Szachowe turnieje pretendentów

Obecnie Szachowe turnieje pretendentów to temat, który przykuł uwagę wielu ludzi na całym świecie. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na społeczeństwo, znaczenie w historii czy wpływ na kulturę, Szachowe turnieje pretendentów zdołał ustawić się jako punkt zainteresowania szerokiej gamy odbiorców. W tym artykule dokładnie zbadamy różne aspekty Szachowe turnieje pretendentów, analizując jego znaczenie i implikacje w różnych kontekstach. Od powstania do obecnej ewolucji, Szachowe turnieje pretendentów zachęca nas do refleksji nad jego znaczeniem i znaczeniem w naszym codziennym życiu. Dołącz do nas, gdy zagłębiamy się w świat Szachowe turnieje pretendentów i odkrywamy zawiłości, które sprawiają, że jest to tak fascynujący temat.

Turnieje pretendentów FIDE stanowią trzeci i najwyższy szczebel eliminacji (po turniejach strefowych i międzystrefowych) wyłaniających przeciwnika dla mistrza i mistrzyni świata w szachach. Projekt turniejów pretendentów powstał na Kongresie FIDE w Winterthur w 1946 roku.

Turnieje pretendentów

W historii FIDE rozegrano dwanaście turniejów pretendentów (pięć w latach 1950–1962 oraz siedem w latach 1985 i 2013-2024), z których zwycięzca turnieju kwalifikował się bezpośrednio do meczu o mistrzostwo świata. Wyjątkiem był turniej z roku 1985, który jako jedyny stanowił pośrednią eliminację do meczów pretendentów (awansowało wówczas czterech zawodników). W latach 1965–1995 przeciwnika dla mistrza świata wyłaniano drogą meczów, rozgrywanych systemem pucharowym.

Formuła turniejów pretendentów zmieniała się wielokrotnie, natomiast od 2013 jest niezmieniona. Wszystkie turnieje rozegrano systemem kołowym (w formule jedno-, dwu- lub czterokołowej). Udział w turniejach pretendentów przysługiwał zawodnikom pokonanym w meczach o mistrzostwo świata oraz (w zależności od regulaminu danego cyklu) od 6 do 9 najlepszym szachistom z turnieju międzystrefowego. Wyjątkowo w roku 1953 dopuszczono również do startu zawodników, którzy w poprzedniej edycji zajęli w turnieju pretendentów miejsca od 2 do 5. Od 2013 r. uczestników wyłaniano również poprzez inne eliminacje (np. finaliści Pucharu Świata lub cyklu Grand Prix, jak również zawodnicy zakwalifikowani na podstawie list rankingowych).

Obsada turniejów wahała się od 8 do 16 zawodników.

Budapeszt 1950

Turniej dwukołowy, 18 rund
Dogrywka o I miejsce: D.Bronstein – I.Bolesławski 7½ – 6½

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Izaak Bolesławski 12
2 Dawid Bronstein 12
3 Wasilij Smysłow 10
4 Paul Keres 9½
5 Argentyna Miguel Najdorf 9
6 Aleksandr Kotow 8½
7 Szwecja Gideon Ståhlberg 8
8 Salomon Flohr 7
9 Węgry Andor Lilienthal 7
10 Węgry László Szabó 7

Zurych 1953

Turniej dwukołowy, 28 rund

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Wasilij Smysłow 18
2 Dawid Bronstein 16
3 Paul Keres 16
4 Stany Zjednoczone Samuel Reshevsky 16
5 Tigran Petrosjan 15
6 Jefim Geller 14½
7 Argentyna Miguel Najdorf 14½
8 Aleksandr Kotow 14
9 Mark Tajmanow 14
10 Jurij Awerbach 13½
11 Izaak Bolesławski 13½
12 Węgry László Szabó 13
13 Svetozar Gligorić 12½
14 Holandia Max Euwe 11½
15 Szwecja Gideon Ståhlberg 8

Amsterdam 1956

Turniej dwukołowy, 18 rund

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Wasilij Smysłow 11½
2 Paul Keres 10
3 Dawid Bronstein 9½
4 Jefim Geller 9½
5 Tigran Petrosjan 9½
6 Boris Spasski 9½
7 Węgry László Szabó 9½
8 Czechosłowacja Miroslav Filip 8
9 Argentyna Óscar Panno 8
10 Argentyna Herman Pilnik 5

Jugosławia 1959

Rozegrany w trzech miastach: Bled, Zagrzeb i Belgrad
Turniej czterokołowy, 28 rund

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Michaił Tal 20
2 Paul Keres 18½
3 Tigran Petrosjan 15½
4 Wasilij Smysłow 15
5 Stany Zjednoczone Bobby Fischer 12½
6 Svetozar Gligorić 12½
7 Islandia Friðrik Ólafsson 10
8 Stany Zjednoczone Pál Benkő 8

Curaçao 1962

Turniej czterokołowy, 28 rund
M.Tal wycofał się po 21 rundach

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Tigran Petrosjan 17½
2 Jefim Geller 17
3 Paul Keres 17
4 Stany Zjednoczone Bobby Fischer 14
5 Wiktor Korcznoj 13½
6 Stany Zjednoczone Pál Benkő 12
7 Czechosłowacja Miroslav Filip 7
8 Michaił Tal 7

Montpellier 1985

Turniej kołowy, 15 rund
W meczu dodatkowym pomiędzy J. Timmanem a M. Talem padł remis 3 – 3, dający awans Timmanowi lepszą punktacją dodatkową.

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Artur Jusupow 2600 9
2 Rafael Waganian 2625 9
3 Andriej Sokołow 2555 9
4 Holandia Jan Timman 2640 8½
5 Michaił Tal 2565 8½
6 Boris Spasski 2590 8
7 Ołeksandr Bielawski 2640 8
8 Wasilij Smysłow 2595 7½
9 Aleksander Czernin 2560 7½
10 Stany Zjednoczone Yasser Seirawan 2570 7
11 Anglia Nigel Short 2575 7
12 Węgry Lajos Portisch 2625 7
13 Szwajcaria Wiktor Korcznoj 2630 6½
14 Węgry Zoltán Ribli 2605 6½
15 Kuba Jesus Nogueiras 2545 6
16 Kanada Kevin Spraggett 2550 5

Londyn 2013

Turniej dwukołowy, 14 rund
W turnieju zwyciężyli Magnus Carlsen i Władimir Kramnik, jednak prawo do gry z mistrzem świata Viswanathanem Anandem zdobył Carlsen, który miał lepszą punktacją dodatkową (odniósł więcej zwycięstw – 5 )[1].

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Norwegia Magnus Carlsen 2872 8½
2 Rosja Władimir Kramnik 2810 8½
3 Rosja Piotr Swidler 2747 8
4 Armenia Lewon Aronian 2809 8
5 Rosja Aleksander Griszczuk 2764 6½
6 Izrael Boris Gelfand 2740 6½
7 Ukraina Wasyl Iwanczuk 2757 6
8 Azerbejdżan Tejmur Radżabow 2793 4

Chanty-Mansyjsk 2014

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Indie Viswanathan Anand 2770 8½
2 Rosja Siergiej Kariakin 2766 7½
3 Rosja Władimir Kramnik 2787 7
4 Azerbejdżan Szachrijar Mammedjarow 2757 7
5 Rosja Dmitrij Andriejkin 2709 7
6 Armenia Lewon Aronian 2830 6½
7 Rosja Piotr Swidler 2758 6½
8 Bułgaria Weselin Topałow 2785 6

Moskwa 2016

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Rosja Siergiej Kariakin 2760 8½
2 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2794 7½
3 Indie Viswanathan Anand 2762 7½
4 Rosja Piotr Swidler 2757 7
5 Armenia Lewon Aronian 2786 7
6 Holandia Anisz Giri 2793 7
7 Stany Zjednoczone Hikaru Nakamura 2790 7
8 Bułgaria Weselin Topałow 2780 4½

Berlin 2018

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2784 9
2 Azerbejdżan Szachrijar Mammedjarow 2809 8
3 Rosja Siergiej Kariakin 2763 8
4 Ding Liren 2769 7½
5 Rosja Władimir Kramnik 2800 6½
6 Rosja Aleksandr Griszczuk 2767 6½
7 Stany Zjednoczone Wesley So 2799 6
8 Armenia Lewon Aronian 2794 4½

Jekaterynburg 2020/2021

Turniej dwukołowy, 14 rund[2][3]
Ze względu na pandemię COVID-19, turniej został wstrzymany od marca 2020 do kwietnia 2021[4][5][6].

Wyniki

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Rosja Jan Niepomniaszczij 2774 8½
2 Francja Maxime Vachier-Lagrave 2767 8
3 Holandia Anisz Giri 2763 7½
4 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2842 7½
5 Ding Liren 2805 7
6 Rosja Aleksandr Griszczuk 2777 7
7 Rosja Kirill Alekseenko 2698 5½
8 Wang Hao 2762 5

Madryt 2022

Turniej dwukołowy, 14 rund[7]
Wyniki

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Rosja Jan Niepomniaszczij 2766 9½
2 Ding Liren 2806 8
3 Azerbejdżan Teymur Rəcəbov 2753 7½
4 Stany Zjednoczone Hikaru Nakamura 2760 7½
5 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2783 6½
6 Francja Alireza Firouzja 2793 6
7 Polska Jan-Krzysztof Duda 2750 5½
8 Węgry Richard Rapport 2764 5½

Turnieje pretendentek

Moskwa 1952

Turniej kołowy, 16 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Jelizawieta Bykowa 11½
2 Holandia Fenny Heemskerk 10½
3 Olga Ignatiewa 10½
4 Walentina Borisienko 10
5 Kira Zworykina 10
6 Edith Keller-Herrmann 10
7 Anglia Eileen Tranmer 9
8 Olga Rubcowa 8

Moskwa 1955

Turniej kołowy, 20 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Olga Rubcowa 15
2 Łarisa Wolpert 14½
3 Edith Keller-Herrmann 14
4 Kira Zworykina 13½
5 Walentina Borisienko 13
6 Verica Nedeljković 12½
7 Milunka Lazarević 12
8 Bułgaria Antonia Iwanowa 11½
9 Holandia Fenny Heemskerk 10
10 Olga Ignatiewa 9½

Płowdiw 1959

Turniej kołowy, 15 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Kira Zworykina 11½
2 Verica Nedeljković 10½
3 Łarisa Wolpert 9½
4 Salme Rootare 9
5 Edith Keller-Herrmann 9
6 Milunka Lazarević 8
7 Węgry Éva Karakas 7½
8 Walentina Borisienko 7
9 Olga Rubcowa 6½
10 Czechosłowacja Květa Eretová 6

Vrnjačka Banja 1961

Turniej kołowy, 17 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Nona Gaprindaszwili 13
2 Walentina Borisienko 11
3 Kira Zworykina 10
4 Verica Nedeljković 9½
5 Milunka Lazarević 9½
6 Tatiana Zatułowska 9½
7 Rumunia Alexandra Nicolau 9
8 Łarisa Wolpert 9
9 Węgry Éva Karakas 9
10 Rumunia Elisabeta Polihroniade 8
11 Polska Henryka Konarkowska 7

Suchumi 1964

Turniej kołowy, 18 uczestniczek
Dogrywka o I miejsce: 1. A.Kusznir, 2. M.Lazarević, 3. T.Zatułowska

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Milunka Lazarević 12½
2 Ałła Kusznir 12½
3 Tatiana Zatułowska 12½
4 Kira Zworykina 11
5 Katarina Jovanović 11
6 Maaja Ranniku 10½
7 Walentina Borisienko 10
8 Polska Henryka Konarkowska 10
9 Verica Nedeljković 9
10 Czechosłowacja Květa Eretová 8½

Subotica 1967

Turniej kołowy, 18 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Ałła Kusznir 13½
2 Walentina Kozłowska 12½
3 Tatiana Zatułowska 12½
4 Tereza Štadler 12
5 Aleksandra Kisłowa 11
6 Verica Nedeljković 10½
7 Nana Aleksandria 10
8 Milunka Lazarević 10
9 Rumunia Alexandra Nicolau 10
10 Waltraud Nowarra 8

Malmö 1986

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Jelena Achmyłowska 2305 9½
2 Nana Aleksandria 2310 9
3 Marta Lityńska 2275 8
4 Szwecja Pia Cramling 2400 7
5 Lidia Siemionowa 2260 7
6 Polska Agnieszka Brustman 2220 6½
7 Irina Lewitina 2340 6
8 Wu Mingqian 2145 3

Ckaltubo 1988

Turniej dwukołowy, 14 rund
Dogrywka o I miejsce: N.Ioseliani – J.Achmyłowska 3 – 2

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Nana Ioseliani 2455 10
2 Jelena Achmyłowska 2400 10
3 Irina Lewitina 2355 8
4 Marta Lityńska 2415 8
5 Nana Aleksandria 2415 6½
6 Polska Agnieszka Brustman 2395 5½
7 Nona Gaprindaszwili 2485 4½
8 Ketevan Arachamia 2420 3½

Bordżomi 1990

Turniej kołowy
Dogrywka o I miejsce: Xie Jun – A.Marić 4½ – 2½

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Xie Jun 2360 4½
2 Alisa Marić 2305 4½
3 Alisa Gallamowa 2370 4
4 Nana Ioseliani 2480 4
5 Nona Gaprindaszwili 2435 3½
6 Stany Zjednoczone Jelena Donaldson 2430 3
7 Ketino Kachiani 2330 2½
8 Czechosłowacja Eliska Klimova 2340 2

Szanghaj 1992

Turniej dwukołowy, 16 rund
Finałowy mecz kandydatek: N.Ioseliani – Z.Polgar 6 – 6, Ioseliani awansowała w wyniku losowania.

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Węgry Zsuzsa Polgár 2540 12½
2 Gruzja Nana Ioseliani 2445 9½
3 Gruzja Maja Cziburdanidze 2505 9½
4 Alisa Marić 2390 8
5 Qin Kanying 2315 8
6 Stany Zjednoczone Irina Lewitina 2415 6½
7 Peng Zhaoqin 2370 6
8 Gruzja Nona Gaprindaszwili 2435 6
9 Wang Pin 2370 6

Tilburg 1994

Turniej dwukołowy, 16 rund
Dogrywka o I miejsce: Z.Polgar – M.Cziburdanidze 5½ – 1½

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Węgry Zsuzsa Polgár 2550 10½
2 Gruzja Maja Cziburdanidze 2520 10½
3 Szwecja Pia Cramling 2525 8½
4 Rosja Alisa Gallamowa 2475 8
5 Alisa Marić 2400 8
6 Peng Zhaoqin 2370 7½
7 Gruzja Nana Ioseliani 2435 7
8 Rumunia Cristina-Adela Foişor 2405 7
9 Gruzja Ketevan Arachamia 2450 5

Groningen 1997

Turniej dwukołowy, 18 rund
Ketino Kachiani wycofała się po 10 rundach

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Rosja Alisa Gallamowa 2445 13½
2 Xie Jun 2495 12½
3 Gruzja Nana Ioseliani 2520 11
4 Gruzja Maja Cziburdanidze 2525 11
5 Holandia Peng Zhaoqin 2400 9
6 Alisa Marić 2460 9
7 Gruzja Ketevan Arachamia 2430 9
8 Szwecja Pia Cramling 2520 8½
9 Gruzja Nino Gurieli 2370 5
10 Gruzja Ketino Kachiani 2415 1½

Kazań 2019

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Rosja Aleksandra Goriaczkina 2522 9½
2 Ukraina Anna Muzyczuk 2539 8
3 Tan Zhongyi 2513 7
4 Rosja Kateryna Łahno 2554 7
5 Ukraina Marija Muzyczuk 2563 6½
6 Gruzja Nana Dzagnidze 2510 6½
7 Rosja Aleksandra Kostieniuk 2546 6
8 Rosja Walentina Gunina 2506 5½

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Candidates 2013 – leaders lose, Carlsen qualifies
  2. ↑ Peter Doggers (PeterDoggers), Turniej Kandydatów FIDE 2021: Informacje o turnieju , Chess.com, 14 lutego 2020 (pol.).
  3. ↑ About , en.candidates-2020.com .
  4. ↑ Dates for the Candidates and the 44th Chess Olympiad announced , www.fide.com (ang.).
  5. ↑ Breaking News: FIDE stops the Candidates Tournament! , Chess News, 26 marca 2020 (ang.).
  6. ↑ FIDE resumes the Candidates Tournament , www.fide.com (ang.).
  7. ↑ Chess com Team (CHESScom), Turniej Kandydatów FIDE 2022: Wszystkie niezbędne informacje , Chess.com, 28 marca 2022 (pol.).

Bibliografia