Polikarp ze Smyrny

W dzisiejszym artykule porozmawiamy o Polikarp ze Smyrny, temacie cieszącym się dużym zainteresowaniem w ostatnich latach. Od momentu pojawienia się Polikarp ze Smyrny przyciągnął uwagę zarówno ekspertów, jak i hobbystów, wywołując debatę, badania i liczne postępy w tej dziedzinie. Dzięki wieloletniej historii Polikarp ze Smyrny ewoluował i dostosował się do zmian społecznych, kulturowych i technologicznych, stając się podstawowym elementem życia wielu ludzi. W tym artykule zbadamy różne aspekty Polikarp ze Smyrny, odnosząc się do jego implikacji, zastosowań i wpływu na dzisiejsze społeczeństwo.

Święty
Polikarp
Πολύκαρπος
Ojciec apostolski
Czcigodny Starzec
Ilustracja
Data urodzenia

ok. 69– 82[a]

Data i miejsce śmierci

22 lutego 156[b]
Smyrna

Czczony przez

Kościół katolicki,
Kościół prawosławny

Wspomnienie

23 lutego[c]
8 marca[d]

Atrybuty

paliusz z krzyżami, książka lub List do Filipian

Multimedia w Wikimedia Commons

Polikarp ze Smyrny (gr. Πολύκαρπος, Polýkarpos;  łac. Polycarpus; ur. ok. 69–82, zm. 22 lutego 156[b]) – biskup Smyrny (obecnie Izmir w Turcji), święty katolicki i prawosławny (jako święty męczennik, cs. священномученик Полика́рп Сми́рнский), zaliczany do ojców apostolskich.

Życiorys

Polikarp urodził się prawdopodobnie około roku 70[a] w zamożnej, chrześcijańskiej rodzinie. Według tradycji znał osobiście kilku apostołów i miał być uczniem apostoła Jana Teologa (Ewangelisty). Przez niego został też ok. 100 roku mianowany biskupem Smyrny. Podczas postoju w Smyrnie konwoju z aresztowanym, wiezionym do Rzymu Ignacym Antiocheńskim, obaj biskupi spotkali się[2]. Ignacy skierował później do Polikarpa list napisany w Troadzie[2][3].

Za pontyfikatu papieża Aniceta (154/155–165) Polikarp przybył do Rzymu w sprawie ustalenia jednolitej daty świętowania Wielkanocy. Chrześcijanie na Wschodzie świętowali w 14 dzień żydowskiego miesiąca nisan, zaś członkowie gminy w Rzymie obchodzili Paschę w pierwszą niedzielę po 14 nisana. Biskup i papież nie doszli do porozumienia[2]:

Anicet bowiem nie zdołał skłonić Polikarpa do zarzucenia zwyczaju, jakiego zawsze przestrzegał razem z Janem, uczniem Pańskim, i z innymi apostołami, z którymi obcował. Ani również Polikarp nie przekonał Aniceta, który twierdził, że należy się trzymać zwyczaju prezbiterów, swych poprzedników. Mimo to zachowali między sobą jedność, a w kościele Anicet, w dowód swego szacunku, pozwolił Polikarpowi na sprawowanie Eucharystii. (Ireneusz, List do papieża Wiktora; por. Euzebiusz, Historia Kościelna (Historia Ecclesiastica) V 24,16–17)[2]

Polikarp zginął jako ok. stuletni[a] starzec w czasie prześladowań chrześcijan za cesarza Marka Aureliusza[1] (121–180). Sędzia skazał go na spalenie na stosie. Współczesny opis męczeństwa podaje, że płomienie utworzyły jakby pokój lub jakby żagiel wypełniony wiatrem, który ze wszystkich stron otoczył ciało Polikarpa:

Ciało pośrodku nie wyglądało jak palące się zwłoki, lecz raczej jak wypiekany chleb, lub jak złoto lub srebro oczyszczane w piecu. Poczuliśmy też piękny zapach, jakby kadzidła lub jakiejś innej drogocennej wonności. (List Kościoła Smyrny o męczeństwie św. Polikarpa, 15,3)

W związku z tym, że płomienie nie chciały objąć Polikarpa, jeden z wykonujących wyrok podszedł i przebił go mieczem[1] lub sztyletem[2].

Akta jego męczeństwa podają, że stało się to 22 lutego 156 r., choć podaje się także rok 155 i 167[b].

Po męczeńskiej śmierci św. Polikarpa naoczni jej świadkowie sporządzili opis jego męczeństwa i jako list Kościoła smyrneńskiego przesłali do wiernych w Filomelium (obecnie: Akşehir) w Frygii. Opis zachował się do czasów współczesnych i jest znany jako „Martyrium Polycarpi”. Jest to najstarszy znany dokument opisujący śmierć pojedynczego męczennika[2].

 Osobny artykuł: Męczeństwo Polikarpa.
Starożytna agora w Smyrnie

Tak o świętym wspomina Martyrologium rzymskie:

Dnia 26 stycznia, w Smyrnie dzień śmierci św. Polikarpa. Był on uczniem św. Jana, Apostoła i przez niego wyświęcony na Biskupa tego miasta. Był także zwierzchnikiem całej prowincji kościelnej Małej Azji. Za czasów Marka Antoniusza i Lucjusza Aureliusza Kommodusa, był na rozkaz prokonsula wrzucony do ognia, gdy w amfiteatrze cały naród żądał jego śmierci. Ponieważ jednak płomienie mu nie zaszkodziły, więc go ścięto mieczem. Razem z nim tę samą śmierć męczeńską poniosło dwunastu mieszkańców Filadelfii.

Troska współwyznawców o szczątki zabitego Polikarpa jest odnotowywana jako jeden z pierwszych przejawów czczenia świętych oraz ich relikwii, a opis wskazuje na rodzące się przekonanie o wyjątkowej ich wartości[4]:

Tak więc mogliśmy później zebrać jego kości, cenniejsze od klejnotów i droższe od złota, aby je złożyć w miejscu stosownym” („Męczeństwo św. Polikarpa”[5])

Listy

Polikarp był autorem wielu listów, z których zachował się jeden, skierowany do wspólnoty chrześcijańskiej w Filippi. Pozostawione przez Polikarpa informacje odnoszące się do Ignacego Antiocheńskiego[2] i napisanych przez niego listów mają dużą wartość historyczną. Uczniem Polikarpa miał być jeden z płodniejszych teologów II w., Ireneusz z Lyonu (140–202).

W liturgii

Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 23 lutego (w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego 26 stycznia), natomiast cerkiew prawosławna wspomina męczennika 23 lutego/8(7*) marca[e], tj. 8 marca według kalendarza gregoriańskiego.

Ikonografia

W ikonografii święty przedstawiany jest zazwyczaj jako mężczyzna z krótką, siwą brodą w liturgicznych szatach biskupich, często ozdobionych dużymi krzyżami. Prawą ręką błogosławi, w lewej trzyma Ewangelię. Niekiedy ma na sobie szaty męczennika i krzyż w dłoni.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ a b c Brak pierwotnego źródła do tej informacji. Być może to spekulacja nowożytnych autorów, którzy od prawdopodobnego roku śmierci (155) odejmują 86, sugerując się, że Polikarp podczas męczeństwa mówił o swoim wieku, a nie o okresie służby, np. liturgicznej: „Osiemdziesiąt sześć lat Mu służę, a nic złego mi nie uczynił. Jakże mógłbym lżyć mojego Króla, który mnie zbawił?”.
    „Żywoty Świętych Pańskich na wszystkie dnie roku: Podług najwiarogodniejszych źródeł wyjętych z dzieł ojców i doktorów Kościoła św” podają, że w czasie męczeństwa Polikarp „liczył wonczas może więcej, niż 100 lat”, a śmierć poniósł w 166[1]. F. Drączkowski podaje, że urodził się „ok. 70 roku”[2].
  2. ↑ a b c Rok męczeństwa jest dyskutowany; proponuje się lata: 155, 156, 167 i 177[2].
  3. ↑ liturgia katolicka oraz prawosławna według kalendarza juliańskiego
  4. ↑ prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego
  5. ↑ podwójne datowanie.

Przypisy

  1. ↑ a b c Piotr Skarga, Prokop Leszczyński, Otto Bitschnau: Żywot świętego Polikarpa, Biskupa i Męczennika . Mikołów – Warszawa: Karol Miarka, 1910.
  2. ↑ a b c d e f g h i Franciszek Drączkowski: Patrologia. Pelplin – Lublin: Bernardinum, 2007, s. 445. ISBN 978-83-7380-462-3.
  3. ↑ Ignacy Antiocheński: „Do Polikarpa” w: „Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich”. Anna Świderkówna (przekł.), Marek Starowieyski (oprac.). Kraków: Wydawnictwo „M”, 1998, s. 140–142, seria: Biblioteka Ojców Kościoła 10. ISBN 83-87243-21-3.
  4. ↑ Marian Michalski: Antologia literatury patrystycznej (t. 1). Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1975, s. 133–137.
  5. ↑ Euzebjusz z Cezarei (tłum. Arkadiusz Lisiecki): Męczeństwo św. Polikarpa . Poznań: Fiszer i Majewski Księgarnia Uniwersytecka, 1924, s. 170, seria: Pisma Ojców Kościoła w Polskim Tłumaczeniu.

Bibliografia

Linki zewnętrzne