Bazylika Matki Bożej Większej

Wygląd przypnij ukryj Papieska bazylika Matki Bożej WiększejBasilica Papale di Santa Maria Maggiore
91 z dnia 1980
Bazylika większa
Ilustracja
Front bazyliki (2020)
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
42 Piazza di Santa Maria Maggiore

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diecezja

rzymska

Wezwanie

Matki Bożej Śnieżnej

Wspomnienie liturgiczne

5 sierpnia

Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie

Relikwie żłóbka Jezusa Chrystusa

Cudowne wizerunki

Matka Boska Śnieżna (Salus Populi Romani)

Położenie na mapie RzymuMapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Papieska bazylika Matki Bożej Większej”Papieska bazylika Matki Bożej WiększejPapieska bazylika Matki Bożej Większej
Położenie na mapie WłochMapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Papieska bazylika Matki Bożej Większej”Papieska bazylika Matki Bożej WiększejPapieska bazylika Matki Bożej Większej
Położenie na mapie LacjumMapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Papieska bazylika Matki Bożej Większej”Papieska bazylika Matki Bożej WiększejPapieska bazylika Matki Bożej Większej
Ziemia41°53′51″N 12°29′55″E/41,897500 12,498611
Strona internetowa

Bazylika Matki Bożej Większej (wł. Basilica Papale di Santa Maria Maggiore) – bazylika tytularna położona na wzgórzu Eskwilin w Rzymie.

Bazylika została poświęcona św. Marii z Nazaretu. Jej inna nazwa to Santa Maria della Neve (Matki Boskiej Śnieżnej). Od momentu, gdy w bazylice znalazły się relikwie Żłóbka, powstała nazwa – Santa Maria ad Presepe (Matki Bożej przy Żłóbku). Znana jest też jako bazylika liberiańska (od imienia papieża Liberiusza). W liturgii Kościoła katolickiego jest znana jako rzymska bazylika Najświętszej Maryi Panny.

Należy wraz z bazylikami: św. Piotra na Watykanie, św. Jana na Lateranie i św. Pawła za Murami do bazylik papieskich (dawniej zwanych patriarchalnymi) Rzymu i Watykanu.

Historia

Architektura i wystrój

Do elewacji przylegają dwie, jednakowe fasady pałaców kapituły. Po prawej stronie, nad bryłą budowli góruje romańska kampanila o wysokości 75,0 m. Loggia w fasadzie ozdobiona jest mozaikami z XV wieku. W centralnej części znajduje się medalion z postacią Chrystusa. Ułożone w pasy sceny ilustrują legendę o śniegu, związaną z powstaniem bazyliki.

Trójnawowe wnętrze bazyliki ma długość 86,0 m. Posadzka ułożona z porfiru i marmuru to XII-wieczne dzieło kamieniarzy ze szkoły Cosmatich (arte cosmatesca). Renesansowy sufit zaprojektowany przez Giuliano da Sangallo został ozdobiony złotem przywiezionym przez Krzysztofa Kolumba.

Wzdłuż ścian nawy głównej, powyżej kolumn, znajdują się mozaiki z V wieku przedstawiające sceny ze Starego Testamentu. Łuk tęczowy zdobią pasy mozaiki wykonane w latach 432–440. Ukazują sceny z Nowego Testamentu, tworząc cykl poświęcony Matce Bożej. Widoczna jest scena Zwiastowania, Pokłon Trzech Mędrców, Rzeź Niewiniątek. Pośrodku łuku przedstawiony jest tron Boga-Ojca pomiędzy św. Piotrem i św. Pawłem oraz symbole ewangelistów. U podstawy łuku, po stronie prawej, mozaika przedstawia Betlejem, do którego zmierza lud pogański ex Gentibus; po stronie lewej – Jerozolima i lud żydowski ex Circoncisione (Kościół Obrzezanych). Jest to symboliczne ukazanie ludu Bożego, którego pasterzem jest papież. W apsydzie znajduje się scena Koronacji Matki Bożej wykonana w 1295 według projektu Jacopo Torritti. Ołtarz główny osłania baldachim, a pod nim znajdują się relikwie żłobka Jezusa (Sacra Culla).

Do bocznej nawy, po prawej stronie, przylega do bazyliki baptysterium z XIX-wiecznym wnętrzem. Z baptysterium można przejść do zakrystii której ściany i sklepienie pokrywają freski. Wśród nich widnieje obraz przedstawiający zamek w Malborku.

Na wysokości ołtarza głównego znajdują się dwie kaplice. Kaplica po stronie prawej to kaplica Sykstusa V, nazywana jest też kaplicą Sykstyńską. Zbudowana pod koniec XVI wieku według projektu Domenico Fontany, na planie krzyża greckiego z kopułą nad centralną częścią. Znajdują się w niej nagrobki Sykstusa V i Piusa V. Płaskorzeźby zdobiące nagrobek Sykstusa V obrazują ważniejsze wydarzenia mające miejsce podczas jego pontyfikatu. Wśród nich jest scena obrazująca pojednanie pomiędzy Zygmuntem III a arcyksięciem Maksymilianem, do którego przyczynił się legat papieski, kardynał Hipolit Aldobrandini (późniejszy Klemens VIII). Osoby biorące udział w tej scenie nie wykazują podobieństwa do postaci historycznych (wyjątkiem jest legat papieski), sama sceneria też jest fantazyjna. Rzeźbiarz akcję umiejscowił w Rzymie (widoczna jest w tle bazylika św. Jana na Lateranie).

Kaplica po lewej stronie, podobna w założeniach, zbudowana została zgodnie z projektem Flaminio Ponzio, ukończono ją w 1613. Jest to kaplica Pawłowa (od pontyfikatu Pawła V) albo Borghese (od rodowego nazwiska papieża). Znajdują się w niej nagrobki Pawła V i Klemensa VIII. Polskim śladem jest fresk przedstawiający świętą Kingę wśród dwóch innych niewiast. Fresk namalowany został nad nagrobkiem Klemensa VIII.

Kolumna maryjna na Piazza Santa Maria Maggiore w Rzymie

W 1614 papież Paweł V polecił ustawić przed bazyliką kolumnę pochodzącą z bazyliki Maksencjusza. Na niej znajduje się figura Matki Bożej.


Archiprezbiterzy

Urząd archiprezbitera bazyliki jest poświadczony źródłowo od XII wieku, jednak do XV wieku kompletna lista nie jest znana. Początkowo nie wszyscy sprawujący ten urząd duchowni byli kardynałami:

Protokanonicy

Honorowymi przewodniczącymi kapituły – protokanonikami bazyliki byli kolejni królowie Hiszpanii, obecnie protokanonikiem jest król Filip VI.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ G. Moroni, s. 129n.
  2. ↑ P. degli Angeli, s. 34.
  3. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of September 24, 1759 , fiu.edu  .
  4. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of September 24, 1759 , fiu.edu  .
  5. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of April 10, 1747 , fiu.edu  .
  6. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of July 11, 1803 , fiu.edu  .
  7. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of February 23, 1801 , fiu.edu  .
  8. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of February 14, 1785 , fiu.edu  .
  9. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of September 23, 1816 , fiu.edu  .
  10. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of September 23, 1816 , fiu.edu  .
  11. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of March 10, 1823 , fiu.edu  .
  12. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of September 30, 1831 , fiu.edu  .
  13. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of September 30, 1831 , fiu.edu  .
  14. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of June 23, 1834 , fiu.edu  .
  15. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of May 19, 1837 , fiu.edu  .
  16. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of June 22, 1866 , fiu.edu  .
  17. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Biographical Dictionary - Consistory of December 30, 1889 , fiu.edu  .
  18. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - December 14, 1925 , fiu.edu  .
  19. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - March 13, 1933 , fiu.edu  .
  20. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - December 14, 1925 , fiu.edu  .
  21. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - December 15, 1958 , fiu.edu  .
  22. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - May 25, 1985 , fiu.edu  .
  23. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - March 5, 1973 , fiu.edu  .
  24. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - November 26, 1994 , fiu.edu  .
  25. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - May 25, 1985 , fiu.edu  .
  26. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church - Consistories of the 21st Century , fiu.edu  .
  27. ↑ Rinunce e nomine , vatican.va  .
  28. ↑ The Papal Basilica of Santa Maria Maggiore.

Linki zewnętrzne

Bazyliki papieskie
w Rzymie
poza Rzymem
Kontrola autorytatywna (bazylika większa):Encyklopedie internetowe: