Chochołowska Polana

W dzisiejszym świecie Chochołowska Polana stał się tematem o wielkim znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego grona osób. Od wpływu na społeczeństwo po znaczenie w polityce i ekonomii, Chochołowska Polana zdołał przyciągnąć uwagę zarówno ekspertów, jak i fanów. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na kulturę popularną, czy znaczenie na polu akademickim, Chochołowska Polana wywołał debatę, w której aktywnie uczestniczą osoby w każdym wieku i o każdym pochodzeniu. W miarę jak Chochołowska Polana ewoluuje i nabiera nowych niuansów, potrzeba zrozumienia go w całej jego złożoności staje się jeszcze bardziej oczywista. W tym artykule zbadamy różne aspekty Chochołowska Polana i jego wpływ na współczesne społeczeństwo.

Polana Chochołowska
Ilustracja
Wiosenny widok z Polany na Kominiarski Wierch
Państwo

 Polska

Położenie

województwo małopolskie

Pasmo

Tatry Zachodnie, Karpaty

Wysokość

1090–1150 m n.p.m.

Zagospodarowanie

pastwisko

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, po lewej znajduje się punkt z opisem „Polana Chochołowska”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Polana Chochołowska”
Ziemia49°14′14″N 19°47′37″E/49,237222 19,793611
Multimedia w Wikimedia Commons

Polana Chochołowska – polana w Dolinie Chochołowskiej w Tatrach Zachodnich. Położona jest na wysokości 1090–1150 m n.p.m. Leży w granicach Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Jest to największa polana w polskich Tatrach i jedna z największych w całych Tatrach. Dawniej była jednym z głównych ośrodków pasterstwa w Tatrach, wchodziła w skład Hali Chochołowskiej. Była koszona i wypasana, pasiono tutaj owce i bydło. Jerzy Mieczysław Rytard pisał o tej polanie w 1923: „Rozległa hala z mnóstwem szałasów i szop, rozbrzmiewająca dzwoneczkami owiec i krów, otoczona potężnymi szczytami, piękna w owiewającym ją pastersko-górskim stroju.”. W 1930 r. stało na niej 60 różnego rodzaju budynków; szałasów, szop, stodół z sianem. Służyły one nie tylko celom gospodarczym, ale były również bazą noclegową dla kłusowników, przemytników i taterników. Rzędy z dużych kamieni wyznaczały granice działek własnościowych[1]. Jeszcze w drugiej połowie lat 50. Stanisław Berezowski notował: „Latem gazduje na niej pięciu, a czasem nawet sześciu baców z Chochołowa, Dzianisza i Cichego. Stoi tu około trzydziestu zbudowanych z okrąglaków i krytych dranicami budynków pasterskich, a latem pasie się tu około 500 owiec i 100 krów.”[2] Według danych z dzieła „Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala” (t. VI – mapa) w 1956 r. znajdowało się na niej 31 różnych zabudowań pasterskich. Inwentaryzacja z roku 1975 wykazała jedynie 21 z nich, w tym 5 z funkcjami mieszkalnymi, 10 szop inwentarskich, 5 fenili (szop na siano) i 1 z inną funkcją[3]..

Nazwa polany pochodzi od wsi Chochołów, która w XVI w. otrzymała prawa do jej wypasania. W 1821 r. siedem wsi (później dołączyła jeszcze jedna) zebrało pieniądze na wykupienie znacznego obszaru Tatr w rejonie Doliny Chochołowskiej i Lejowej. Niepiśmienni górale zawierzyli je swojemu pełnomocnikowi – księdzu Józefowi Szczurkowskiemu z Czarnego Dunajca, który w czasie podpisywania transakcji w grudniu 1819 roku prowadził parafię w Bóbrce (pow. krośnieński)[4]. Ten jednak zapisał wykupione od zaborców austriackich tereny na siebie, później zostały one sprzedane i przeszły na własność obcych ludzi. Dopiero w wyniku długotrwałych procesów sądowych górale odzyskali swoją własność w 1867 r. Po II wojnie światowej włączono te tereny do TPN i górale utracili prawo do gospodarowania nimi. Znów musieli się procesować; w 1983 r. odzyskali prawo do gospodarowania polaną, ale pod nadzorem TPN. Obecnie polana stanowi własność Wspólnoty Leśnej Uprawnionych Ośmiu Wsi z siedzibą w Witowie[1].

Na polanie istnieje jeszcze spora grupka budowli pasterskich, bufet góralski i prowadzony jest kulturowy wypas owiec. W sezonie zimowym czynny jest składany wyciąg narciarski. W górnej (zachodniej) części polany działa schronisko PTTK na Polanie Chochołowskiej. Schronisko to jest główną bazą wypadową w Tatry Zachodnie, w zimie również ośrodkiem narciarskim (narciarstwo uprawia się nie tylko na samej polanie – wyznakowane są również nartostrady ze szczytów gór ponad polaną). Obok schroniska stacja meteorologiczna i budynek TOPR. Pod lasem stoi drewniana kapliczka w góralskim stylu (kaplica na Polanie Chochołowskiej) pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. W niedzielę odbywają się w niej msze[1]. Polana słynna jest z masowo zakwitających na początku wiosny krokusów[5].

W 1938 r. na Polanie Chochołowskiej odbyła się nieudana próba pobicia światowego rekordu w locie wysokościowym balonem, który nazwano „Gwiazda Polski”. Planowano wznieść się na wysokość 30 km, ale w trakcie napełniania powłoki wodór wybuchł[5].

Z polany rozlegają się widoki na Grzesia, Wołowiec, Jarząbczy Wierch, Bobrowiec i potężny masyw pobliskiego Kominiarskiego Wierchu. Dobrze widoczne są stąd też ostre turnie Chochołowskich Mnichów[1].

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny zielony przez całą długość Doliny Chochołowskiej z Siwej Polany przez polanę Huciska na Polanę Chochołowską, stąd dalej Doliną Chochołowską Wyżnią na grzbiet pomiędzy Rakoniem i Wołowcem
  • Czas przejścia z Siwej Polany do schroniska: 2:10 h, ↓ 1:45 h
  • Czas przejścia ze schroniska na grzbiet między Rakoniem a Wołowcem: 2:15 h, ↓ 1:45 h
szlak turystyczny żółty Bobrowieckim Żlebem na Grzesia. Czas przejścia: 1:30 h, ↓ 1 h
szlak turystyczny czerwony na Trzydniowiański Wierch przez Wyżnią Jarząbczą Polanę. Czas przejścia: 2:20 h, ↓ 1:55 h
szlak turystyczny żółty szlak papieski, biegnący razem ze szlakiem czerwonym przez Wyżnią Jarząbczą Polanę do Doliny Jarząbczej. Czas przejścia: 50 min, ↓ 45 min
szlak turystyczny czarny przez polanę do kapliczki i schroniska PTTK[6].
  • Widok z Grzesia
    Widok z Grzesia
  • Szałasy Polany Chochołowskiej
    Szałasy Polany Chochołowskiej
  • Kaplica św. Jana Chrzciciela
    Kaplica św. Jana Chrzciciela
  • Widok na Czerwony Wierch i Wołowiec
    Widok na Czerwony Wierch i Wołowiec

Przypisy

  1. ↑ a b c d Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
  2. ↑ Stanisław Berezowski, Pochwała Chochołowskiej, „Poznaj Świat”, 66 (5), Polskie Towarzystwo Geograficzne, maj 1958, s. 14–16 (pol.).
  3. ↑ Romuald Zaręba. Ile szałasów pasterskich zachowało się jeszcze na obszarze Tatr Polskich?. „Wierchy. Rocznik poświęcony górom”. R. 45 (1976), s. 249–254, 1977. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej i Narciarskiej PTTK w Krakowie. (pol.). 
  4. ↑ Jakub Górka, Ksiądz Wojciech Blaszyński proboszcz w Sidzinie, Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Słowackiego w Tarnowie; IWG-785, Nakład autora, 1914.
  5. ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
  6. ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.