje muzyki^[10][1]. Zmarł w Warszawie w wieku 62 lat^[11]. Został pochowany na Starych Powązkach kwatera 34 rząd 2 grób 16^[12][13].

Był autorem pierwotnej wersji melodii do hymnu Alojzego Felińskiego „Boże, coś Polskę” (1816), na której Fryderyk Chopin oparł swoje Largo Es-dur^[14][15][16]. Komponował pieśni, msze i utwory na orkiestrę wojskową (marsze, polonezy). Te ostatnie grywała orkiestra 4 Pułku Piechoty w czasie rewii wojskowych na Placu Saskim. Orkiestra była powierzona specjalnej opiece Kaszewskiego. Nieliczne jego dzieła zachowały się do naszych czasów. W zbiorze pt. „Ośm śpiewek polskich z przygrywaniem klawikordu, wiersz Stanisława Okraszewskiego...” (Warszawa 1817), wydano cztery pieśni z muzyką Jana Nepomucena Kaszewskiego: Róża biała, I to minie, Pieśń Hafiza i Kupid zbłąkany. Melodie do dwóch innych pieśni z tego zbioru skomponował Walenty Kratzer, a po jednej Karol Kurpiński i Zofia z Czartoryskich Zamoyska^[1].

Był synem szlachcica Jana Kaszewskiego i Agnieszki z Murkowskich^[b]. Seweryn hr. Uruski^[10], a za nim wszyscy kolejni autorzy^[1], podają, że matką Jana Nepomucena była Agnieszka z Lemańskich. Informacja ta nie jest zgodna z zapisami metrykalnymi. Z rodziny Lemańskich pochodziła babka Jana Nepomucena – Rozalia, żona Macieja Murkowskiego^[17]. Ich córką była Agnieszka, która w 1775 roku wyszła za Jana Kaszewskiego. Pobrali się w Buku i tam urodziło się troje najstarszych dzieci^[c]. Jan Nepomucen i młodsza od niego Justyna, urodzili się we wsi Kobylepole pod Poznaniem^[18].

Jan Nepomucen Kaszewski ożenił się z Teofilą z Iwańskich (1800–1838). Ich synem był Kazimierz Jan (1825–1910), krytyk literacki, tłumacz, dramaturg i publicysta.

• Jan Nepomucen Piotr Kaszewski – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project