Walerian Bętkowski

W dzisiejszym świecie Walerian Bętkowski zyskał duże znaczenie i stał się tematem ogólnego zainteresowania ludzi w każdym wieku i o każdym pochodzeniu. Od momentu pojawienia się Walerian Bętkowski przyciągnął uwagę wielu osób, wywołując debaty, kontrowersje i niekończące się sprzeczne opinie. Jego oddziaływanie było na tyle znaczące, że przekroczyło bariery kulturowe i geograficzne, będąc przedmiotem studiów i badań z różnych dziedzin wiedzy. W tym artykule dokładnie zbadamy zjawisko Walerian Bętkowski, analizując jego implikacje i konsekwencje w dzisiejszym społeczeństwie.

Walerian Bętkowski
Data i miejsce urodzenia

21 grudnia 1899
Nowosielce

Data i miejsce śmierci

23 listopada 1964
Zabrze

Miejsce spoczynku

cmentarz w Zarszynie

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Edukacja

Gimnazjum Męskie im. Królowej Zofii w Sanoku

Alma Mater

Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie

Odznaczenia
Medal 10-lecia Polski Ludowej

Walerian Bętkowski (ur. 21 grudnia 1899 w Nowosielcach, zm. 23 listopada 1964 w Zabrzu) – polski botanik, nauczyciel biologii, przyrodnik, metodyk nauczania, działacz ochrony przyrody.

Grobowiec Waleriana Bętkowskiego

Życiorys

Walerian Bętkowski urodził się 21 grudnia 1899 w Nowosielcach w rodzinie rolniczej jako syn Andrzeja[1][2][3]. Kształcił się w Gimnazjum Męskim im. Królowej Zofii w Sanoku, gdzie w 1920 jako prywatysta wojskowy ukończył ósmą klasę (w jego klasie byli Bolesław Briks, Mieczysław Kwaśniewicz, Józef Władyka)[4], a 3 kwietnia 1922 zdał egzamin dojrzałości[2][5]. Jego kolegą z czasów szkolnych i studiów był Józef Kucharski. Od 1922 do 1926 studiował botanikę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Jego wieloletnim przyjacielem w Sanoku i we Lwowie był Józef Stachowicz[6]. Podczas studiów należał do Akademickiego Koła Sanoczan (należeli do niego także m.in. J. Stachowicz, Maria Myćka, Stanisław Hroboni, Józef Kucharski, Marian Strzelbicki, Julian Puzdrowski)[7]. Uzyskał dyplom magistra na podstawie pracy pt. „Udział bakterii w obiegu azotu i przemianie jego związków w przyrodzie”, napisanej pod kierunkiem prof. Seweryna Krzemieniewskiego[8]. W rodzinnej wsi Długie był inicjatorem ustanowienia pomnika (1930), pamięci poległych podczas I wojny światowej i wojny 1918-1920[8]. Pozostał na uczelni i do 1939 był asystentem swojego promotora, prof. Seweryna Krzemieniewskiego. Równolegle w latach 1931–1939 pracował jako nauczyciel biologii w III Państwowym Gimnazjum i Liceum we Lwowie. W 1937 został prezesem Oddziału Lwowskiego Ligi Ochrony Przyrody.

Po wybuchu II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej był współorganizatorem tajnych kompletów gimnazjalnych. Po zakończeniu wojny od 1945 pracował jako nauczyciel biologii w Miejskim Gimnazjum i Liceum w Dąbrowie Tarnowskiej, a później do śmierci w Liceum im. Bolesława Chrobrego w Bytomiu.

Publikował artykuły z zakresu botaniki i metodyki nauczania biologii, w tym dotyczące całego obszaru od historii nauki, przez organizację pracowni biologicznej aż po prowadzenie zajęć szkolnych. Publikował w czasopismach „Bartnik Postępowy” (1926-1938), „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”, „Biologia w Szkole” (1949-1957)[9], „Przyroda Polska”, „Wszechświat”, „Kosmos”, „Chowanna”, „Nowa Szkoła”, „Głos Nauczycielski”. Działał na rzecz organizacji szkolnictwa w okręgu bytomskim, ochrony przyrody (np. opracowywanie zazielenienia i zadrzewienia hałd i nieużytków). W 1945 wspólnie z Józefem Sałabunem zorganizował Wytwórnię Pomocy Naukowych w Bytomiu. W latach 1947–1950 stworzył w Bytomiu sekcję metodyczną nauczycieli biologii i był jej szefem do końca życia. Współpracował ze Związkiem Nauczycielstwa Polskiego, Centralnym Ośrodkiem Metodycznym, Ligą Ochrony Przyrody, Polskim Towarzystwem Przyrodników im. Kopernika, Towarzystwem Wiedzy Powszechnej.

Zamieszkiwał przy ulicy Jagiellońskiej 24/8 w Bytomiu[10]. Zmarł 23 listopada 1964[11]. Został pochowany na cmentarzu w Zarszynie[12]. Miał syna Andrzeja, doktora medycyny[13].

W 1984 została zorganizowana sesja naukowo-dydaktyczna w 20. rocznicę śmierci Waleriana Bętkowskiego.

Publikacje

  • Botanika na semestr 1: materiały do nauczania w szkołach średnich ogólnokształcących dla dorosłych (1949)
  • Zwały hutnictwa cynkowego i ich rola w zazielenianiu (1956)
  • Zwały cynkowe na terenie Bytomia (1956)
  • Ćwiczenia do nauki o człowieku w ogólnokształcącej szkole podstawowej: wskazówki metodyczne i techniczne dla nauczyciela (1960)
  • Ćwiczenia botaniczne w szkole ogólnokształcącej: wybór ćwiczeń i doświadczeń oraz wskazówki techniczne dla nauczycieli (1960, współautorka: Halina Jaczewska)
  • Szkolne wycieczki biologiczne na terenie województwa katowickiego: Założenia metodyczne i charakterystyka zbiorowisk, Część 1 (1965)
  • Wskazówki metodyczne do nauki o człowieku w kl. VIII (1976, współautor: Zdzisław Madej)
  • Wspomnienia przyrodnika (1915-1922); w ramach publikacji pt. Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958[14]
  • Z przeszłości i teraźniejszości Zarszyna, Długiego i Nowosielec oraz Osobliwości przyrody w powiecie sanockim (Rocznik Sanocki 1964)

Odznaczenie

Przypisy

  1. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 310.
  2. ↑ a b XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1921/1922. Sanok: 1922, s. 14.
  3. ↑ Monografia. Nowosielce-Gniewosz. „Jednodniówka na pamiątkę poświęcenia Domu Ludowego”, s. 17, 11 września 1927. 
  4. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 44.
  5. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. .
  6. ↑ Józef Stachowicz: Miniony czas. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994, s. 92. ISBN 83-901827-1-8.
  7. ↑ Józef Stachowicz: Miniony czas. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994, s. 100, 193. ISBN 83-901827-1-8.
  8. ↑ a b Józef Stachowicz: Miniony czas. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994, s. 101. ISBN 83-901827-1-8.
  9. ↑ Maria Myćka-Kril: Dorobek nauczycieli i uczniów Gimnazjum w Sanoku. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 98-99.
  10. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 116.
  11. ↑ Kalendarium Małego Słownika Przyrodników Śląskich. przyrodnicy_slascy.republika.pldata dostępu=1 lipca 2014. . .
  12. ↑ Józef Stachowicz: Miniony czas. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994, s. 247. ISBN 83-901827-1-8.
  13. ↑ Józef Stachowicz: Miniony czas. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994, s. 248. ISBN 83-901827-1-8.
  14. ↑ Walerian Bętkowski: Wspomnienia przyrodnika (1915-1922). W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 250-260.
  15. ↑ M.P. z 1955 r. nr 14, poz. 149.

Bibliografia