Flisz karpacki

W tym artykule przeanalizujemy i zagłębimy się w Flisz karpacki, temat, który przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Flisz karpacki stał się przedmiotem zainteresowania zarówno ekspertów, jak i amatorów, a jego znaczenie w naszym obecnym społeczeństwie jest niezaprzeczalne. Idąc tym tropem, zbadamy różne aspekty Flisz karpacki, od jego wpływu na kulturę popularną po jego implikacje w różnych obszarach życia codziennego. Celem tego artykułu są wywiady z ekspertami, szczegółowe analizy i konkretne przykłady, które rzucą światło na Flisz karpacki i zaoferują czytelnikowi pełniejszy i bardziej dogłębny obraz tego fascynującego tematu.

Flisz karpacki w Kamieniołomie w Kozach
Mapa geologiczna Karpat Zachodnich

Flisz karpacki – określenie regionalnie występującego fliszu – serii naprzemianlegle ułożonych warstw skał osadowych morskiego pochodzenia, składających się z ławic i warstw na przemian zlepieńców, piaskowców, mułowców i iłowców, rzadziej rogowców i margli. Skały te powstały na dnie mórz wskutek działalności tzw. prądów zawiesinowych, które doprowadziły do charakterystycznego, frakcjonalnego uwarstwienia.

Uwarstwienie frakcjonalne fliszu charakteryzuje się nagromadzeniem grubego materiału skalnego w obrębie spągu warstwy i stopniowym przechodzeniem w materiał coraz drobniejszy, aż do osadów ilastych w obrębie stropu danej warstwy.

Proces powstawania fliszu karpackiego trwał wiele milionów lat. Teren dzisiejszych np. Beskidów przykrywały wody przybrzeżnego morza Tetydy. Na jego dnie osadzał się, w formie charakterystycznych warstw, materiał znoszony przez wody z pobliskiego lądu. Później nagromadzony, zdiagenezowany materiał skalny uległ sfałdowaniu, nasunięciu ku północnemu zachodowi, północy, północnemu wschodowi i wschodowi w formie płaszczowin i wypiętrzeniu.

Z fliszu karpackiego zbudowane są Karpaty Zewnętrzne – Beskidy (zwane też fliszowymi)[1]. Osadami fliszowymi wypełnione są także doliny otaczające Tatry (Orawa, Podhale wraz z Kotliną Zakopiańską i Gubałówką – tzw. flisz podhalański – oraz Liptów i Spisz).

Skamieniałości fliszu karpackiego

Flisz karpacki generalnie jest ubogi w skamieniałości, z wyjątkiem otwornic oraz ichnofosylii. Jednak w rejonie Jasła – Birczy w obrębie oligoceńskich ([2] i[3]) tzw. łupków menilitowych i warstw jasielskich występuje bogata fauna kopalna, obejmująca liczne ryby[4], a także rzadkie czworonogi, w tym ptaki, np. rodzaj Jamna i Eurotrochilus noniewiczi. Badania ryb z fliszu karpackiego prowadziła Anna Jerzmańska.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Geomorfologia Beskidu Niskiego – www.beskid-niski.pl.
  2. ↑ Zbigniew M. Bocheński, Teresa Tomek, Małgorzata Bujoczek, Krzysztof Wertz. A new passerine bird from the early Oligocene of Poland. „Journal of Ornithology”. 152 (4), s. 1045–1053, 2011. DOI: 10.1007/s10336-011-0693-2. (ang.). 
  3. ↑ Zygmunt Bocheński, Zbigniew M. Bocheński. An Old World hummingbird from the Oligocene: a new fossil from Polish Carpathians. „Journal of Ornithology”. 149 (2), s. 211–216, 2008. DOI: 10.1007/s10336-007-0261-y. (ang.). 
  4. ↑ Bieda F., 1969: Paleozoologia. Tom 2, Kręgowce, strony 112-113. Wyd. Geologiczne, Warszawa.