Stanisław Łączkowski
W tym artykule przyjrzymy się fascynującemu życiu Stanisław Łączkowski, czyli tematowi, który na przestrzeni dziejów przykuwał uwagę wielu ludzi. Stanisław Łączkowski był przedmiotem badań, debat i kontrowersji, wywołując duże zainteresowanie w różnych dziedzinach wiedzy. Przez lata Stanisław Łączkowski pozostawił niezatarty ślad w społeczeństwie, wpływając na sposób, w jaki myślimy, działamy i odnosimy się do otaczającego nas świata. W tym artykule zagłębimy się w różne aspekty Stanisław Łączkowski, ujawniając jego znaczenie i wpływ na nasze codzienne życie.
| |
 kapitan rezerwy
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 stycznia 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Późniejsza praca |
wójt gminy Korzec, pow. rówieński |
| Odznaczenia | |
   
| |
Stanisław Łączkowski (ur. 2 stycznia 1897 w Żakowicach, pow. nieszawski, zm. 23–24 kwietnia[1] 1940 w Katyniu) – kapitan piechoty rezerwy Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Syn Ludwika i Wandy z domu Gieblitz[2]. W 1909 wraz z rodzicami wyemigrowała do USA[1]. Ukończył szkołę ogólną oraz średnią w Filadelfii (1915)[3]. W mieście tym został członkiem „Sokoła”[4], gdzie sprawował funkcję podnaczelnika gniazda nr 13[5]. Z ramienia tej organizacji w 1917 został wysłany do polonijnej szkoły podchorążych w Cambridge Springs[4] w Pensylwanii[5], a po jej ukończeniu uczęszczał do szkoły oficerskiej przy armii kanadyjskiej w Camp Border w Kanadzie[1][5]. W październiku 1917 przydzielono go do 1 baonu ochotników z Ameryki do Armii Polskiej we Francji[5], gdzie służył latach 1918–1919[1], pod dowództwem gen. Józefa Hallera (7 kompania 2 baonu 1 pułku strzelców). 1 stycznia 1918 mianowany na stopień podporucznika[5] z dniem 7 października 1917, a 11 stycznia 1919 awansowany na stopień porucznika[5]. Walczył z Niemcami na terenie Szampanii, gdzie 15 lipca 1918 został ranny w nogi[3][5], a po wyzdrowieniu powrócił na front w Wogezach[5]. Po powrocie do kraju z armią gen. Józefa Hallera walczył w wojnie z bolszewikami[4], jako dowódca 7 komp. 43 pp (b. 1 psp), a następnie dowódca komp. 44 pp. Wyróżnił się podczas walk w Szampanii, za co został odznaczony 27 września 1922 Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari[6][7]. We wniosku o nadanie tego odznaczenia ppłk. Wacław Piekarski napisał[3][8][5]:
Oficer bardzo odważny. Został ranny dnia 15 lipca 1918 i w następstwie ewakuowany. Po wyzdrowieniu wrócił zaraz do pułku, chcąc jak najprędzej powrócić na front. 29 października 1918 r. zgłosił się sam na dowódcę oddziału wypadowego, który miał zadanie zaatakowania wysuniętego posterunku niemieckiego na górze La Mera Henry. Po krótkim przygotowaniu artylerii ppor. Łączkowski rzucił się ze swoimi ludźmi na blokhaus niemiecki i zarzucił go granatami, likwidując jego obsadę. Kontratakowany, pod silnym naporem ckm nieprzyjaciela musiał się wycofać, wyprowadzając prawie bez strat swój oddział ze strefy ognia.
Po wojnie – 16 lutego 1921 – został zdemobilizowany[5] i pozostawał w rezerwie. Osiadł w Polsce, pomimo posiadania obywatelstwa USA. Odbył roczną praktykę rolną na Kujawach[5], po czym został współwłaścicielem firmy kolonialno-spożywczej[5], a następnie właścicielem sklepu w Korcu[3]. Był wójtem gminy Korzec[1] w powiecie rówieńskim[4]. Z dniem 2 stycznia 1932 został awansowany na stopień kapitana rezerwy piechoty[4][1][5]. Od 1933 należał do Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, a ponadto był członkiem zarządu Koła Miejskiego i Gminnego w Korcu[5].
W 1939 został zmobilizowany do Wojska Polskiego[5]. W czasie kampanii wrześniowej, po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Od kwietnia 1940 przebywał w obozie jenieckim w Kozielsku[1]. 22 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[1] – lista wywózkowa 040/3 z 20 kwietnia 1940[1][4], pozycja 92. Między 23 a 24 kwietnia 1940 został zamordowany w Katyniu[1][4] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[9][10]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[11][12]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji nadzorowanych przez Niemców[13] pod numerem 920[14][15][1][4][16] – dosłownie określony jako Łączkowski Stanislaw[14] (raport dzienny z 4 maja 1943)[1]. Przy jego szczątkach znaleziono legitymację nadania Krzyża Virtuti Militari, list, pocztówkę oraz fotografię[17][16]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 0920[17].
4 czerwca 1927 zawarł związek małżeński z Janiną Malkiewicz-Chodakowską, a małżeństwo to było bezdzietne[5].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari[18] nr 5656[19] – 27 września 1922[7]
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie[20]
- Krzyż Niepodległości – 17 września 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[21]
- Krzyż Wojenny (Francja)[5]
Upamiętnienie
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[22][23][24]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[25][26].
W katedrze polowej WP w Warszawie znajduje się tablica poświęcona pamięci Stanisława Łączkowskiego[5].
13 kwietnia 2016, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w ogrodzie Pałacu Prezydenckiego został zasadzony Dąb Pamięci poświęconego wszystkim Ofiarom Zbrodni Katyńskiej, certyfikat z numerem 1[27][28][29].
Zobacz też
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 467.
- ↑ BETA Księgi Cmentarne , ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl .
- ↑ a b c d Stanisław Łączkowski - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy , www.ogrodywspomnien.pl .
- ↑ a b c d e f g h Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 360.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Stanisław Łączkowski | Fundacja 100 , fundacja100.pl .
- ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 90.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1922, s. 803.
- ↑ Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000, s. 180 (pol.).
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl , polskieradio.pl (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej (pol.).
- ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia , www.polskieradio.pl (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” (pol.).
- ↑ a b Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 190 (niem.).
- ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. .
- ↑ a b Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (51 (337)), pbc.uw.edu.pl, 18 grudnia 1948, s. 4 (pol.).
- ↑ a b Mariusz Olczak (red.), Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944., koszalin.ap.gov.pl, s. 149, ISBN 83-89986-91-4 (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 67, poz. 409
- ↑ Bobrowski 1929 ↓, s. 45.
- ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 91.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem , edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. , web.archive.org, s. 45 (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. . (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” , prezydent.pl (pol.).
- ↑ Dąb pamięci w ogrodach Pałacu Prezydeckiego - Polska Prowincja Zakonu Pijarów , pijarzy.pl .
- ↑ Katyń… Ocalić od zapomnienia. , katyn-pamietam.pl .
- ↑ Obchody Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej , dzieje.pl .
Bibliografia
- Banaszek Kazimierz; Roman Wanda Krystyna; Sawicki Zdzisław: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Stanisław Bobrowski: Zarys historii wojennej 44-go Pułku Strzelców Kresowych. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. .