Aleksander Litwinowicz
W dzisiejszym świecie Aleksander Litwinowicz to temat, który staje się coraz bardziej istotny i staje się przedmiotem zainteresowania wielu różnych osób. Niezależnie od tego, czy mówimy o jego wpływie na społeczeństwo, jego znaczeniu w historii, jego znaczeniu dzisiaj, czy o jakimkolwiek innym powiązanym aspekcie, Aleksander Litwinowicz to temat, który nigdy nie przestaje wywoływać debat i dyskusji. Od początków do wpływu na współczesność, Aleksander Litwinowicz był przedmiotem badań i zainteresowania naukowców, profesjonalistów i ogółu społeczeństwa. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Aleksander Litwinowicz i spróbujemy rzucić światło na ten temat, który jest dziś tak aktualny.
| |
 generał brygady
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 lutego 1879 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 stycznia 1948 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
II wiceminister spraw wojskowych-szef Administracji Armii |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
          
| |
.png){kind=small}
Aleksander Litwinowicz, ps. „Władysław” (ur. 15 lutego?/27 lutego 1879 w Petersburgu, zm. 14 stycznia 1948 w Szczecinie) – inżynier mechanik, generał brygady Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Ukończył gimnazjum filologiczne w Petersburgu w 1897, a następnie Wydział Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej w 1904. Był członkiem Związku Walki Czynnej i od 1910 Związku Strzeleckiego. Od 1 sierpnia 1914 w Legionach Polskich – intendent 1 Kompanii Kadrowej, a następnie w 1 pułku piechoty. Odmówił złożenia przysięgi, po czym działał w Polskiej Organizacji Wojskowej w Galicji. Następnie od października 1916 do sierpnia 1917 służył w Polskim Korpusie Posiłkowym jako zastępca szefa intendentury.
W okresie listopad 1918 – czerwiec 1919 walczył w obronie Lwowa, potem był szefem służby intendentury Dowództwa „Wschód”. 3 czerwca 1919 został przeniesiony do Departamentu Gospodarczego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko pomocnika szefa departamentu[1]. Od listopada 1919 do lipca 1923 szef Departamentu Intendentury MSWojsk. 20 września 1920 został zatwierdzony w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1920 w Korpusie Intendentów[2].
14 marca 1920 został pierwszym prezesem Wojskowego Klubu Sportowego „Legia”. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1. lokatą w korpusie oficerów intendentów. 17 maja 1922 odznaczono go orderem wojskowym „Virtuti Militari" V klasy[3].
Od lipca 1923 pozostawał w Rezerwie Oficerów Sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. 1 marca 1924 został przydzielony do Departamentu Intendentury MSWojsk, jako oddziału macierzystego z pozostawieniem w dyspozycji Ministra Spraw Wojskowych[4]. 31 marca 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski, na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, gen. dyw. Władysława Sikorskiego awansował go do stopnia generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 7. lokatą w korpusie generałów[5]. W sierpniu tego roku został szefem Departamentu Przemysłu Wojennego MSWojsk[6]. W listopadzie 1924 był jednym z oficerów, którzy podali się do dymisji w ramach tzw. strajku generałów[7][8]. 15 lipca 1927 został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie[9]. W październiku 1935 został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. W styczniu 1936 otrzymał tytuł honorowego obywatela Grodna[10]. Opuszczając stanowisko dowódcy OK VI podczas uroczystości pożegnalnej generał oznajmił: Wyjeżdżam z gorącą pamięcią o Lwowie i z dalszym nastawieniem na Lwów[11]. Od 14 lipca 1936[12][13] do 18 września 1939 był II wiceministrem spraw wojskowych – szefem Administracji Armii.
W 1936 został prezesem zarządu głównego Towarzystwa Badania Historii Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich[14]. W 1937 był protektorem honorowym klubu sportowego LKS Pogoń Lwów[15]. Był prezesem Koła Lwowian i Przyjaciół Lwowa Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w 1939[16].
17 września 1939 przekroczył granicę polsko-rumuńską i został internowany. Do końca wojny przebywał w obozie w Băile Herculane[17]. W 1946 powrócił do Polski, osiadł w Szczecinie, gdzie pracował jako kierownik Biura Pełnomocnika Rządu ds. Odbudowy Portów[18][19]. Pochowany na cmentarzu Centralnym w Szczecinie (kwatera 2B-7-8)[20].
Był trzykrotnie żonaty. Pierwszą żoną była nieznana z nazwiska Leonia, z którą się rozwiódł. W 1919 r. ożenił się powtórnie z Gabrielą z Kościów z którą miał jedną córkę. Po przejściu na kalwinizm, rozwiódł się ponownie i ożenił z Olgą Gąssowską[21].
Awanse
- porucznik – 9 października 1914
- kapitan – 1 kwietnia 1916
- major – 23 listopada 1918
- podpułkownik – 1 listopada 1919
- pułkownik – 20 września 1920 zatwierdzony ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1920 w Korpusie Intendentów, 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1. lokatą w korpusie oficerów intendentów
- generał brygady – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 7. lokatą w korpusie generałów
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7489[22] (17 maja 1922)[23][24]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1928)[25][26][27]
- Krzyż Niepodległości (9 stycznia 1932)[28][22]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)[29][22]
- Krzyż Walecznych[22]
- Złoty Krzyż Zasługi (17 marca 1930)[30]
- Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kadrowej”[31][22]
- Order Krzyża Orła II klasy (Estonia, 1935)[32][33]
- Komandor Order św. Sawy (Jugosławia, 1927)[34]
- Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia, 1931)[35]
- Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja, 1922)[36]
Upamiętnienie
28 czerwca 2018 sekretarz stanu Tomasz Zdzikot, działając z upoważnienia ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka, nadał 15 Wojskowemu Oddziałowi Gospodarczemu w Szczecinie imię generała brygady Aleksandra Litwinowicza[37].
Przypisy
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 68 z 21 czerwca 1919 roku, poz. 2179.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 37 z 29.09.1920 r.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 944 , polona.pl (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 11 marca 1924 roku, s. 115.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 32 z 02.04.1924 r.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 79 z 17 sierpnia 1924 roku, s. 449.
- ↑ Jerzy Rawicz: Do pierwszej krwi. Warszawa: Czytelnik, 1974, s. 99–115.
- ↑ Ludwik Stomma: Skandale polskie. Warszawa: Demart, 2008, s. 131–136. ISBN 978-83-7427-422-7.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929 roku, s. 214.
- ↑ Grodno. Obywatelstwo honorowe m. Grodna. „Kurier Warszawski”. Nr 20, s. 6, 21 stycznia 1936.
- ↑ Pożegnanie b. dowódcy Ok. VI. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 171 z 29 lipca 1936.
- ↑ Mianowania. „Wschód”, s. 2, Nr 18 z 20 lipca 1936.
- ↑ Ziomek 2014 ↓, s. 108.
- ↑ Kronika działalności Towarzystwa. „Rocznik Towarzystwa Badania Historii Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich”. Nr I, s. 149, 1936.
- ↑ Lwowski klub sportowy „Pogoń” w roku 1937. Lwów: 1937, s. 2.
- ↑ Rocznik Ziem Wschodnich 1939, s. 215.
- ↑ Piotr Stawecki, Generałowie polscy w wojnie obronnej 1939 roku i ich dalsze losy wojenne : cz. 2, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 15 (66)/3 (249) s. 93–94.
- ↑ Warto pamiętać o Aleksandrze Litwinowiczu , 24kurier.pl .
- ↑ Aleksander Litwinowicz , Generałowie II Rzeczypospolitej (pol.).
- ↑ Wyszukiwarka miejsca pochówku w Szczecinie Cmentarze w Szczecinie , cmentarze.szczecin.pl .
- ↑ Aleksander Litwinowicz , www.ipsb.nina.gov.pl (pol.).
- ↑ a b c d e Polak (red.) 1993 ↓, s. 119.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 944.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 944 , polona.pl (pol.).
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 111, poz. 175 „za zasługi na polu stworzenia krajowego przemysłu wojennego”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 10 z 15 maja 1928
- ↑ Odznaczenia orderem Polonia Restituta. „Kurier Warszawski”. Nr 134, s. 16, 15 maja 1928.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 12, poz. 16 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 26.
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- ↑ 6 sierpień: 1914–1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 18.
- ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. . (est.).
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 20, 11 listopada 1936.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 24 z 26 września 1927 roku, s. 282.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk Nr 8/1931, s. 382
- ↑ Decyzja Naczelnika Państwa L. 3625.22 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 250)
- ↑ Dz.U. MON 2018 ↓, poz. 88.
Bibliografia
- Łódź w Ilustracji Nr 39 z 26 września 1937 roku, s. 1 (fotoreportaż z otwarcia Szpitala Okręgowego Nr IV w Łodzi).
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A–Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
- Ewelina Ziomek. Działalność generała brygady Aleksandra Litwinowicza w okresie sprawowania funkcji II wiceministra spraw wojskowych w latach 1936–1939. „Przegląd Zachodniopomorski”. 2, 2014. Szczecin. ISSN 0552-4245.
- Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej. Ministerstwo Obrony Narodowej, 2018. (pol.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. .