Turkus
W dzisiejszym świecie Turkus stał się tematem o wielkim znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego grona osób. Od wpływu na społeczeństwo po znaczenie w polityce i ekonomii, Turkus zdołał przyciągnąć uwagę zarówno ekspertów, jak i fanów. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na kulturę popularną, czy znaczenie na polu akademickim, Turkus wywołał debatę, w której aktywnie uczestniczą osoby w każdym wieku i o każdym pochodzeniu. W miarę jak Turkus ewoluuje i nabiera nowych niuansów, potrzeba zrozumienia go w całej jego złożoności staje się jeszcze bardziej oczywista. W tym artykule zbadamy różne aspekty Turkus i jego wpływ na współczesne społeczeństwo.
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny | |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | |
| Przełam | |
| Łupliwość | |
| Układ krystalograficzny | |
| Właściwości mechaniczne | |
| Gęstość | |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa | |
| Rysa | |
| Połysk | |
| Współczynnik załamania | |
| Inne |
|
Turkus, kalait – minerał z grupy fosforanów.
Etymologia
Nazwa turkusu pochodzi z francuskiego turques lub turquois, co oznacza „turecki” – kamienie były kiedyś sprowadzane do Europy przez Turcję. Zamienna nazwa kalait (z gr. κάλαϊς od καλὸς λίθος „ładny kamień”) jest obecnie już prawie nieużywana i zapomniana.
Właściwości
Turkus często wykształca konkrecje i skupienia zbite, masywne, groniaste, grudkowate, nerkowate, skrytokrystaliczne, mikrokrystaliczne; naskorupienia, żyłki, naloty. Bardzo rzadko jego skupienia mają postać słupową. Jego kryształy mają postać bardzo drobnych ziaren. Nieprzezroczysty, nieco przeświecający. Wyraźny pleochroizm. Rozpuszczalny w kwasach. Dla turkusu charakterystyczne są trzy pasma absorpcyjne: 432 i 460 oraz 420 nm.
Czysty niebieski kolor jest rzadki, turkusy najczęściej zawierają liczne inkluzje innych minerałów lub skał (taka odmiana nosi nazwę turkusu matrycowego lub matrycy turkusowej). Kolor niebieski kryształom nadaje miedź, odcień zielony to skutek zawartości żelaza. Po podgrzaniu barwa turkusu zaczyna bardziej zbliżać się do zieleni. Minerały towarzyszące mu to: kwarc, goethyt, malachit, chryzokola, chalcedon, kaolinit, skaleń, apatyt, opal czy azuryt.
Występowanie
Na świecie
Turkus to minerał wtórny, osadzony z wód obiegowych , tworzący się w rozwijającej się w strefie wietrzenia bogatych w glin skał wulkanicznych lub osadowych, zawierających przy tym apatyt oraz utleniane kruszce miedzi, zasobne w fosfor łupki. Występuje m.in. w Niszapurze czy Isfahanie w Iranie, w Arizonie, Nowym Meksyku i Nevadzie, Kalifornii w Stanach Zjednoczonych, na Synaju w Egipcie, w Turyngii w Niemczech, na Dolnym Śląsku w Polsce, w Mandżurii w Chinach, w Afganistanie, Argentynie, Chile, Kazachstanie, Mongolii, Australii, Brazylii, Izraelu, Meksyku, Sudan, Etiopia, Peru oraz Tanzanii. Pojawia się jako wypełnienie szczelin w łupkach i piaskowcach.
W Polsce
Został odnaleziony w Pustkowie Wilczkowskim k. Sobótki oraz Gozdnie k. Świerzawy (Pogórze Kaczawskie).
Zastosowanie
- W jubilerstwie, jako kamień w broszkach, pierścionkach, wisiorkach, naszyjnikach i bransoletach.
Uwagi
- ↑ Złoża o charakterze historycznym, eksploatowane już cztery tysiące lat przed naszą erą.
Przypisy
- ↑ a b Rupert Hochleitner: Minerały, kamienie szlachetne skały. Multico Oficyna Wydawnicza, 2022, s. 290. ISBN 978-83-7073-816-7.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Rupert Hochleitner, Minerały. Kamienie szlachetne, skały, Warszawa: Multico, 2022, s. 290, ISBN 978-83-7763-613-8.
- ↑ a b Eligiusz Szełęg: MINERAŁY I SKAŁY POLSKI. Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 180. ISBN 978-83-7073-816-7.
- ↑ a b c d e f g h Walter Schumann, Kamienie szlachetne i ozdobne, Warszawa: Alma-Press, 2016, s. 186, ISBN 978-83-7020-645-1.
- ↑ a b Walter Schumann, Minerały świata, Warszawa: Alma-Press, s. 96, ISBN 978-83-7020-813-4.
- ↑ Jan Parafiniuk: ATLAS MINERAŁÓW. Multico Oficyna Wydawnicza, 2019, s. 216. ISBN 978-83-7073-845-7.
- ↑ Ryszard Hutnik, Eufrozyna Piątek, Jerzy Wierski, Michał Sachanbiński: Vademecum Zbieracza Kamieni Szlachetnych i Ozdobnych. Wydawnictwo geologiczne, 1984, s. 209. ISBN 83-220-0199-1.
- ↑ Turquoise, Mindat.org , Hudson Institute of Mineralogy (ang.).
- ↑ a b Monica Price, Kevin Walsh, Kieszonkowy atlas skał i minerałów, Warszawa: Solis, 2010, s. 113, ISBN 978-83-87112-84-4.
- ↑ a b c d Jan Parafiniuk, ATLAS MINERAŁÓW, Multico Oficyna Wydawnicza, 2019, s. 186, ISBN 978-83-7073-845-7.
- ↑ a b c Eligiusz Szełęg, MINERAŁY I SKAŁY POLSKI, Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 180, ISBN 978-83-7763-668-8.
- ↑ a b c d Ryszard Hutnik i inni, Vademecum Zbieracza Kamieni Szlachetnych i Ozdobnych, Wydawnictwo geologiczne, 1984, s. 209, ISBN 83-220-0199-1.
- ↑ turquoise, Encyclopædia Britannica (ang.).