Zlepieniec zygmuntowski

Zlepieniec zygmuntowski to temat, który wzbudził duże zainteresowanie w dzisiejszym społeczeństwie. Od swoich początków aż po dzień dzisiejszy był przedmiotem badań, debat i analiz w różnych obszarach. Jego znaczenie polega na jego wpływie na codzienne życie ludzi, a także na jego znaczeniu, między innymi w obszarach akademickich, naukowych, społecznych i kulturalnych. Ten artykuł ma na celu kompleksowe i szczegółowe omówienie różnych aspektów związanych z Zlepieniec zygmuntowski, oferując globalną i zaktualizowaną wizję tego tematu. Zbadane zostaną jego pochodzenie, ewolucja w czasie, implikacje dla obecnego społeczeństwa i możliwe perspektywy na przyszłość.

Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kopalnia zlepieńca zygmuntowskiego”
Położenie na mapie Polski
Zlepieniec zygmuntowski w miejscu występowania (kamieniołom Jerzmaniec)
Oryginalny trzon kolumny Zygmunta w Warszawie wykonany ze zlepieńca zygmuntowskiego

Zlepieniec zygmuntowski – zlepieniec (rzadko brekcja) występujący w Paśmie Bolechowickim Gór Świętokrzyskich, w powiecie kieleckim, województwie świętokrzyskim, w Polsce. Skała pochodzi z permu.

Wydobywany był w okolicach Czerwonej Góry.

Nazwa

Nazwa pochodzi od króla Polski i Szwecji Zygmunta III Wazy, gdyż z tej skały wykonany był pierwszy trzon kolumny Zygmunta w Warszawie (zastąpiony granitowym w 1887).

Spotykana jest również nazwa Zygmuntówka.

Geneza i skład

Skała ma genezę terygeniczną. Powstała w klimacie suchym. Materiał klastyczny jest wieku dewońskiego i stanowią go głównie wapienie oraz rzadziej dolomity. Po przetransportowaniu na niewielkie odległości, był on akumulowany w postaci stożków napływowych w strefie transgredującego morza. Zlepieniec powstał w późnym permie, w dolnym cechsztynie.

Spoiwo ilasto-wapniste z domieszkami tlenków i wodorotlenków żelaza, które odpowiadają za czerwoną barwę. W niektórych miejscach spoiwo to zostało zastąpione kalcytem pochodzenia hydrotermalnego. Zlepieniec poprzecinany jest także żyłami kalcytowymi z kryształami galeny i barytu oraz strefami uskokowymi. W zlepieńcu uwidaczniają się także zjawiska krasowe.

Właściwości

Zlepieniec zygmuntowski jest barwy czerwonej, z czerwonymi, szarymi i czarnymi klastami.

Cechy fizyczne

  • Gęstość 2,69–2,70 g/cm³
  • Nasiąkliwość 0,13–0,20 %
  • Wytrzymałość na ściskanie 19-98 MPa
  • Ścieralność na tarczy Boehmego 0,57-1,50 cm
  • Ścieralność w bębnie Devala 4,1–7,3%
  • Mrozoodporność 25 cykli (całkowita)

Eksploatacja

Zlepieniec zygmuntowski był eksploatowany od XVI w. do 1993. W ostatnich latach funkcjonowania kamieniołomu wydobywano 11 – 19 tys. ton materiału rocznie.

Obecnie nie prowadzi się eksploatacji zlepieńca zygmuntowskiego.

Zastosowanie

Zlepieniec zygmuntowski był popularną skałą stosowaną w budownictwie.

Przykłady zastosowania

Bibliografia