Złota jedenastka
Wygląd
przypnij
ukryj
Złota jedenastka (rzeźba
Márton Kalmára w
Szegedzie)
Złota jedenastka (węg. Aranycsapat) – określenie nadane reprezentacji Węgier w piłce nożnej z okresu 1950–1954, trenowanej przez Gusztavá Sebesa.
Drużyna ta od 14 maja 1950 do meczu finałowego mistrzostw świata 1954 z reprezentacją RFN w dniu 4 lipca 1954 nie poniosła porażki w 32 kolejnych meczach. W tym czasie zdobyła złoty medal na turnieju olimpijskim 1952 w Helsinkach oraz wicemistrzostwo świata 1954 w Szwajcarii. Jej najsłynniejszym meczem było zwycięstwo 6:3 nad reprezentacją Anglii odniesione 25 listopada 1953 na stadionie Wembley w Londynie.
W skład Złotej jedenastki wchodzili: Grosics, Buzánszky, Lóránt, Lantos, Bozsik, Zakariás, Budai, Kocsis, Hidegkuti, Puskás (kapitan), Czibor.
Igrzyska Olimpijskie 1952
W 1952 roku reprezentacja Węgier wystąpiła na turnieju olimpijskim 1952 w Helsinkach. W rundzie wstępnej drużyna pokonała reprezentację Rumunii 2:1, a następnie odnosiły zwycięstwa z reprezentacją Włoch 3:0, reprezentacją Turcji 7:1, reprezentacją Szwecji 6:0 oraz dnia 2 sierpnia 1952 roku w finale z reprezentacją Jugosławii 2:0, dzięki czemu reprezentacja Węgier po raz pierwszy w historii sięgnęła po złoty medal igrzysk olimpijskich.
Po triumfie w Helsinkach francuscy dziennikarze nadali reprezentacji Węgier nazwę „Złota jedenastka”, gdyż sukces ten przypadł w momencie, gdy reprezentacja Węgier już od dwóch lat był niepokonana. Okrzyknięto ich najwspanialszą drużyną w historii piłkarskich turniejów olimpijskich. W Helsinkach Złota jedenastka grała w swym najmocniejszym składzie: Gyula Grosics, Jenő Buzánszky, Gyula Lóránt, Mihály Lantos, József Bozsik, József Zakariás, László Budai, Sándor Kocsis, Nándor Hidegkuti, Ferenc Puskás (kapitan), Zoltán Czibor.
Mecz Anglia – Węgry (1953)
Dnia 25 listopada 1953 roku na stadionie Wembley w Londynie, odbył się mecz towarzyski pomiędzy reprezentacją Węgier a reprezentacją Anglii. Złota jedenastka, która zagrała w rewolucyjnym ustawieniu 2-3-3-2 (Nándor Hidegkuti jako cofniętym napastnik), wygrała ten mecz aż 6:3 po hat-tricku Nándor Hidegkutiego, dwóch bramkach Ferenca Puskása i Józsefa Bozsika, będąc tym samym pierwszą drużyną spoza Wysp Brytyjskich, która pokonała reprezentację Anglii na stadionie Wembley. Bramki dla reprezentacji Anglii zdobyli: Jackie Sewell, Stan Mortensen i Alf Ramsey.
Mecz Węgry – Anglia 7:1
Dnia 23 maja 1954 roku w Budapeszcie przed mistrzostwami świata 1954 w Szwajcarii, reprezentacja Węgier ponownie pokonały reprezentację Anglii tym razem 7:1, co stanowi najwyższą porażkę w historii reprezentacji Anglii
Mistrzostwa Świata 1954
Faza grupowa i pucharowa
Reprezentacja Węgier pojechała na mistrzostwa świata 1954 do Szwajcarii jako faworyt do zdobycia mistrzostwa. W eliminacjach ich rywalem miała być reprezentacja Polski, jednak ta wycofała się z eliminacji, w związku z czym Złota jedenastka wygrała je walkowerem. Pierwsze mecze Złota jedenastka w fazie grupowej wygrała bardzo wysoko: 9:0 z reprezentacją Korei Południowej i 8:3 z reprezentacją RFN.
W meczu ćwierćfinałowym z reprezentacją Brazylii, w którym reprezentacja Węgier musiała sobie radzić bez kontuzjowanego Ferenca Puskása pokonała Canarinhos 4:2 po dwóch bramkach Sándora Kocsisa oraz po jednej bramce Nándora Hidegkutiego i Mihály'ego Lantosa. Mecz ten ze względu bardzo ostrą i brutalną grę obu reprezentacji, w którym angielski sędzia Arthur Ellis usunął z boiska aż trzech piłkarzy, brytyjscy dziennikarze określili Bitwą pod Bernem. W meczu półfinałowym „Złota jedenastka” wygrała z reprezentacją Urugwaju 4:2 po dwóch bramkach Sándora Kocsisa oraz po jednej bramce Nándora Hidegkutiego i Zoltána Czibora.
Finał
Dnia 4 lipca 1954 roku na Wankdorfstadion w Bernie, reprezentacja Węgier z Ferencem Puskásem w składzie w finale spotkała się z reprezentacją RFN, którą pokonali w fazie grupowej aż 8:3.
Po ośmiu minutach meczu finałowego Złota jedenastka po bramkach Ferenca Puskása i Zoltána Czibora prowadziła już 2:0. Jednak drużyna przeciwna w ciągu dziesięciu minut zdołała wyrównać na 2:2 po bramkach Maxa Morlocka i Helmuta Rahna.
W drugiej połowie meczu Złota jedenastka ponownie zdobyła przewagę, jednak Ferenc Puskás, Zoltán Czibor, Sándor Kocsis, Nándor Hidegkuti i Mihály Tóth zmarnowali swoje sytuacje do zdobycia bramki, a następne próby zdobycia gola uniemożliwiała znakomita gra obrońców reprezentacji RFN.
W 84. minucie Hans Schäfer podał główką do Helmuta Rahna, który zdobył bramkę dla reprezentacji RFN na 3:2, a następnie strzał „nie do obrony” Zoltána Czibora został obroniony przez bramkarza Toniego Turka.
W 87. minucie Ferenc Puskás trafił do bramki przeciwników na 3:3, jednak angielski sędzia William King, nie uznał gola sądząc, że Ferenc Puskás znajdował się na pozycji spalonej.
Mecz zakończył się wynikiem 3:2 dla reprezentacji RFN, którzy zostali sensacyjnie mistrzami świata, gdyż nie dawano im szans na wyjście z grupy, a co dopiero na wygranie tego turnieju. Reprezentacja RFN przerwała również niesamowitą passę Złotej jedenastki, która w latach 1950-1954 rozegrała wszystkie 32 mecze bez porażki, ze względu na co ten mecz później został nazwany Cudem w Bernie.
Upadek „Złotej jedenastki”
Wicemistrzostwo świata było dla reprezentacji Węgier porażką. Po mistrzostwach świata 1954 kibice odwrócili się od swoich piłkarzy, którzy musieli w nocy, po cichu wracać do swoich domów. Była nawet plotka, że każdy z zawodników dostał od Niemców mercedesa w zamian za oddanie im zwycięstwa w finale. Inaczej zawodników potraktował węgierski rząd, szczególnie Mátyás Rákosi – I sekretarz generalny Węgierskiej Partii Robotniczej, którego zdaniem Złota jedenastka istnieje dzięki komunistycznym rządom na Węgrzech i przywitał reprezentację Węgier w Sándor Palace otwartymi ramionami i podziękował im za waleczną grę podczas Mistrzostw Świata 1954.
Jednak to był początek końca „Złotej Jedenastki”. Wkrótce bramkarz Gyula Grosics został oskarżony o zdradę i szpiegostwo. Został zdyskwalifikowany na półtora roku. Nie pozwolono mu już na grę w Honvedzie Budapeszt i trafił do Tatabánya Bányász.
Dnia 23 października 1956 roku na Węgrzech wybuchło powstanie węgierskie. W wyniku licznych represji w kraju na emigrację udali się: Zoltán Czibor, Sándor Kocsis (obaj FC Barcelona) i Ferenc Puskás do Realu Madryt, a trenerem od kilku miesięcy już nie był Gusztáv Sebes. To był całkowity rozpad „Złotej jedenastki”, a reprezentacja Węgier już nigdy więcej nie nawiązała ponownie do tych wspaniałych czasów.
Mecze „Złotej jedenastki”
Wyniki meczów reprezentacji Węgier w piłce nożnej pod wodzą Gusztavá Sebesa.
Lp. |
Data |
Miejsce |
Przeciwnik |
Wynik |
Mecz |
Strzelcy bramek dla Węgrów |
Widzów
|
1. |
08.05.1949 |
Budapeszt |
Austria |
6:1 |
Central European Cup |
Puskás (3), Kocsis, Deák (2) |
50 000
|
2. |
12.06.1949 |
Budapeszt |
Włochy |
1:1 |
Central European Cup |
Deák |
47 000
|
3. |
19.06.1949 |
Sztokholm |
Szwecja |
2:2 |
Mecz towarzyski |
Kocsis, Budai |
38 000
|
4. |
10.07.1949 |
Debreczyn |
Polska |
8:2 |
Mecz towarzyski |
Deák (4), Puskás (2), Egresi, Kesthelyi |
30 000
|
5. |
16.10.1949 |
Wiedeń |
Austria |
4:3 |
Mecz towarzyski |
Deák (2), Puskás (2) |
65 000
|
6. |
30.10.1949 |
Budapeszt |
Bułgaria |
5:0 |
Mecz towarzyski |
Puskás (2), Deák, Budai, Rudas |
36 000
|
7. |
20.11.1949 |
Budapeszt |
Szwecja |
5:0 |
Mecz towarzyski |
Kocsis (3) Puskás, Deák |
50 000
|
8. |
30.04.1950 |
Budapeszt |
Czechosłowacja |
5:0 |
Mecz towarzyski |
Kocsis (2) Puskás (2), Szilágyi |
47 000
|
9. |
14.05.1950 |
Wiedeń |
Austria |
3:5 |
Mecz towarzyski |
Kocsis, Puskás, Szilágyi |
65 000
|
10. |
4.06.1950 |
Warszawa |
Polska |
5:2 |
Mecz towarzyski |
Puskás (2), Szilágyi (3) |
60 000
|
11. |
24.09.1950 |
Budapeszt |
Albania |
12:0 |
Mecz towarzyski |
Puskás (4), Budai (3), Palotás (2), Kocsis (2) |
38 000
|
12. |
29.10.1950 |
Budapeszt |
Austria |
4:3 |
Mecz towarzyski |
Puskás (2), Szilágyi |
45 000
|
13. |
12.11.1950 |
Sofia |
Bułgaria |
1:1 |
Mecz towarzyski |
Szilágyi |
35 000
|
14. |
27.05.1951 |
Budapeszt |
Polska |
6:0 |
Mecz towarzyski |
Kocsis (2), Sándor, Puskás (2), Czibor |
42 000
|
15. |
14.10.1951 |
Ostrawa |
Czechosłowacja |
2:1 |
Mecz towarzyski |
Kocsis (2) |
45 000
|
16. |
18.11.1951 |
Budapeszt |
Finlandia |
8:0 |
Mecz towarzyski |
Hidegkuti (3), Kocsis (2), Czibor, Puskás (2) |
40 000
|
17. |
18.05.1952 |
Budapeszt |
NRD |
5:0 |
Mecz towarzyski |
Hidegkuti (2), Szusza, Kocsis, Sándor |
38 000
|
18. |
15.06.1952 |
Warszawa |
Polska |
5:1 |
Mecz towarzyski |
Kocsis (2), Puskás (2), Hidegkuti |
50 000
|
19. |
22.06.1952 |
Helsinki |
Finlandia |
6:1 |
Mecz towarzyski |
Puskás (2), Bozsik, Kocsis (3), Palotás |
25 000
|
20. |
15.07.1952 |
Turku |
Rumunia |
2:1 |
Igrzyska olimpijskie 1952 |
Czibor, Kocsis |
14 000
|
21. |
21.07.1952 |
Helsinki |
Włochy |
3:0 |
Igrzyska olimpijskie 1952 |
Palotás (2), Kocsis |
20 000
|
22. |
24.07.1952 |
Kotka |
Turcja |
7:1 |
Igrzyska olimpijskie 1952 |
Palotás, Kocsis (2), Lantos, Puskás (2), Bozsik |
20 000
|
23. |
28.07.1952 |
Helsinki |
Szwecja |
6:0 |
Igrzyska olimpijskie 1952 |
Puskás, Palotás, Lindh (sam.), Kocsis (2), Hidegkuti |
35 000
|
24. |
2.08.1952 |
Helsinki |
Jugosławia |
2:0 |
Igrzyska olimpijskie 1952 |
Puskás, Czibor |
60 000
|
25. |
20.09.1952 |
Berno |
Szwajcaria |
4:2 |
Central European Cup |
Puskás (2), Kocsis, Hidegkuti |
35 000
|
26. |
19.10.1952 |
Budapeszt |
Czechosłowacja |
5:0 |
Mecz towarzyski |
Hidegkuti, Egresi, Kocsis (3) |
48 000
|
27. |
26.04.1953 |
Budapeszt |
Austria |
1:1 |
Mecz towarzyski |
Czibor |
44 000
|
28. |
17.05.1953 |
Rzym |
Włochy |
3:0 |
Central European Cup |
Hidegkuti, Puskás (2) |
90 000
|
29. |
5.07.1953 |
Sztokholm |
Szwecja |
4:2 |
Mecz towarzyski |
Puskás, Budai, Kocsis, Hidegkuti |
40 000
|
30. |
4.10.1953 |
Sofia |
Bułgaria |
1:1 |
Mecz towarzyski |
Szilágyi |
45 000
|
31. |
4.10.1953 |
Praga |
Czechosłowacja |
5:1 |
Mecz towarzyski |
Csordás (2), Hidegkuti, M.Tóth, Puskás |
50 000
|
32. |
11.10.1953 |
Wiedeń |
Austria |
3:2 |
Mecz towarzyski |
Csordás, Hidegkuti (2) |
65 000
|
33. |
15.11.1953 |
Budapeszt |
Szwecja |
2:2 |
Mecz towarzyski |
Palotás, Czibor |
80 000
|
34. |
25.11.1953 |
Londyn |
Anglia |
6:3 |
Mecz towarzyski |
Hidegkuti (3), Puskás (2), Bozsik |
105 000
|
35. |
12.02.1954 |
Kair |
Egipt |
3:0 |
Mecz towarzyski |
Puskás (2), Hidegkuti |
28 000
|
36. |
11.04.1954 |
Wiedeń |
Austria |
1:0 |
Mecz towarzyski |
Happel (sam.) |
65 000
|
37. |
23.05.1954 |
Budapeszt |
Anglia |
7:1 |
Mecz towarzyski |
Lantos, Puskás (2), Kocsis (2), M.Tóth, Hidegkuti |
92 000
|
38. |
17.06.1954 |
Zurych |
Korea Południowa |
9:0 |
Mundial 1954 |
Puskás (2), Lantos, Kocsis (3), Czibor, Palotás (2) |
15 000
|
39. |
20.06.1954 |
Bazylea |
RFN |
8:3 |
Mundial 1954 |
Kocsis (4), Puskás, Hidegkuti (2), J.Tóth |
53 000
|
40. |
27.06.1954 |
Berno |
Brazylia |
4:2 |
Mundial 1954 |
Hidegkuti, Kocsis (2), Lantos |
60 000
|
41. |
30.06.1954 |
Lozanna |
Urugwaj |
4:2 (p.d.) |
Mundial 1954 |
Czibor, Hidegkuti, Kocsis (2) |
50 000
|
42. |
4.07.1954 |
Berno |
RFN |
2:3 |
Mundial 1954 |
Puskás, Czibor |
65 000
|
43. |
19.09.1954 |
Budapeszt |
Rumunia |
5:1 |
Mecz towarzyski |
Kocsis (2), Hidegkuti (2), Budai |
93 000
|
44. |
19.09.1954 |
Moskwa |
ZSRR |
1:1 |
Mecz towarzyski |
Kocsis |
85 000
|
45. |
10.10.1954 |
Budapeszt |
Szwajcaria |
3:0 |
Mecz towarzyski |
Kocsis (2), Bozsik |
94 000
|
46. |
24.10.1954 |
Budapeszt |
Czechosłowacja |
4:1 |
Mecz towarzyski |
Kocsis (3), Sándor |
93 000
|
47. |
14.11.1954 |
Budapeszt |
Austria |
4:1 |
Mecz towarzyski |
Kocsis, Czibor, Sándor, Palotás |
94 000
|
48. |
8.12.1954 |
Glasgow |
Szkocja |
4:2 |
Mecz towarzyski |
Kocsis, Hidegkuti, Bozsik, Sándor |
134 000
|
49. |
24.04.1955 |
Wiedeń |
Austria |
2:2 |
Central European Cup |
Hidegkuti, Fenyvesi |
65 000
|
50. |
8.05.1955 |
Oslo |
Norwegia |
5:0 |
Mecz towarzyski |
Puskás, Kocsis, Palotás (2), Tichy |
34 000
|
51. |
11.05.1955 |
Sztokholm |
Szwecja |
7:3 |
Mecz towarzyski |
Puskás (2), Kocsis (3), Hidegkuti, Szojka |
40 000
|
52. |
15.05.1955 |
Kopenhaga |
Dania |
6:0 |
Mecz towarzyski |
Kocsis (2), Sándor (3), Palotás |
41 000
|
53. |
19.05.1955 |
Helsinki |
Finlandia |
9:1 |
Mecz towarzyski |
Palotás (3), Puskás, Tichy (2), Csordás (2), J.Tóth |
30 000
|
54. |
29.05.1955 |
Budapeszt |
Szkocja |
3:1 |
Mecz towarzyski |
Kocsis, Hidegkuti, Fenyvesi |
100 000
|
55. |
17.09.1955 |
Budapeszt |
Szwajcaria |
5:4 |
Central European Cup |
Puskás (2), Kocsis, Machos (2) |
45 000
|
56. |
25.09.1955 |
Budapeszt |
ZSRR |
1:1 |
Mecz towarzyski |
Puskás |
103 000
|
57. |
2.10.1955 |
Praga |
Czechosłowacja |
3:1 |
Central European Cup |
Kocsis, Tichy, Czibor |
50 000
|
58. |
16.10.1955 |
Budapeszt |
Austria |
6:1 |
Central European Cup |
Kocsis, Puskás, Czibor, Tichy, J.Tóth |
104 000
|
59. |
13.11.1955 |
Budapeszt |
Szwecja |
6:1 |
Mecz towarzyski |
Puskás, Tichy, Czibor (2) |
90 000
|
60. |
27.11.1955 |
Budapeszt |
Włochy |
2:0 |
Central European Cup |
Puskás, J.Tóth |
103 000
|
61. |
3.06.1956 |
Bruksela |
Belgia |
4:5 |
Mecz towarzyski |
Puskás, Czibor (2), Budai |
75 000
|
62. |
23.09.1956 |
Moskwa |
ZSRR |
1:0 |
Mecz towarzyski |
Czibor |
105 000
|
Bilans: 62 mecze (50 zwycięstw – 9 remisów – 3 porażki)
Rekordy i statystyki
- Rekord świata: 42 zwycięstwa, 7 remisów, 1 porażka („Cud w Bernie”). 91% wygranych meczów
- Rekord świata: Liczba meczów bez porażki – 31 meczów (4 czerwca 1950 – 4 lipca 1954)
- Rekord świata: Najdłuższy czas bycia niepokonaną drużyną – 4 lata, 1 miesiąc (4 czerwca 1950 – 4 lipca 1954)
- Rekord świata: Liczba meczów z rzędu ze zdobytym golem – 73 mecze (10 kwietnia 1949 – 16 czerwca 1957)
- Najlepszy duet napastników: Ferenc Puskás i Sándor Kocsis – 159 bramek
- Rekord XX wieku: Najwięcej bramek dla reprezentacji – Ferenc Puskás (84 gole)
- Rekord mistrzostw świata: Najwięcej bramek w jednym turnieju – 27 goli (śr. 5,4 gole na mecz)
- Rekord mistrzostw świata: Największa różnica bramek w jednym turnieju – +17
- Rekord mistrzostw świata: Najlepsza średnia zdobytych bramek przez zawodnika w jednym turnieju – Sándor Kocsis (2,2 gole na mecz)
- Rekord mistrzostw świata: Najwięcej hat-tricków w jednym turnieju – Sándor Kocsis (2 hat-tricki)
- Rekord własny: Najwyższe zwycięstwo – 12:0 z Albanią (23 września 1950)
Osiągnięcia
Zobacz też
Przypisy
- ↑ 1950–1954 „Złota jedenastka”. . .
- ↑ Finał – „Cud z Berna”
- ↑ Futbol jest Wielki: Cud w Bernie. . .
- ↑ Obrona strzału Toniego Turka na YouTube
- ↑ Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7, s. 69-70
- ↑ Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7, s. 70.
Bibliografia
- FerencF. Puskás FerencF., Puskas on Puskas: The Life and Times of a Footballing Legend, KlaraK. Jamrich, Rogan PR.P. Taylor, London: Robson Books, 1998, ISBN 1-86105-156-5, OCLC 58414635 .brak strony (książka)
- TerryT. Crouch TerryT., The World Cup: The Complete History, wyd. Rev. ed, London: Aurum Press Ltd, 2006, ISBN 1-84513-149-5, OCLC 63401233 .brak strony (książka)
- Michael L. LaBlanc, Richard Henshaw: The World Encyclopedia of Soccer. Invisible Ink Press, 1994, ISBN 0-8103-9442-1.
- Jonathan Wilson: Behind the Curtain: Travels in Eastern European Football. Orion Publishing, 2006, ISBN 978-0-7528-7945-1.
- Rogan Taylor, Andrew War: Kicking & Screaming: An Oral History of Football in England. Robson Books, 1996, ISBN 0-86051-912-0.
- Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7.
Linki zewnętrzne
Złota jedenastka
Encyklopedia internetowa (
nazwa nieformalna):