Stroigła

W tym artykule zbadamy fascynujący świat Stroigła i wszystkie różne aspekty, które go tworzą. Od jego pochodzenia i ewolucji po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo – zanurzymy się w podróż pełną odkryć i nauki. Przeanalizujemy jego implikacje w różnych dziedzinach, od nauki i technologii po sztukę i kulturę. Krytycznym i refleksyjnym spojrzeniem zagłębimy się w pozytywne i negatywne aspekty Stroigła, a także jego wpływ na nasze codzienne życie. Dołącz do nas w tej wycieczce i odkryj wszystko, co warto wiedzieć o Stroigła.

Stroigła
Ilustracja
Stroigła chińska
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

cyprysowce

Rodzina

cyprysowate

Rodzaj

stroigła

Nazwa systematyczna
Cunninghamia R. Brown in L. C. Richard
Comm. Bot. Conif. Cycad. 149. Sep-Nov 1826[3]
Typ nomenklatoryczny

C. sinensis R. Brown, nom. illeg. (= C. lanceolata (A. B. Lambert) W. J. Hooker)[3]

Synonimy
  • Belis R. A. Salisbury, Trans. Linn. Soc. London 8: 315. 1807[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Stroigła, kuningamia (Cunninghamia) – rodzaj drzew klasyfikowany, zwłaszcza w dawniejszych systemach, do cypryśnikowatych[4], współcześnie włączany do cyprysowatych jako klad bazalny tej rodziny[2][5]. Rodzaj obejmuje dwa gatunki występujące w południowo-wschodniej części Chin, w północnym Wietnamie oraz na wyspie Tajwan[6]. Rosną tam w lasach[7]. Nazwa naukowa upamiętnia Jamesa Cunninhama (zm. ok. 1709) – lekarza Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej w Chinach, który w 1702 nabył rośliny tego rodzaju do swego ogrodu i wysłał do Anglii, gdzie zostały opisane[6].

Stroigła chińska uprawiana jest w Chinach często na plantacjach, a poza tym rozpowszechniona jest w uprawie jako drzewo ozdobne[7].

Strobile męskie na końcu pędu stroigły chińskiej
Strobil żeński stroigły chińskiej

Morfologia

Pokrój
Drzewa osiągające do 40 m wysokości[7], o pędach rozgałęzionych okółkowo (u młodych okazów), naprzeciwlegle i dwurzędowo. Boczne gałązki z czasem zasychają i są odrzucane[4]. Pień pokryty jest włóknistą[6], czerwonobrązową korą[7]. Drzewo jest jednopniowe lub u okazów odroślowych wielopniowe. Korona jest wąska, z wyraźnie rozdzielonymi okółkami poziomo rozpościerających się gałęzi bocznych[6].
Liście
Wąsko lancetowate, sztywne[4], długości do 5 cm u C. lanceolata i od 2 do 4 cm u C. konishii[7], ułożone są na pędach skrętolegle, gęsto, na brzegach są drobno piłkowane, pośrodku zwykle nieco wygięte[4]. Od spodu z dwoma jaśniejszymi paskami[7]. Żywe przez 5 lat lub nieco dłużej, potem zasychają[4].
Organy generatywne
Rośliny jednopienne. Strobile męskie kotkowate, podłużne, skupione po ok. 12 na końcach gałązek. W każdym strobilu znajduje się od 30 do 100 skrętolegle wyrastających łuskowatych mikrosporofili. Łuski mają kształt trójkątno-owalny, są piłkowane i zawierają po 3 kuliste worki pyłkowe. Szyszki żeńskie owalne ze skórzastymi, sztywnymi, trójkątnymi łuskami, na brzegach piłkowanymi i kolczasto zakończonych na szczycie. Wyrastają pojedynczo lub rzadko skupione po kilka. Na szczycie często przerastają dalej rosnącym, ulistnionym pędem[4][6]. Osiągają do 4 cm długości[7].
Nasiona
Rozwijają się po trzy na łuskach nasiennych, nieco spłaszczone, po bokach z wąskimi skrzydełkami. Liścienie są dwa[4].
Rośliny podobne
Z liści i pokroju rośliny tego rodzaju podobne są do niektórych araukarii, które jednak mają liście całobrzegie[8]. Liście przypominają też torreję, od której stroigłę różni m.in. zrzucanie gałązek z zaschniętymi liśćmi, zawsze łatwo widocznych pod drzewem.

Systematyka

Rodzaj stanowi klad bazalny w obrębie rodziny cyprysowatych[2][5]. Należą do niego dwa gatunki[4][6][9]:

Zastosowanie

Drzewa o lekkim, miękkim i jasnym drewnie, bardzo trwałym i wolno rozkładającym się. W obszarze naturalnego występowania są cenionymi drzewami użytkowymi. Drewno ma wiele zastosowań, w tym m.in. używane jest często do wyrobu trumien. W obszarach o odpowiednich warunkach klimatycznych stroigły bywają uprawiane, jednak ze względu na obfite zaśmiecanie powierzchni gruntu zrzucanymi pędami – raczej nie są zbyt cenione jako rośliny ozdobne[6]. Młode okazy źle znoszą mrozy, ale starsze są dość mrozoodporne[7].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 (ang.).
  2. ↑ a b c M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
  3. ↑ a b c Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. . (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h John Silba: Encyclopaedia Coniferae. Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 58, seria: Phytologia Memoroirs VIII.
  5. ↑ a b Gadek, P. A., Alpers, D. L., Heslewood, M. M., & Quinn, C. J.. Relationships within Cupressaceae sensu lato: a combined morphological and molecular approach. „American Journal of Botany”. 87, s. 1044–1057, 2000. (ang.). 
  6. ↑ a b c d e f g James E. Eckenwalder: Conifers of the world: the complete reference. Timber Press, 2009, s. 209-210.
  7. ↑ a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 34. ISBN 0-333-73003-8.
  8. ↑ Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy iglaste. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 1987. ISBN 83-01-05225-2.
  9. ↑ Cunninghamia. The Plant List . The Kew Gardens i in.. . (ang.).