Fluoryt

Wygląd przypnij ukryj Fluoryt
Ilustracja
Fluoryt z Włoch
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

fluorek wapnia, CaF2

Twardość w skali Mohsa

4

Przełam

muszlowy, łuskowy

Łupliwość

doskonała, czterokierunkowa

Układ krystalograficzny

regularny

Gęstość minerału

3,1–3,2 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

bezbarwny lub różne barwy, wykazuje się wyjątkowo dużą zmiennością zabarwienia, wielobarwność wykazują nawet pojedyncze okazy

Rysa

biała

Połysk

szklisty

Współczynnik załamania

1,433–1,448

Dodatkowe dane
Szczególne własności

optycznie izotropowy

Monokryształ fluorytu z Namibii

Fluoryt – szeroko rozpowszechniony minerał z gromady halogenków.

Nazwa pochodzi od łac. fluere = płynąć, z powodu zdolności tego minerału do obniżania temperatur topnienia szeregu innych minerałów (zastosowanie fluorytu jako topnika opisał w roku 1529 Georgius Agricola). Od jego nazwy pochodzi nazwa pierwiastka chemicznego – fluoru oraz zjawiska fluorescencji.

Właściwości

Świecenie fluorytu poddanego działaniu promieni UV

Tworzy sześcienne lub ośmiościenne kryształy, osiągające niekiedy duże rozmiary. Często występuje w postaci bliźniaków krzyżowych. Często tworzy naloty, naskorupienia i żyły. Ładne kryształy występują zazwyczaj w druzach w formie szczotek krystalicznych. W czystej formie jest bezbarwny; w przyrodzie jest zabarwiony na najróżniejsze kolory – od żółtego, różowego, zielonego i niebieskiego aż po czarny. Niekiedy wykazuje barwne wstęgowanie podobne do agatu.

Wiele próbek fluorytu wykazuje fluorescencję w świetle UV.

Występowanie

Występuje głównie w formie żył hydrotermalnych, gdzie zazwyczaj występuje razem z minerałami kruszcowymi ołowiu, cynku i srebra, oraz w pegmatytach i skałach osadowych. Spotykany w skałach magmowych.

Miejsca występowania:

Zastosowanie

Przemysłowe wykorzystanie fluorytu (oraz fluoroapatytu). Kliknij na daną nazwę z grafiki by przejść do danego hasła.

Struktura

Struktura CaF
2 z zaznaczeniem wielościanów koordynacyjnych. Szary: Ca2+
(liczba koordynacyjna 8), zielony: F−
(l.k. 4). Zbliżoną układ atomów mają inne kryształy MX
2 o strukturze fluorytu (zielony: aniony X, szary: kationy M). W przypadku związków M
2X o strukturze antyfluorytu układ kationów i anionów jest odwrotny: (szary: aniony X, zielony: kationy M)

Fluoryt tworzy kryształy w układzie regularnym ściennie centrowanym (fcc), w których liczba koordynacyjna jonów wapnia wynosi 8, a jonów fluoru 4. Sieć krystaliczna fluorytu jest wykorzystywana jako struktura odniesienia w krystalografii do opisywania kryształów związków jonowych typu MX
2. Strukturę fluorytu mają np. SrF
2, BaF
2, CdF
2, HgF
2, PbF
2, ZrF
2, HfF
2, ZrO
2, CeO
2, ThO
2, HfO
2, PrO
2, PaO
2, UO
2 i PuO
2. Struktury związków o wzorze M
2X i budowie „odwrotnej” do fluorytu, tj. których miejsca kationów i anionów (oraz ich liczby koordynacyjne) są zamienione, noszą nazwę „struktury antyfluorytu”. Przykłady takich związków to Be
2C, Li
2O, Na
2O, K
2O, Rb
2O, Li
2S, Na
2S, Li
2Se i Na
2Se.

Przypisy

  1. ↑ a b Langley, Richard H., Welch, Larry. Fluorine. „Journal of Chemical Education”. 60 (9), s. 759, 1983. DOI: 10.1021/ed060p759. 
  2. ↑ Antifluorite (A
    2X) and Fluorite (AX
    2) Structures    . Electro Ceramics Web Course (NPTEL) . nptel.ac.in. .
  3. ↑ a b fluorite structure, RichardR. Rennie RichardR., Dictionary of Chemistry, wyd. 7, 2016, ISBN 978-0-19-178954-0   (ang.).brak strony (książka)
  4. ↑ a b MirosławM. Handke MirosławM., Materiały dydaktyczne do wykładu pt. „Krystalografia i krystalochemia”, AGH, 2013 .brak strony (książka)
  5. ↑ antifluorite structure, A Dictionary of Chemistry   (ang.).brak strony (książka)

Linki zewnętrzne

Kontrola autorytatywna (gatunek mineralny):Encyklopedia internetowa: Identyfikatory zewnętrzne: