Zakrystian
W dzisiejszym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Zakrystian. Temat ten jest przedmiotem badań i zainteresowań od lat i nie ma w tym nic dziwnego. Zakrystian przykuł uwagę naukowców, badaczy, hobbystów i ciekawskich. W całej historii Zakrystian odgrywał kluczową rolę w różnych aspektach życia codziennego, kultury, technologii i ogólnie społeczeństwa. W tym artykule zbadamy różne aspekty Zakrystian, od jego pochodzenia po wpływ na dzisiejszy świat. Jesteśmy pewni, że pod koniec tej lektury będziesz miał szersze i bogatsze zrozumienie Zakrystian. Przygotuj się na podróż pełną odkryć i nauki!
Zakrystian, kościelny – funkcja liturgiczna obejmująca sprawowanie nadzoru nad zakrystią, a także staranne przygotowywanie przedmiotów niezbędnych do sprawowania liturgii. Zakrystianem może być osoba świecka lub zakonna (zarówno mężczyzna jak i kobieta). Jest to najczęściej pracownik parafii.
Kościół rzymskokatolicki
Rys historyczny
Ustanowieni ostiariusze
W Starym Testamencie zostali opisani wyznaczeni stróże, którzy otwierali o świcie bramy świątyni, pilnowali do niej wchodzących. W pierwotnym Kościele w miejscach gromadzenia się wyznawców Chrystusa wprowadzono posługę ostiariatu. Ostiarusze czuwali, by na zgromadzenie nie przychodzili nieochrzczeni, w razie niebezpieczeństwa ostrzegali, a po homilii pilnowali opuszczenia świątyni przez katechumenów oraz pokutników[1].
Za papieża Korneliusza Kościół Rzymu posiadał pięćdziesięciu dwóch egzorcystów, lektorów i ostiariuszy, ale urzędy te nie były jeszcze zhierarchizowane[2]. Gdy około piątego wieku drobniejsze urzędy kościelne stały się wyłącznie stopniami prowadzącymi do kapłaństwa, ostiariat zaliczono do tzw. święceń niższych, we współczesnej teologii nazywanych posługami[3].
Zakrystianie świeccy
Z upływem czasu zanikła w Kościele praktyka udzielania posług na stałe, i stały się one wyłącznie stopniami na drodze do kapłaństwa. Tym samym zmalało znaczenie ustanowionych ostiariuszy, a ich zadania przejęły osoby świeckie.
W średniowiecznej Polsce powstały nawet wyspecjalizowane do celów obsługi świątyń wsie zwane wsiami świątniczymi, łac. villa sanctuariorum.
Reforma liturgiczna soboru watykańskiego II
Po Soborze Watykańskim II funkcja zakrystiana została oficjalnie usankcjonowana w Ogólnym wprowadzeniu do mszału rzymskiego i w Ceremoniale liturgicznej posługi biskupów.
Posługa ostiariatu została ostatecznie zniesiona w 1972 roku przez papieża Pawła VI[4]. Zachowano ją jedynie we wspólnotach związanych z liturgią przedsoborową, a zadania ostariusza w parafiach wykonują obecnie zakrystianie.
Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej, przyjęte przez Konferencję Episkopatu Polski w 2008 r. wskazuje, że funkcję zakrystiana może pełnić jeden z ustanowionych dla parafii akolitów[5].
Obowiązki zakrystiana
Zgodnie z pkt. 105. Ogólnego wprowadzenia do mszału rzymskiego, zakrystian pełni prawdziwą funkcję liturgiczną, i w ramach swoich zadań starannie przygotowuje księgi liturgiczne, szaty oraz wszystkie inne przedmioty konieczne do celebracji Mszy świętej.
Obowiązki zakrystiana to m.in.:
- otwieranie i zamykanie świątyni,
- dzwonienie przed mszą i w czasie procesji,
- opieka nad paramentami,
- dbanie o porządek i czystość w kościele oraz wokół kościoła,
- przygotowanie szat i naczyń liturgicznych,
- pomoc kapłanowi przy zakładaniu szat przed mszą i zdejmowaniu ich po mszy,
- w razie potrzeby zastępowanie ministrantów przy celebracji mszy,
- pomoc kapłanowi w obrzędach i sakramentach (chrztach, ślubach).
W zależności od miejscowej praktyki, zakrystian może być opiekunem formacji ministranckiej.
Wymagane kwalifikacje
Ze względu na wykonywany zawód i funkcję „zaufania publicznego” kandydat na zakrystiana powinien charakteryzować się odpowiedzialnością i wysoką kulturą osobistą oraz przestrzegać ogólnie przyjętych norm moralnych i etycznych.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ B. Nadolski, Liturgika, Poznań 1992
- ↑ zob. Korneliusz,, List do Fabiana: Euzebiusz z Cezarei, Historia ecclesiastica, 1, VI.
- ↑ por. Bogusław Nadolski, Posługi liturgiczne: Leksykon liturgii, Poznań 2006, ss. 1203-1205; zob. Statua Ecclesiae antiqua, can. 92.
- ↑ List motu proprio Ministeria Quaedam papieża Pawła VI, Wprowadzenie.
- ↑ Posługa zakrystianina i jego formacja liturgiczna , Vademecum Liturgiczne, 14 kwietnia 2016 (pol.).
Bibliografia
- Encyklopedia chrześcijaństwa. Historia i współczesność. 2000 lat nadziei, t. 4. Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2005
- Edmund Skalski: Zakrystian i jego posługa. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum, 1996
- Słownik chrześcijaństwa. Dziedzictwo.ekai.pl