Estezet

W dzisiejszym świecie Estezet stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu ludzi w każdym wieku i w każdym społeczeństwie. Coraz więcej osób poszukuje informacji i wiedzy na temat Estezet, czy to ze względu na jego wpływ na życie codzienne, konsekwencje dla społeczeństwa czy znaczenie historyczne. Wraz ze wzrostem uwagi poświęcanej Estezet, konieczne jest pełne zrozumienie wszystkich aspektów związanych z tym tematem. W tym artykule szczegółowo zbadamy różne aspekty Estezet, od jego początków po dzisiejsze skutki, aby zaoferować pełną i szczegółową wizję tego tematu będącego przedmiotem ogólnego zainteresowania.

b. siedziba Ekspozytury „Estezet” w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku przy 149-151 East 67th St. (1941-1945)

Estezet, właśc. Samodzielna Ekspozytura Wywiadowcza „Estezet” Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza – polska placówka wywiadowcza, działająca w czasie II wojny światowej na terenach obu Ameryk, mająca siedzibę w Nowym Jorku.

Powstanie Samodzielnej Ekspozytury Wywiadowczej „Estezet” Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza w Nowym Jorku uzgodnione zostało w sierpniu 1941, kiedy to podpisana została również wstępna umowa na temat współpracy wywiadowczej pomiędzy służbami polskimi i amerykańskimi[1]. Samodzielna Ekspozytura Wywiadowcza „Estezet” swoim zasięgiem obejmowała: Stany Zjednoczone, Kanadę, Brazylię, Argentynę, Chile, Paragwaj, Urugwaj, a także Peru oraz Boliwię, i posiadała placówki w innych miastach Stanów Zjednoczonych, jak również w wymienionych krajach. Głównymi zadaniami placówki były: obserwacja sytuacji wojskowej i politycznej krajów obu Ameryk, stanu i rozwoju Polonii, agitacji i penetracji komunizmu ze specjalnym uwzględnieniem jego stosunku do Stanów Zjednoczonych i Kanady oraz spraw polskich. Także zajmowała się stanem, rozwojem i postawą towarzystw ukraińskich oraz analizą prasy mniejszościowej (polskiej, niemieckiej, ukraińskiej, czeskiej, słowackiej, litewskiej i żydowskiej).

Od 1 września 1943 działała pod nazwą Samodzielnej Placówki Wywiadowczej „Estezet”.

Archiwum zostało zdigitalizowane i jest dostępne na stronie Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Akta placówki „Estezet” zostały zabezpieczone przez ostatniego z jej kierowników - mjr Mariana Chodackiego. W 1945, po cofnięciu uznania Rządowi RP na emigracji mjr. Chodacki przekazał kolekcję siostrom zakonnym ze Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w Filadelfii[2].

Kierownicy Ekspozytury

Podległe placówki 1942-1944

  • Buffalo „Mackenzie” (stosowana nazwa, kryptonim), kier. Marian Wójcik (?), ps. „Ojciec”
  • Chicago „Mackay”, kier. Janusz Stamirowski, ps. „Nowakowski”
  • Detroit „Mandan”, kier. Leśniewicz, pseudonim „Bończa”[3]
  • Nowy Jork „Magdalen”, kier. Zygmunt Krosnowski, ps. „Tabasz”
  • Pittsburgh „Magellan”, kier. dr Jan Kasprzak, ps. „Jan Rembowski”
  • Waszyngton „Magog”, kier. por. Jerzy Piotrowski, ps. „Peters”
  • Waszyngton „Madame”, kier. Edward Weintal, ps. „Karpiński”
  • Ottawa „Manchester”, kier. kpt. Alfred Birkenmayer, ps. „Burmistrz”
  • Asuncion „San Feli”, kier. Ludwik Krotoszyński, ps. „Łodzianin”
  • Buenos Aires „Salvador”, kier. płk Stefan Fabiszewski, ps. „Steffal”
  • Buenos Aires „San Antonio”, kier. dr Roman Czesław Ciechanów. ps. „Korsak”
  • Montevideo „Sambrerete”, kier. Józef Makowski, ps. „Legun”
  • Rio de Janeiro „Sabanilla”, kier. por. Bohdan Pawłowicz, ps. „Pedro”
  • Rio de Janeiro „Salta”, kier. Konrad Wrzos, ps. „Spryciarz”
  • Santiago de Chile „Sinalca”, kier. Wiktor Stanisławski, ps. „Rolski”

Od 1944 działała w Meksyku Placówka Informacyjno-Wywiadowcza „Mexico”. Kierował nią mjr Zdzisław Żórawski.

Siedziba

Placówka funkcjonowała pod przykrywką w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku przy 149-151 East 67th St..

Bibliografia

Przypisy

  1. ↑ Samodzielna Placówka Wywiadowcza ESTEZET
  2. ↑ Archiwum Majora Mariana Chodackiego Fond 39/6, s. 354, w zbiorach Instytutu Józefa Piłsudskiego
  3. ↑ placówka działała do 1943