W tym artykule zbadamy znaczenie In iure cessio we współczesnym społeczeństwie. In iure cessio jest czynnikiem determinującym w różnych sferach życia, od gospodarki po kulturę, poprzez politykę i technologię. Na przestrzeni dziejów In iure cessio odegrał kluczową rolę w ewolucji społeczeństwa, wpływając na sposób, w jaki jednostki wchodzą w interakcje ze sobą i swoim środowiskiem. W tym sensie niezbędna jest analiza współczesnego wpływu In iure cessio i zastanowienie się nad jego znaczeniem we współczesnym świecie. Celem tego artykułu jest przedstawienie kompleksowego spojrzenia na In iure cessio i jego implikacje, a także zachęcenie do konstruktywnej debaty na temat jego roli w naszym społeczeństwie.
In iure cessio (od łac. cedere = „ustąpić”, „odchodzić”) – w prawie rzymskim odstąpienie prawa przed pretorem, jeden ze sposobów pochodnego nabycia własności kwirytarnej.
In iure cessio była dwustronną czynnością prawną, dokonywaną w formie pozornego procesu windykacyjnego. Wywodziła się ona z postępowania legis actio sacramento in rem, tj. procesu, którego przedmiotem było prawo o charakterze bezwzględnym (np. własność). Nabywca występujący jako pozorny powód, stwierdzał przed pretorem – na pierwszym etapie procesu (in iure) – dotykając jednocześnie nabywanego przedmiotu laską, iż dana rzecz należy do niego. Zbywający występujący jako pozorny pozwany, uznawał powództwo, potwierdzając roszczenia powoda lub milcząco się z nimi zgadzając. W konsekwencji przegrywał proces, na zasadzie confessio in iure. Nie było potrzeby kontynuowania postępowania, a pretor przyznawał „sporną” rzecz powodowi (nabywcy).
Ponieważ do dokonania in iure cessio konieczne było wszczęcie procesu legisakcyjnego, jego uczestnikami mogli być jedynie obywatele rzymscy, mający prawo uczestniczenia w takim procesie (zdolność sądową). In iure cessio była sformalizowaną czynnością prawną o charakterze abstrakcyjnym. Ponadto nie można jej było obwarować warunkiem (condicio) ani terminem (dies), gdyż należała do tzw. actus legitimi.
In iure cessio wyszła z użycia w IV w., a ostatecznie została zniesiona w kodyfikacji justyniańskiej.
Za pomocą in iure cessio: