Galaktyka Wiatraczek

W świecie Galaktyka Wiatraczek jest mnóstwo informacji do odkrycia i zbadania. Od swoich początków po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo, Galaktyka Wiatraczek przez lata budził zainteresowanie wielu ludzi. W tym artykule zagłębimy się w najważniejsze aspekty Galaktyka Wiatraczek, od jego wkładu w kulturę po wpływ na życie codzienne. Poprzez szczegółową i wnikliwą analizę przyjrzymy się wszystkim aspektom Galaktyka Wiatraczek, zapewniając naszym czytelnikom wszechstronną i wzbogacającą wizję. Przygotuj się na zanurzenie w fascynującym świecie Galaktyka Wiatraczek!

Messier 101
Ilustracja
Messier 101 (HST)
Odkrywca

Pierre Méchain

Data odkrycia

27 marca 1781[1]

Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Wielka Niedźwiedzica

Typ

spiralna (Sc)

Rektascensja

14h 03m 12,51s

Deklinacja

+54° 20′ 53,1″

Odległość

21 mln ly (6,4 Mpc)

Przesunięcie ku czerwieni

0,000811[2]

Jasność obserwowana

7,9m

Rozmiary kątowe

24,5' × 23,4'

Charakterystyka fizyczna
Wymiary

∅ 170 tys. ly[1]

Jasność absolutna

-21,6m

Masa

180 mld M☉

Alternatywne oznaczenia
NGC 5457, Arp 26, UGC 8981, MCG 9-23-28, PGC 50063, VV 344, VV 456, IRAS14013+5435, ZWG 272.21, KARA 610
Mapa galaktyki
Gwiazdozbiór Wielkiej Niedźwiedzicy
Multimedia w Wikimedia Commons

Galaktyka Wiatraczek (znana również jako Kółko Zębate[3], Messier 101, M101, NGC 5457 lub Arp 26) – galaktyka spiralna ze słabym jądrem i bardzo rozwiniętymi ramionami w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy, 5,5° ponad ostatnią gwiazdą dyszla Wielkiego Wozu (Alkaid)[4]. Została odkryta w 1781 roku przez Pierre’a Méchaina, asystenta Messiera[4]. Jej jasność wynosi 7,9m[1], a jej rozmiary na niebie 24,5' × 23,4'. Średnica M101 wynosi 170 tys. lat świetlnych, a jej masa jest w przybliżeniu równa 180 miliardom mas Słońca. Znajduje się w odległości 21 milionów lat świetlnych.

Zaburzona struktura spiralna M101 widoczna w szerszym planie

W galaktyce tej zaobserwowano do tej pory pięć supernowych: SN 1909A, SN 1951H, SN 1970G, SN 2011fe oraz SN 2023ixf[5][6].

Razem z innymi słabszymi galaktykami M101 tworzy grupę galaktyk M101. Oddziaływanie pobliskich galaktyk zaburzyło kształt M101 i spowodowało rozciągnięcie w przestrzeni chmur gazu. Przejście innej galaktyki, najprawdopodobniej NGC 5474, w pobliżu M101 około 250 milionów lat temu przyczyniło się także do wzrostu aktywności gwiazdotwórczej, dzięki której północno-wschodnie ramię galaktyki zawiera więcej młodych, błękitnych gwiazd[7].
W Polsce widoczna przez cały rok (obiekt okołobiegunowy)[4].

Widoczna przez lornetkę jako blada, zaokrąglona plamka o średnicy mniej więcej połowy tarczy Księżyca. Mimo że jest obiektem ósmej wielkości, ze względu na duże rozmiary kątowe jest mniej wyrazista niż można oczekiwać[8].

Galaktyka Wiatraczek z zaznaczonymi obszarami skatalogowanymi w New General Catalogue. NGC 5471 nie jest widoczny na zdjęciu (NASA).

John Dreyer skatalogował tę galaktykę w swoim New General Catalogue jako NGC 5457. Oprócz tego umieścił w katalogu jasne obszary należące do galaktyki (są to obszary H II i chmury gwiazd), które odkryli William Herschel, Bindon Stoney (asystent Williama Parsonsa) i Heinrich Louis d’Arrest: NGC 5447, NGC 5449, NGC 5450, NGC 5451, NGC 5453, NGC 5455, NGC 5458, NGC 5461, NGC 5462 i NGC 5471[9].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c Messier 101 w SEDS.org.
  2. ↑ Galaktyka Wiatraczek w bazie SIMBAD (ang.)
  3. ↑ Przewodnik po gwiazdozbiorach. W: Jan Desselberger, Jacek Szczepanik: Tablice astronomiczne z przewodnikiem po gwiazdozbiorach. Bielsko-Biała: PPU „PARK” Sp. z o.o., 2002, s. 196. ISBN 83-7266-156-1.
  4. ↑ a b c Jan Desselberger. Wiatraki monsieur Messiera. „Urania - Postępy Astronomii”. 2/2015 (776), s. 67–68, 2015 marzec-kwiecień. Polskie Towarzystwo Astronomiczne. Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii. ISSN 1689-6009. (pol.). 
  5. ↑ W galaktyce Wiatraczek „właśnie” wybuchła supernowa. urania.edu.pl, 22 maja 2023. .
  6. ↑ Supernovae 2023ixf in M101. rochesterastronomy.org. . (ang.).
  7. ↑ Nearby Dwarf Galaxy and Possible Protogalaxy Discovered. ScienceDaily, 2013-01-11. . (ang.).
  8. ↑ Ian Ridpath: Gwiazdy i planety. Przewodnik Collinsa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 253. ISBN 978-83-7073-928-7.
  9. ↑ Harold G. Corwin, Jr.: NGC 5447, 5449, 5450, 5451, 5453, 5455, 5458, 5461, 5462, and NGC 5471. Notes on the NGC objects, particularly those missing, misidentified, or otherwise unusual . 2015-08-28. . (ang.).

Linki zewnętrzne

Katalog Messiera