Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kowalówce
Wygląd przypnij ukryj A-242 z dnia 19.08.1987 r.
| |||||||||||||||
| kościół filialny | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Cieszanów  Kowalówa, cerkiew
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski Kowalówa, cerkiew
| |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Kowalówa, cerkiew
| |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu lubaczowskiego Kowalówa, cerkiew
| |||||||||||||||
 50°16′38,4″N 23°09′21,2″E/50,277333 23,155889
| |||||||||||||||
Cerkiew pod wezwaniem Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Kowalówce – dawna cerkiew greckokatolicka, wzniesiona w 1767 we wsi Kowalówka.
Po 1947 użytkowana jako rzymskokatolicki kościół filialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny Parafii św. Wojciecha w Cieszanowie.
Cerkiew wpisano na listę zabytków w 1987 i włączono do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej.
Historia obiektu
Cerkiew zbudowano w 1767, chociaż niektóre źródła przyjmują datę 1764 czy 1768. W 1813 wykonano generalny remont świątyni obejmujący sanktuarium i babiniec. W latach 1867–1868 wnętrze cerkwi pokryto polichromią. W latach 1899–1902 przebudowano nawę i poszerzono ją o ramiona transeptu. W 1915 cerkiew została uszkodzona w wyniku ostrzału w trakcie działań wojennych. Po 1947 o wysiedleniu ludności ukraińskiej przejęta i użytkowana przez rzymskokatolicki. Sanktuarium pełniło funkcję zakrystii i salki katechetycznej. W latach 2007–2010 przeprowadzono konserwację ikonostasu.
- Widok ogólny
- Elewacja frontowa
- Elewacja północna
Architektura i wyposażenie
Cerkiew wykonana z drewna konstrukcji zrębowej, na podmurówce z kamienia łamanego, orientowana, trójdzielna, na planie krzyża, ze zbliżonymi do kwadratu: najobszerniejszą i najwyższą nawą, zamkniętym trójbocznie prezbiterium i babińcem z dobudowanym otwartym gankiem wspartym na sześciu słupach. Ściany oszalowane pionowo z listwowaniem. Nad nawą ośmioboczny, zrębowy tambur nakryty sferyczną kopułą, zwieńczony latarnią. Prezbiterium i babiniec, nakryte dachami ostrosłupowymi i zwieńczone wieżyczkami z hełmami i latarniami.
Wnętrze zamknięte kopułami, prezbiterium otynkowane. Do zachodniej ściany babińca dostawiony na drewnianych słupach z balustradą chór muzyczny. W nawie rozszerzonej o ramiona transeptu niekompletny pięciorzędowy ikonostas. Brak 12 ikon prazdników, carskich wrót i południowych diakońskich wrót. W prezbiterium ołtarz główny Matki Boskiej Nieustającej Pomocy z połowy XIX wieku, a w ramionach transeptu dwa ołtarze: w południowym św. Piotra i Pawła z 1885, a w północnym św. Mikołaja z 1751. W kopule babińca polichromia patronowa.
- Elewacja południowa
- Widok od prezbiterium
Obok świątyni usytuowana jest murowana parawanowa dzwonnica. Cerkiew ogrodzona jest drewnianym sztachetowym płotem.
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie , Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .
- ↑ a b c Krzysztof Zieliński: Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego. PRO CARPATHIA, Rzeszów 2015, s. 128, 129. ISBN 978-83-61577-68-3.
Bibliografia
- Janusz Mazur, Kościoły i cerkwie Roztocza i Ziemi Lubaczowskiej, Lubaczów 2009, Oficyna Wydawnicza MERCATOR, str. 60-63, ISBN 978-83-60483-07-7
Linki zewnętrzne
