W dzisiejszym świecie Pauzaniasz (geograf) to temat, który staje się coraz bardziej istotny i interesujący w różnych obszarach. Zarówno w sferze politycznej, społecznej i ekonomicznej, jak i w codziennym życiu ludzi, Pauzaniasz (geograf) przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Znaczenie Pauzaniasz (geograf) znajduje odzwierciedlenie w różnorodności opinii i podejść istniejących wokół tego tematu, a także w ciągłej ewolucji i zmianach, jakich doświadcza na przestrzeni czasu. Dlatego tak ważne jest pogłębienie zrozumienia Pauzaniasz (geograf), przeanalizowanie jego implikacji i omówienie różnych jego aspektów. W tym artykule zagłębimy się w świat Pauzaniasz (geograf), badając jego różne wymiary i odnosząc się do debat wokół tego, tak aktualnego dzisiaj, tematu.
Pauzaniasz (stgr. Παυσανίας, łac. Pausanias, zwany Periegeta, ur. między 100 a 110 n.e., zm. po 180 n.e.) – grecki geograf, autor dzieła Periegesis tes Hellados (Wędrówki po Helladzie) w 10 księgach, czyli przewodnika po Helladzie, w którym zawarł relację ze swoich licznych podróży, opisując poszczególne krainy Grecji: zabytki, lokalne kulty.
Styl Pauzaniasza jest bardzo bogaty, rozwija on poszczególne opisy, uzupełniając je głównie o informacje historyczne, mitologiczne. Dzieło Pauzaniasza jest cennym źródłem historycznym. Korzystają z niego geografowie i archeolodzy, lokalizując antyczne miejscowości, historycy sztuki, rekonstruujący wygląd starożytnych świątyń i innych budowli. Z jego dzieła korzystają też historycy religii starożytnych, ze względu na informacje o mało znanych lub nieznanych skądinąd lokalnych kultach. Pierwsza księga traktatu opisuje Attykę i Megarę, druga – Korynt, Sykion, Argolidę, trzecia Lakonię, czwarta Mesenię, piąta i szósta Elidę, siódma Achaję, ósma Arkadię, dziewiąta Beocję, a dziesiąta Fokidę.
Po polsku traktat Pauzaniasza ukazał się w trzech tomach, w przekładzie Janiny Niemirskiej-Pliszczyńskiej, dokończonym z powodu śmierci tłumaczki przez Henryka Podbielskiego: