Obra (rzeka)

Wygląd przypnij ukryj Obra
Ilustracja
"Szlak bobrów" na Obrze koło Skwierzyny.
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Lokalizacja

wielkopolskie
lubuskie

Rzeka
Długość 164 km
Spadek

od 0,10‰ do 0,59‰

Powierzchnia zlewni

2 758 km²

Średni przepływ

10,0 m³/s (Elektrownia na Zalewie Bledzewskim)

Źródło
Miejsce Józefów Oberski (6,5 km na północ od Koźmina Wlkp.)
Wysokość

140 m n.p.m.

Współrzędne

51°51′58,7″N 17°29′14,6″E/51,866306 17,487389

Ujście
Recypient Warta
Miejsce

koło Skwierzyny

Wysokość

24 m n.p.m.

Współrzędne

52°36′09,1″N 15°28′44,3″E/52,602528 15,478972

Położenie na mapie PolskiMapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”źródłoźródłoujścieujście
Obra w okolicach Zbąszynia. Obra w Międzyrzeczu.

Obra – nizinna rzeka w zachodniej Polsce (województwa: wielkopolskie i lubuskie) o długości 164 km (niektóre źródła podają 254 km) i powierzchni zlewni 2 758 km² (niektóre źródła podają 4 022 km²), lewy dopływ Warty, zlewnia w górnym odcinku III rzędu, a w dolnym – II rzędu.

Opis przebiegu

Schemat systemu rzecznego Obry

Obra posiada zawiły system rzeczny. Płynie przez Nizinę Południowowielkopolską, Pojezierze Leszczyńskie, Pradolinę Warciańsko-Odrzańską i Pojezierze Lubuskie. Jej źródła znajdują się na Wysoczyźnie Kaliskiej, na terenie osady Józefów Oberski – 6,5 km na północ od Koźmina Wlkp. i 2,5 km na południe od wsi Stara Obra. Od źródeł do tzw. węzła Bonikowskiego płynie zasadniczo jako jeden ciek. Krótki naturalny odcinek górnego biegu Obry kończy się za Jaraczewem, w miejscu połączenia z Kanałem Obry (którego początek nie leży w ciągu rzeki Obry). Stąd rzeka płynie sztucznym kanałem do węzła Bonikowskiego, przepływając przez Gostyń, Stankowo, Żelazno, Wieszkowo, Krzywiń i Kościan i odbierając po drodze wody zlewni Rowu Wyskoć. Poniżej Krzywinia kanał nazywa się Kanałem Kościańskim, powyżej – Kanałem Obry. Powyżej Krzywinia odgałęzia się boczny Kanał Wonieść (40% przepływu); kanały łączą się ponownie ok. 3 km na pn.-zach. od wsi Gryżyna. W Węźle Bonikowskim (3 km za Kościanem) następuje rozdzielenie wód; część kierowana jest bezpośrednio do Warty (na północ) przez Kanał Mosiński, część płynie na zachód stanowiąc początek Kanałów Obry.

Kanał płynący na zachód rozdziela się wkrótce na Południowy i Środkowy Kanały Obry. Kanał Mosiński jest połączony Kanałem Prut z rzeką Mogilnicą (ma wschodni kierunek przepływu – odprowadza wody Mogilnicy do Warty przez Kanał Mosiński). Od połączenia z Mogilnicą płynie na zachód Północny Kanał Obry. Przed powstaniem kanałów Obra w okolicy Węzła Bonikowskiego płynęła w stronę połączenia z Mogilnicą, która była jej dopływem, stąd też kanał północny uważany jest zwykle za przedłużenie rzeki (niekiedy nawet za jej początek). Kanał ten nie ma jednak połączenia wodnego z górnym biegiem rzeki jako jeden ciek – kierunek przepływu w Kanale Prut jest odwrotny.

Kanał południowy uchodzi do Jez. Rudno i przez rzekę Obrzycę do Odry. Ze względu na ochronę Obrzycy obecnie większość jego wód kierowana jest Kanałem Dźwińskim ponownie do Obry (ujście w okolicy Kopanicy). Kanały środkowy i północny łączą się w okolicy Wolsztyna i wpadają do Jez. Kopanickiego. Od tego miejsca Obra odzyskuje naturalny charakter. Północny i Środkowy Kanały Obry dalszym biegu już jako Obra uchodzą do Warty w km 90,8. Zlewnia tego odcinka cieku stanowi układ odwodnieniowy o dużym zasięgu. Wyznaczony został na tym terenie także dział wodny II rzędu, oddzielający zlewnię Warty (Północny i Środkowy Kanał Obry) i zlewnię Obrzycy (Południowy Kanał Obry).

Obra w dolnym biegu przepływa przez: Kościan, Zbąszyń, Trzciel, Międzyrzecz oraz Skwierzynę. Wraz z łańcuchem Jezior Zbąszyńskich, Kanałów Obrzańskich i dopływów w obrębie Łęgów Obrzańskich, na znacznym odcinku (ok. 200 km) nadaje się do uprawiania turystyki kajakowej.

Pod względem administracyjnym obszar zlewni Obry zajmuje zachodni fragment województwa wielkopolskiego (powiaty: grodziski, wolsztyński i nowotomyski) oraz środkowo-zachodnią część województwa lubuskiego (powiat międzyrzecki).

Na terenie województwa wielkopolskiego przepływa przez Bruzdę Zbąszyńską i Jeziora Zbąszyńskie: Kopanickie, Wielkowiejskie, Chobienickie, Grójeckie, Nowowiejskie, Błędno.

Na terenie województwa lubuskiego przepływa przez kilka dużych jezior Obrzańskich (Lutol, Młyńskie, Konin, Wielkie i Rybojadło), wraz z którymi stanowi ważny element Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Pod Bledzewem, Obra została spiętrzona o ok. 7 m, co spowodowało powstanie Zalewu Bledzewskiego (19,6 km). Na zaporze znajduje się elektrownia wodna. Głównymi dopływami na tym odcinku są: Czarna Woda, Paklica i Jeziorna.

Przez kanały Obry część jej wód płynie do Obrzycy (prawego dopływu Odry), co tworzy sztuczną bifurkację jej nurtu: Kanałem Mosińskim Obra połączona jest z Wartą w okolicach Mosiny, poprzez kanały Południowy, Środkowy i Północny – z Obrzycą i Odrą, a sama płynie – przez Jeziora Zbąszyńskie – naturalnym korytem do Warty.

Szlak kajakowy

Obra jest popularnym szlakiem kajakowym. Jego skala trudności oceniana jest na ZWA (bardzo łatwy), zaś uciążliwość na U2 (U4), czyli nieco uciążliwy, a miejscami uciążliwy. Sieć kanałów obrzańskich umożliwia przepłynięcie z Warty do Odry. Najpopularniejszy fragment dla spływów kajakowych stanowi odcinek z Trzciela przez Międzyrzecz do Skwierzyny.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Rzeki Polski – Obra. rzekipolski.info. .
  2. ↑ a b c Obra, Encyklopedia PWN  .
  3. ↑ a b Międzyrzecz – Dzieje miasta, pod. red. W. Strzyżewski, M. Tureczek, Międzyrzecz: 2009, s. 23
  4. ↑ Za: Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego (Z serii Wielkopolska Biblioteka Krajoznawcza nr 35); tekst: Krzysztof Kasprzak, Beata Raszka, zdjęcia: Zbigniew Szmidt; Wydawnictwo WBP; 2007 r, ISBN 978-93-60746-07-3
  5. ↑ tamże, str 46
  6. ↑ tamże, str. 46
  7. ↑ Wuja Republika. . .

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Główne dopływy Warty
Mezoregiony Pradoliny Warciańsko-Odrzańskiej
Kontrola autorytatywna (rzeka):Encyklopedie internetowe: