Powiat chmielnicki

Powiat chmielnicki – dawny powiat istniejący w latach 1956–1961 na terenie obecnych powiatów buskiego, kieleckiego, staszowskiego i pińczowskiego (woj. świętokrzyskie). Jego ośrodkiem administracyjnym był Chmielnik.

Powiat chmielnicki został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie kieleckim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat chmielnicki złożyło się 1 miasto i 25 gromad, które wyłączono z dwóch ościennych powiatów w tymże województwie^[1]:

• z byłego powiatu buskiego:
  • miasto Chmielnik
  • gromady: Balice, Brzeziny, Drugnia, Gnojno, Gorzakiew, Grabki, Korzenno, Kotlice, Maleszowa, Pierzchnica, Piotrkowice, Potok, Przededworze, Raczyce, Sędziejowice, Solec Stary, Suchowola, Szydłów, Śladków, Włoszczowice i Zrecze
• z byłego powiatu kieleckiego:
  • gromady: Brudzów Duży, Obice, Skrzelczyce i Szczecno

W kolejnych latach zlikwidowano 7 gromad: Brzeziny, Gorzakiew, Maleszowa, Solec Stary, Suchowola, Śladków i Skrzelczyce.

Według stanu z 31 lipca 1959 r. powiat zajmował powierzchnię 618 km² i był zamieszkiwany przez 41 tysięcy osób. Jedynym miastem znajdującym się na terenie powiatu był Chmielnik zamieszkiwany przez 4 tys. osób (9,6% ludności powiatu). Był to powiat rolniczy. Liczba zatrudnionych w przemyśle i rzemiośle wynosiła zaledwie 9 na 1000 mieszkańców.

Powiat chmielnicki jako jednostka gospodarcza nie zdołał się skonsolidować. I tak, powiat został zniesiony 31 grudnia 1961 a gromady wchodzące w jego skład przyłączono do czterech ościennych powiatów (a więc nie wszystkie powróciły do pierwotnych powiatów)^[2]:

• do powiatu buskiego — miasto Chmielnik i gromady Balice, Drugnia, Gnojno, Kotlice^a, Pierzchnica, Piotrkowice, Przededworze^a, Raczyce, Sędziejowice i Zrecze
• do powiatu kieleckiego — gromady Brudzów Duży^a, Obice^a i Szczecno
• do powiatu staszowskiego — gromady Grabki^a, Korzenno, Potok i Szydłów
• do powiatu pińczowskiego — gromada Włoszczowice^a

^a) równocześnie będąc znoszona

• Kielecczyzna. Rozwój gospodarczy regionu. Wincenty Kawalec, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1962

• Podział administracyjny Polski (1950–1957)
• Podział administracyjny Polski 1957–1975
• Powiaty w Polsce od 1945