Daktyle – owoce daktylowca właściwego (Phoenix dactylifera). Są to pestkowce o długości do 7 cm. Mają konsystencję mięsisto-mazistą, są słodkie i zawierają w środku jedną pestkę.
Wyraz „daktyl” wywodzi się od starogreckiego słowa dáktylos (gr. δάκτυλος dosł. „palec”). W Polsce już w XVII wieku owoc daktylowca określano terminem data z języka niemieckiego (z niem. Datteln).
Daktyle tradycyjnie uprawiane są na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej, a także w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych, w Sonorze i Kalifornii Dolnej w Meksyku.
Największych producentem daktyli jest Egipt, ale niemal 90% produkcji jest konsumowane w kraju.
Do największych eksporterów daktyli należą: Tunezja, Arabia Saudyjska i Izrael. Daktyle produkują na eksport również: Zjednoczone Emiraty Arabskie, Iran, Algieria i Stany Zjednoczone.
Palma daktylowa zaczyna wydawać owoce około 4-6 lat od posadzenia, ale dopiero drzewa co najmniej 7-letnie zaczynają przynosić plony komercyjne, które mogą być przeznaczone do sprzedaży i na eksport.
Dojrzałe daktylowce mogą w trakcie jednego zbioru produkować 70-140 kg daktyli. Owoce na drzewie dojrzewają w nierównomiernym tempie, dlatego zbierane są w kilku etapach.
Po zbiorze daktyle są przewożone do chłodni, myte (w wodzie lub w wodzie z dodatkiem chloru), a potem poddane procesowi suszenia. Owoce daktylowca mogą być suszone metodą tradycyjną na słońcu lub przemysłowo w specjalnych suszarkach. Niektórzy producenci dodatkowo konserwują daktyle dwutlenkiem siarki.
Na świecie uprawianych jest ponad 1500 odmian daktyli. Ogólnie daktyle dzielimy na:
Owoce o stosunkowo dużych rozmiarach i wydłużonym kształcie. Dojrzałe daktyle mają czerwono-brązową skórkę. Wyróżniają się intensywnym, słodkim smakiem oraz miękkim, mięsistym miąższem.
BarhiOdmiana o niewielkich owocach i złocistej, bursztynowej skórce. Cechuje się delikatnym, karmelowym smakiem. Barhi to jedyne daktyle sprzedawane w wersji świeżej. Handluje się nimi tylko po zbiorach w sierpniu przez kilka tygodni.
Deglet Nour (lub Deglet Noor)Słodki, półtwardy daktyl o stosunkowo dużych owocach i ciemnobrązowej skórce. Odmiana doskonała do wypieków.
Halawi (lub Halawy)Słodki daktyl o niewielkich jasnobrązowych owocach. Cechuje się miodowym smakiem i delikatnym miąższem.
KhadrawyŚredniej wielkości słodki daktyl o podłużnym kształcie i pomarańczowo-brązowej lub jasnobrązowej skórce. Wyróżnia się jędrnym miąższem i intensywną słodyczą.
MedjoolPopularne odmiana o dużych owocach i czerwono-brązowej skórce. Cechuje się bogatym, słodkim smakiem i karmelowym, miękkim miąższem.
SayerOdmiana Sayer ma owoce średniej wielkości i ciemnopomarańczową lub brązową skórkę. Ich konsystencja jest słodka i syropowata.
To najczęściej eksportowane daktyle z Iranu.
ThooryZwane są również daktylami chlebowymi. Daktyl o średnich lub dużych rozmiarów owocach. Wyróżnia się półsłodkim, orzechowym smakiem.
ZahidiSłodki półsuchy daktyl o średniej wielkości owocach i gładkiej skórce. Cechuje się złocistożółtym, mięsistym miąższem z dużą zawartością syropu.
Zawierają ponad 50% cukrów, błonnik, witaminy: A, B1, C, B2, sole mineralne. Cukry występujące w daktylach to cukry proste, czyli bardzo łatwostrawne, dające energię w krótkim czasie po spożyciu. Przy tym wartość energetyczna daktyli jest większa niż w tej samej ilości mięsa wołowego, kurczaka, chleba czy ryżu. Z tego względu polecane są przy dużym wysiłku fizycznym.
Składniki odżywcze | Wartości |
Kalorie | 277 kcal |
Witaminy | |
---|---|
Luteina i zeaxantyna | 23 mcg |
Tiamina | 0.05 mg |
Ryboflawina | 0.06 mg |
Niacyna | 1.61 mg |
Kwas pantotenowy | 0.81 mg |
Witamina B6 | 0.25 mg |
Witamina K1 | 2.70 mcg |
Cholina | 9.90 mg |
Składniki mineralne | |
Wapń, Ca | 64 mg |
Miedź, Cu | 0.36 mg |
Żelazo, Fe | 0.90 mg |
Magnez, Mg | 54 mg |
Mangan, Mn | 0.30 mg |
Fosfor, P | 62 mg |
Potas, K | 696 mg |
Sód, Na | 1 mg |
Cynk, Zn | 0.44 mg |
Proteiny | |
Białko | 1.81 g |
Tłuszcze | |
Tłuszcz | 0.15 g |
Węglowodany | |
Węglowodany | 74.97 g |
Cukry | 66.47 g |
Daktyle są owocami jadalnymi, zarówno po przetworzeniu, jak i na surowo. W Polsce dostępne są głównie daktyle suszone. Używane są jako przekąska lub dodatek do słodyczy, kisieli mlecznych (budyniów) i ciast. W krajach arabskich daktyle uważane są za afrodyzjaki.