Chance Vought F7U Cutlass

Chance Vought F7U Cutlass
	Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Chance Vought
Typ	myśliwiec pokładowy
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	29 września 1948
Liczba egz.	320
	Dane techniczne
Napęd	Westinghouse J46
	Wymiary
Rozpiętość	12,1 m
Długość	12,6 m
Wysokość	4,27 m
	Masa
Własna	8260 kg
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	stałe: 4 × działko 20 mm; 4 × pociski rakietowe powietrze-powietrze AAM-N-2 Sparrow
	Użytkownicy
	Stany Zjednoczone
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chance Vought F7U Cutlass – amerykański pokładowy samolot myśliwski opracowany w latach 40. XX wieku. Wyróżniał się niecodzienną konstrukcją, rzekomo wzorowaną na zdobytych pod koniec II wojny światowej planach niemieckiego przedsiębiorstwa Arado Flugzeugwerke, choć inżynierowie Voughta zaprzeczali jakimkolwiek powiązaniom ich maszyny z niemieckimi konstrukcjami^[1]. F7U był ostatnim samolotem zaprojektowanym przez Rexa Beisela. Ze względu na nieortodoksyjną konstrukcję i zbyt słabe silniki Cutlass był problematyczny zarówno dla pilotów, jak i dla mechaników. W katastrofach tego myśliwca zginęło czterech oblatywaczy i 21 lotników US Navy.

Rozwój konstrukcji

Cutlass był propozycją Voughta w konkursie na nowy myśliwiec otwartym 1 czerwca 1945 roku. Wkład w jego opracowanie miał między innymi były konstruktor Messerschmitta Waldemar Voigt, który skorzystał z doświadczenia przy projekcie P.1112^[2]. Samolot miał być w stanie rozwinąć prędkość 600 mil na godzinę na 40 000 stóp (966 km/h na 12 200 metrach)^[1]. Zewnętrznie Cutlass wyróżniał się mocnym skosem skrzydeł, podwójnym statecznikiem pionowym wieńczącym krótki kadłub i wysuniętym do przodu kokpitem, aby zapewnić pilotowi dobrą widoczność na podejściu do lotniskowca. Wewnętrzne oznaczenie samolotu brzmiało V-346 i dopiero po zwycięstwie w konkursie zmieniono je na F7U^[1].

Skrzydła wyposażono w sloty na całej długości krawędzi natarcia. Wszystkie powierzchnie sterowe były kontrolowane hydraulicznie. Najpoważniejszymi wadami Cutlassa były: długa goleń podwozia przedniego (zapewniająca wysoki kąt natarcia niezbędny przy startach z lotniskowca, ale delikatna, a więc ciągle grożąca złamaniem) i zbyt słabe silniki turboodrzutowe Westinghouse J46, które potrafiły nawet zgasnąć w deszczu. Amerykańscy piloci nadali myśliwcowi przezwisko Gutless Cutlass („Tchórzliwy Kordelas” lub „Kordelas Bez Ikry”)^[3] oraz mniej złośliwy: „modliszka”^[4].

Użycie

W 1946 roku zamówiono trzy prototypy. Pierwszy wzniósł się w powietrze w Naval Air Station Patuxent River 29 września 1948 roku, z oblatywaczem Voughta, J. Robertem Bakerem, w kokpicie. W fazie testów jeden z prototypów rozpędzono do maksymalnej prędkości 625 mil (1058 kilometrów) na godzinę^[7]. Zamówienie złożono na wersję F7U-1, a w późniejszym czasie opracowano także wersje F7U-2 i F7U-3 z mocniejszymi silnikami. Jednak to właśnie problemy z nimi sprawiły, że F7U-2 nigdy nie został wybudowany, a F7U-3 poddano głębokim przeróbkom na podstawie doświadczeń z wersją „-1”. Pierwsze szesnaście F7U-3 miało silniki Allison J35-29 bez dopalacza, dopiero F7U-3 z silnikami Westinghouse J46-WE-8B stały się ostateczną wersją Cutlassa. Wyprodukowano ich 288 sztuk, które trafiły do 13 eskadr US Navy. Rozwój konstrukcji przerwano wraz z pierwszym lotem nowego myśliwca Vought F8U Crusader.

Pierwszą eskadrą, która otrzymała F7U, była myśliwska VF-81 (w kwietniu 1954 roku), ostatnią – szturmowa VA-66 (w listopadzie 1957 roku). Niektóre eskadry w ogóle nie podjęły służby operacyjnej z Cutlassami, a większość z tych, które wyszły z nimi w morze, musiało je tymczasowo odstawiać na ląd z powodu problemów, jakie sprawiały. Rejsy operacyjne z Cutlassami odbyły następujące eskadry:

124. Eskadra Myśliwska (VF-124), USS Hancock (CVA-19), sierpień 1955 – marzec 1956;
81. Eskadra Myśliwska (VF-81), USS Ticonderoga (CVA-14), listopad 1955 – sierpień 1956;
86. Eskadra Szturmowa (VA-86), USS Forrestal (CVA-59), styczeń – marzec 1956, rejs próbny okrętu;
83. Eskadra Szturmowa (VA-83), USS Intrepid (CVA-11), marzec – wrzesień 1956;
116. Eskadra Myśliwska (VA-116), USS Hancock (CVA-19)
151. Eskadra Szturmowa (VA-151), USS Lexington (CVA-16)
212. Eskadra Szturmowa (VA-212), USS Bon Homme Richard (CVA-31), sierpień 1956 – luty 1957.
4. Eskadra Testowa (Air Test and Evaluation Squadron, VX-4), USS Shangri-La (CVA-38) i USS Lexington (CVA-16)

Blue Angels

Zespół akrobacyjny US Navy Blue Angels latał dwoma F7U-1 w sezonie pokazowym 1953. Były to dodatkowe maszyny (Blue Angels latali wówczas myśliwcami F9F-5 Panther^[8]), których używano, aby promować nową konstrukcję, nie zaś w regularnych pokazach. Piloci i personel naziemny byli niezadowoleni z możliwości Cutlassów, które najwyraźniej wciąż nie były dojrzałą konstrukcją^[7], przede wszystkim lotnicy wielokrotnie musieli radzić sobie z gasnącymi w powietrzu silnikami. Uznano je więc za niezdatne do pokazów lotniczych i odstawiono do Naval Air Station Memphis, gdzie stały się pomocami szkolnymi dla kształconych tam mechaników^[9].

Wersje

XF7U-1: Trzy prototypy zamówione 25 czerwca 1946 roku. Pierwszy lot: 29 września 1948 roku, wszystkie trzy egzemplarze utracono w wypadkach^[10].
F7U-1: Pierwotna wersja produkcyjna. Zbudowano 14 egzemplarzy. Napędzany przez dwa silniki J34-WE-32.
F7U-2: Wersja proponowana, miała być napędzana silnikami Westinghouse J34-WE-42 z dopalaczami, jednak zamówienie na 88 maszyn anulowano.
XF7U-3: Oznaczenie prototypu wersji F7U-3, nr 128451. Pierwszy lot: 20 grudnia 1951 roku.
F7U-3: Ostateczna wersja produkcyjna, 192 egzemplarze.
F7U-3P: Samolot zwiadu fotograficznego. Zbudowano 12 egzemplarzy. Nos wydłużony o 63 centymetry mógł pomieścić sprzęt fotograficzny. Żaden samolot nie podjął służby operacyjnej, wykorzystywano je wyłącznie do badań i testów^[10].
F7U-3M: Wersja mogąca przenosić cztery pociski powietrze-powietrze AAM-N-2 Sparrow I, zbudowano 98 egzemplarzy. 48 F7U-3 zmodyfikowano do standardu F7U-3M. Zamówienie na 202 maszyny anulowano.
A2U-1: Oznaczenie dla anulowanej serii 250 samolotów w wersji szturmowej.

Egzemplarze istniejące do dziś

Wiadomo o siedmiu Cutlassach, które przetrwały po dziś dzień:

F7U-3 nr 128451: Prototyp F7U-3, obecnie w muzeum USS Midway w San Diego, ma być połączony z Cutlassem nr 129565, aby stworzyć jeden kompletny samolot.
F7U-3 nr 129554: Obecnie odbudowywany Museum of Flight w Everett.
F7U-3 nr 129565: W muzeum USS Midway w San Diego.
F7U-3 nr 129622: Zdekompletowany, w prywatnej kolekcji historyka Ala Casby’ego w Phoenix.
F7U-3 nr 129642: Wystawiony w Wings of Freedom Aviation Museum w Naval Air Station Joint Reserve Base Willow Grove w stanie Pensylwania.
F7U-3 nr 129655: W National Museum of Naval Aviation w NAS Pensacola na Florydzie. F7U-3 zmodernizowany do wersji F7U-3M .
F7U-3 nr 129685: Przez wiele lat w prywatnej kolekcji Waltera Soplaty z Ohio^[11].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Angelucci 1987, p. 447.
↑ LePage 2009, pp. 275–276.
↑ Łukasz Golowanow: Żmije, Prostytutki i Sławojki, czyli o pomysłowości amerykańskich lotników. Konflikty.pl. . (pol.).
↑ O'Rourke, G.G, CAPT USN. "Of Hosenoses, Stoofs, and Lefthanded Spads." United States Naval Institute Proceedings, July 1968.
↑ "The Jay T. Alkire – Charles Henry Faulkner Memorial Gallery." richkirschsfightinghannah.com. Retrieved: 18 March 2012.
↑ "F7U Cutlass Ramp Strike." liveleak.com. Retrieved: 5 October 2009.
↑ ^a ^b Angelluci 1987, p. 448.
↑ Historical Aircraft of the Blue Angels. .
↑ Powell 2008, p. 37.
↑ ^a ^b Gunston 1981, p. 235.
↑ Soplata, Wally. "Aircraft Collector Remembered for Heroic Quest to Save Historic Aircraft." eaa.org, December 9, 2010. Retrieved: 31 December 2011.

Bibliografia

Steve Ginter: Chance Vought F7U Cutlass. T. Number 6. Steve Ginter, 1982. ISBN 0-942612-06-X.
Angelucci, Enzo. The American Fighter. Sparkford, Somerset, UK: Haynes Publishing Group, 1987. ISBN 0-85429-635-2.
Ginter, Steve. Chance Vought F7U Cutlass (Naval Fighters Number Six). Simi Valley, California: Ginter Books, 1982. ISBN 0-942612-06-X.
Łukasz Golowanow: Żmije, Prostytutki i Sławojki, czyli o pomysłowości amerykańskich lotników. Konflikty.pl. . (pol.).
Green, William and Gerald Pollinger. The Aircraft of the World. London: Macdonald, 1955.
Gunston, Bill. Fighters of the Fifties. Cambridge, UK: Patrick Stephens Limited, 1981. ISBN 0-85059-463-4.
LePage, Jean-Denis. Aircraft of the Luftwaffe 1935–1945. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company, 2000. ISBN 978-0-7864-3937-9.
Powell, R.R. "Boom". "Cutlass Tales". Flight Journal, Volume 13, Issue 4, August 2008.
Taylor, John W. R. "Vought F7U Cutlass". Combat Aircraft of the World from 1909 to the Present. New York: G.P. Putnam's Sons, 1969. ISBN 0-425-03633-2.
Taylor, Michael J.H., ed. "Chance Vought F7U Cutlass". Jane’s Encyclopedia of Aviation. New York: Crescent, 1993. ISBN 0-517-10316-8.
Winchester, Jim, ed. "Vought F7U Cutlass". The World's Worst Aircraft: From Pioneering Failures to Multimillion Dollar Disasters. London: Amber Books Ltd., 2005. ISBN 1-904687-34-2.

[Enzo-1] Angelucci 1987, p. 447.

[SP2-2] LePage 2009, pp. 275–276.

[3] Łukasz Golowanow: Żmije, Prostytutki i Sławojki, czyli o pomysłowości amerykańskich lotników. Konflikty.pl. . (pol.).

[Proceedings-4] O'Rourke, G.G, CAPT USN. "Of Hosenoses, Stoofs, and Lefthanded Spads." United States Naval Institute Proceedings, July 1968.

[5] "The Jay T. Alkire – Charles Henry Faulkner Memorial Gallery." richkirschsfightinghannah.com. Retrieved: 18 March 2012.

[6] "F7U Cutlass Ramp Strike." liveleak.com. Retrieved: 5 October 2009.

[Enzo1-7] Angelluci 1987, p. 448.

[8] Historical Aircraft of the Blue Angels. .

[9] Powell 2008, p. 37.

[Gunston235-10] Gunston 1981, p. 235.

[11] Soplata, Wally. "Aircraft Collector Remembered for Heroic Quest to Save Historic Aircraft." eaa.org, December 9, 2010. Retrieved: 31 December 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Samoloty myśliwskie	F-4 F-5 F-8 F-9 F-11 F-14 F-15 F-15E F-16 F/A-18 F/A-18E/F F-22 F-35 F-80 F-82 F-84 F-84F F-86 F-89 F-94 F-100 F-101 F-102 F-104 F-105 F-106 F-111 FH FJ F2H F3D F3H F4D F6U F7U F8F F9F
Samoloty bombowe	B-1 B-2 B-36 B-45 B-47 B-50 B-52 B-57 B-58 B-66 F-117 P6M
Samoloty szturmowe	A-1 (AD) A-2 (AJ) A-3 A-4 A-5 A-6 A-7 A-10 A-26 A-37 AC-47 AC-119 AC-130 AM AV-8B
Samoloty patrolowe i zwalczania okrętów podwodnych	AF-2/3 P-2 (P2V) P-3 P-8 P4M P5M S-2 S-3
Samoloty rozpoznawcze WRE i dowodzenia	E-1 E-2 E-3 E-4 E-6 E-8 EA-6B EA-18G EC-121 RF-61C MC-12W RC-135 SR-71 U-2 (TR-1) P4M-1Q
Samoloty obserwacyjne	O-1 O-2 OV-1 OV-10
Samoloty szkolno-treningowe	TT T-6 T-28 T-33 T-34 T-37 T-38 T-43
Samoloty transportowe	C-2 C-5 C-7 C-8 C-9 C-17 C-20A/B/C/D/E C-20F/G/H/J C-23 C-32 C-37B C-74 C-97 C-118 C-119 C-123 C-124 C-130 C-131 C-133 C-135 C-140 C-141 L-20/U-6 U-1 VC-3
Śmigłowce i pionowzloty	AH-1 AH-1Z AH-64 H-21 H-25 CH-34 CH-37 CH-46 CH-47 CH-53 CH-53E CH-54 HH-43 MH-6 MH-53 OH-6 OH-58 SH-2 SH-2G SH-3 SH-60 UH-1 UH-1N UH-1Y UH-19 UH-60 V-22
Bezzałogowe	AQM-91 BQM-74 D-21 FQM-151 Q-2 MQM-105 ScanEagle MQ-1/RQ-1 RQ-2 RQ-3 RQ-4 RQ-5 RQ-6 RQ-7 RQ-8A MQ-4C MQ-9 RQ-21 RQ-170
Konstrukcje doświadczalne i prototypy	A-12 A2D AH-56 AR40 Avenger Compound Seasprite 533 Bird of Prey Charger CL-760 E-10 F5D F2Y F-20 F-107 16H Jet Mentor MQ-25 N-102 NH-3A RAH-66 RQ-37 S-67 S-92 S-97 S-71 S-72 Sioux Scout KingCobra Skyrocket Skystreak Tacit Blue T-46 T-7 X-21 X-44 X-49 XB-46 XB-48 XC-99 XB-51 XB-70 XCG-20 XC-120 XF10F XF-85 XF-87 XF-88 XF-90 XF-91 XF-92 XF-103 XF-108 XF-109 XH-51A Compound XH-59 XP-79 XQ-58 XT-30 YA-9 YAH-63 YAL-1 YB-35 YB-49 YC-125 YF-12 YF-17 YF-23 YF-93 YF-95 YF-96 V-247 V-280 VZ-2 ARH-70