Platan

W tym artykule szczegółowo omówimy Platan, temat, który w ostatnich latach przykuł uwagę wielu ekspertów. Platan to złożony i fascynujący temat, który wzbudził duże zainteresowanie zarówno społeczności akademickiej, jak i ogółu społeczeństwa. Na następnych kilku stronach przeanalizujemy różne aspekty Platan, od jego początków po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo. Zagłębimy się w debaty, badania i teorie związane z Platan, aby zapewnić kompleksowy i aktualny pogląd na ten stale rozwijający się temat.

Ten artykuł dotyczy rodzaju drzew. Zobacz też: Platan – czeski browar.
Platan
Ilustracja
Liść platana klonolistnego
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

srebrnikopodobne

Rząd

srebrnikowce

Rodzina

platanowate

Rodzaj

platan

Nazwa systematyczna
Platanus L.
Sp. Pl. 999. 1 Mai 1753
Typ nomenklatoryczny

Platanus orientalis[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Owoce platana klonolistnego
Kora platana klonolistnego

Platan (Platanus L.) – rodzaj drzew należący do rodziny platanowatych. Obejmuje 9 gatunków[4][5]. Siedem gatunków występuje w Ameryce Północnej od Meksyku na południu (gdzie jest ich największe zróżnicowanie) po Ontario na północy, jeden gatunek (platan wschodni) rośnie od południowo-wschodniej Europy po Himalaje i jeden (Platanus kerrii) w Laosie i północnym Wietnamie[5][6]. Drzewa te rosną na terenach skalistych, często wzdłuż dolin rzecznych i strumieni oraz nad jeziorami[7].

Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne, głównie w parkach i jako drzewa przyuliczne[6][7]. Długą tradycję uprawy ma platan wschodni sadzony często w ogrodach w kulturze islamu oraz na placach w centrach miejscowości. Popularnie uprawiany jest mieszaniec platana wschodniego i zachodniego – platan klonolistny[7]. Drewno platanów jest cenione jako surowiec do wyrobu oklein. Gatunki północnoamerykańskie wykorzystywane były także jako rośliny lecznicze przez Indian[7].

Morfologia

Pokrój
Duże drzewa o rozłożystych koronach[8], osiągające ponad 50 m wysokości[7]. Ich charakterystyczną cechą jest łuszcząca się w postaci cienkich płatków kora[8][7], gładka i jasna (brązowa, szara do białawej)[6]. Pędy i liście pokryte są rozgałęzionymi lub gwiazdkowatymi włoskami[6].
Liście
Opadające zimą lub w porze suchej (rzadko częściowo zimozielone[6]), skrętoległe. Blaszki 3- do 7-klapowych, na brzegu ząbkowane, podobne do liści klonu, duże (do ok. 30 cm długości). Ogonki liściowe długie, u nasady zgrubiałe, osłaniające pąk[7][6].
Kwiaty
Niepozorne i rozdzielnopłciowe, zebrane w osobne, choć podobne, męskie i żeńskie, kulisto-główkowate kwiatostany. W jednym kwiatostanie złożonym powstaje zwykle od jednej do 5, rzadziej do 12 główek[6]. Okwiat kwiatów męskich składa się z 3–4 drobnych działek kielicha i płatków korony. Rozwijają się w nich 3–4 pręciki. Kwiaty żeńskie mają okwiat złożony tylko z 3–4 działek. Zawierają 5–9 słupków zwieńczonych długim, czerwonym znamieniem[7].
Owoce
Jednonasienne niełupki wąskie i długie, zebrane w kuliste owocostany, które zwisają na długich szypułkach[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z monotypowej rodziny platanowatych (Platanaceae), która wraz z siostrzaną rodziną srebrnikowatych (Proteaceae) wchodzi w skład rzędu srebrnikowców (Proteales), stanowiącego jedną ze starszych linii rozwojowych dwuliściennych właściwych[2]. Dawniej była uznawana zwykle za blisko spokrewnioną z oczarowatymi Hamamelidaceae[7].

Lista gatunków[5]

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Proteales, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. .
  4. ↑ Platanus. The Plant List. . (ang.).
  5. ↑ a b c Platanus L.. Plants of the World online . Royal Botanic Gardens, Kew. .
  6. ↑ a b c d e f g h Zhi-Yun Zhang, Nicholas J. Turland: Platanaceae. Flora of China . eFloras.org. .
  7. ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 98. ISBN 0-333-73003-8.
  8. ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.