W tym artykule zbadamy najważniejsze aspekty Hydronimia, tematu, który wzbudził duże zainteresowanie współczesnego społeczeństwa. Przez lata Hydronimia stanowił punkt dyskusji i refleksji w różnych obszarach, zarówno akademickich, jak i życia codziennego. Od swoich początków do obecnego wpływu, Hydronimia był przedmiotem licznych badań, debat i kontrowersji, stając się dziś tematem o ogromnym znaczeniu. Poprzez tę analizę staramy się zaoferować wszechstronną i zaktualizowaną wizję Hydronimia, zapewniając czytelnikowi pełny i szczegółowy przegląd, który pozwala nam zrozumieć jego znaczenie i implikacje dla dzisiejszego społeczeństwa.
Hydronimia – dział toponimii zajmujący się badaniem nazw własnych wód (stałych lub płynących), czyli hydronimów, np. nazw jezior, studni; mórz, rzek, strumieni, wodospadów itd.
Hydronimy zawierają istotne informacje służące geolokalizacji, które w przeszłości służyły m.in. do orientacji w terenie, wyznaczania szlaków handlowych czy linii granicznych. W historycznych dokumentach pisanych zostały zachowane nazwy niektórych wód – głównie o dużym zasięgu, a więc i znaczeniu, np. Marek Agrypa zapisał nazwę Wisły jako Vistla (ok. 44 r.), niemieckie kroniki z 814 roku Odrę utrwaliły jako Odera. Wraz z rozwojem piśmiennictwa polskiego (powstanie polskich kancelarii, kroniki kościelne, akty sądowe, inwentarze, zapisy spadkowe itp.) zaczęły pojawiać się wyrazy zlatynizowane nazywające wody na terenie kraju. Należy zaznaczyć, że rekonstrukcja form jest problematyczna, biorąc pod uwagę różnice w ówczesnej grafii.
Obecnie niejasne są znaczenie hydronimów powstałych z wyrazów pospolitych, które zanikły w wyniku rozwoju języka polskiego lub były używane na ograniczonym terenie (regionalizmy), np. barycz – moczar, biel – bagno, bielawa – podmokła łąka.
Pod względem znaczeniowym wyróżnia się trzy główne grupy hydronimów:
W publikacji Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej (1991) zawarto ok. 28 tys. toponimów, z czego blisko 3,5 tys. stanowią hydronimy. W cyklu Nazewnictwo Geograficzne Polski (2006) zawarto już ok. 16 tys. standaryzowanych hydronimów (w celu odpowiedniej klasyfikacji zastosowano również dwie kategorie: 1. Wody płynące, źródła, wodospady i 2. Wody stojące), które zostały zweryfikowane przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych. Ponadto Hydronimia Wisły pod red. P. Zwolińskiego zawiera nazwy dorzecza Wisły, z kolei nazwy wodne Sanu opracował Rieger (1969), a nazwy dorzecza Warty opracował J. Rieger oraz E. Wolnicz-Pawłowska (1975)[1].