Brama Wazów na Wawelu

Wygląd przypnij ukryj Brama Wazów
Symbol zabytku nr rej. A-07
Ilustracja
Brama Wazów widziana z północy.
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wawel, Kraków

Ukończenie budowy

1591

Plan budynku
Plan budynku
Położenie na mapie Starego Miasta w KrakowieMapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Brama Wazów”Brama WazówBrama Wazów
Położenie na mapie PolskiMapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Brama Wazów”Brama WazówBrama Wazów
Położenie na mapie województwa małopolskiegoMapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Brama Wazów”Brama WazówBrama Wazów
Położenie na mapie KrakowaMapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Brama Wazów”Brama WazówBrama Wazów
Ziemia50°03′17,0879″N 19°56′05,6172″E/50,054747 19,934894

Brama Wazów – najstarsza z trzech bram wjazdowych, prowadzących na wzgórze wawelskie. Mieści się między budynkami kapitularza a Domem Katedralnym. Stanowi fragment fortyfikacji Wawelu. Niegdyś przed obiektem wznosiły się: basteja, kolejna brama oraz dwie wieże obronne, które zostały wyburzone w grudniu 1824 roku.

Historia

Wybudowana została w 1591 r. na koszt Zygmunta III Wazy w miejscu gotyckiej bramy. Była jedyną bramą, prowadzącą na wzgórze. Zmieniło się to w połowie XIX wieku, kiedy dobudowano kolejne. Dawniej jej obronność wzmacniała poprzedzającą ją kolejna brama, którą flankowała niska basteja i okrągła gotycka wieża zwana "turris minor" i zbudowana nieco wyżej kolejna okrągła wieża przylegająca do domu "sepnego" (domu Rorantystów) - wszystkie te obiekty wyburzono w grudniu 1824 roku na wniosek senatorów Wolnego Miasta Krakowa. W 1827 roku Bramę Wazów odnowiono wyburzając górną elewację i dodając w jej miejsce loggię z trzema oknami. Przebudowę upamiętniono tablicą. Bramę odnowiono kolejny raz około 1890 roku.

Architektura

Trójkondygnacyjna brama od strony miasta ozdobiona jest boniowaniem. Nad przejściem bramy widnieje wyżej wspomniana tablica z łacińskim napisem: SENATUS POPULUSQUE CRACOVIENSIS RESTITUIT MDCCCXXVII, co oznacza: Senat i Lud Krakowa odnowił 1827. Wyżej znajduje się zadaszona loggia z 1827 roku. Od strony wewnętrznej zamku budynek zwieńczony jest attyką, a portal wzbogacają herby Polski i Wazów. W ściany sieni bramy wmurowane są trzy zniszczone płyty nagrobne (m.in. bpa Pawła Dębskiego) oraz tarcze herbowe (Orzeł Polski i Odrowąż) z końca XV wieku, które zdobiły szczyt budynku skarbca katedralnego do 1895 roku.

Widok z dziedzińca (z południa).

Przypisy

  1. ↑ Leszek Ludwikowski: Kraków i okolice. Przewodnik. Wydanie 3 uzup. Warszawa 1991 ISBN 83-217-2823-5
  2. ↑ Redakcja Miejskiej Platformy Internetowej "Magiczny Kraków": Brama Wazów na oficjalnej stronie Krakowa.
  3. ↑ a b c Zbigniew Pianowski, Wawel obronny, Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, Biblioteka Wawelska, Kraków 1991, s.122
  4. ↑ Jerzy Banach, Ikonografia Wawelu, tom 1, Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, Kraków 1977, s.102

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Wawel
Architektura
Zamek
Wyższy
Zamek
Niższy
Fortyfikacje
Założenia
Pomniki
Instytucje
istniejące
nieistniejące
Pozostałe