W dzisiejszym świecie New Jersey to temat budzący duże zainteresowanie i debatę w społeczeństwie. Jego wpływ znajduje odzwierciedlenie w różnych obszarach, od polityki i ekonomii po naukę i kulturę. Wraz z postępem technologii temat New Jersey stał się jeszcze bardziej aktualny, wywołując u ludzi zarówno entuzjazm, jak i niepokój. Na przestrzeni historii New Jersey był przedmiotem wielu badań i analiz, co pozwoliło nam uzyskać szerszą i głębszą wizję jego znaczenia i wpływu dzisiaj. W tym artykule zbadamy różne perspektywy i podejścia związane z New Jersey, aby lepiej zrozumieć jego wpływ na nasz świat.
stan | |||||
3. stan od 18 grudnia 1787 | |||||
| |||||
Dewiza: Liberty and prosperity | |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Kod ISO 3166-2 |
US-NJ | ||||
Gubernator |
Philip Murphy (D) | ||||
Powierzchnia | |||||
Populacja (2017) • liczba ludności |
|||||
• gęstość |
438 os./km² | ||||
Strefa czasowa | |||||
Języki urzędowe | |||||
Położenie na mapie USA | |||||
Strona internetowa |
New Jersey (wym. ⓘ/nju:ˈdʒɜrzi/) – stan w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, nad Oceanem Atlantyckim.
Stolica Trenton (82,8 tys. mieszkańców, 2008). Największe miasta: Newark (277,7 tys. mieszkańców, 2012), Jersey City (247,5 tys. mieszkańców, 2010) i Paterson (149,2 tys. mieszkańców, 2000) należące do regionu metropolitalnego Nowego Jorku.
W New Jersey znajduje się jeden z trzech największych portów lotniczych metropolii nowojorskiej: Newark Liberty International Airport.
Około 1524 roku do wybrzeży New Jersey dotarł, pozostający w służbie króla Francji, podróżnik włoski Giovanni da Verrazzano. W 1609 roku dolny bieg rzeki, nazwanej później jego imieniem, badał Anglik Henry Hudson. Od ok. 1620 roku obszar dzisiejszego New Jersey zasiedlali Holendrzy i Szwedzi. W 1625 roku tereny te weszły w skład kolonii Nowa Szwecja, przyłączonej w 1655 roku do Nowych Niderlandów.
W 1664 roku zajęte przez Brytyjczyków, weszły w skład kolonii Nowy Jork, zostały jednak wkrótce wydzielone administracyjnie jako odrębna kolonia (Prowincja New Jersey). W 1776 roku New Jersey proklamowało niezależność od Wielkiej Brytanii. W 1787 roku prowincja była jednym ze stanów-założycieli Unii.
Od początku XIX w. intensywny napływ imigracji europejskiej, m.in. z Polski.
W 2013 w stanie New Jersey zalegalizowano małżeństwa osób tej samej płci.
Powierzchnia stanu w większości nizinna, jedynie w północno-wschodniej części pagórkowata i wyżynna.
New Jersey należy do najsilniej uprzemysłowionych stanów Stanów Zjednoczonych. Rozwinięty przemysł chemiczny, elektromaszynowy, odzieżowy, środków transportu. Intensywne rolnictwo i hodowla.
Wzdłuż wybrzeża oceanu są zlokalizowane liczne kąpieliska i ośrodki wypoczynkowe (najbardziej znane – Atlantic City).
Znajduje się tu w parku rozrywki Six Flags największy rollercoaster na świecie, który osiąga prędkość 206 km/h, wspinając się do 104 m n.p.m.
Stan New Jersey podzielony jest na 21 hrabstw.
Na terenie stanu New Jersey znajdują się 323 miasta (city lub town), wsie (village oraz miejscowości o statusie borough, w tym 4 o liczbie ludności przekraczającej 100 000 mieszkańców, 112 powyżej 10 000 mieszkańców, a 294 powyżej 1000 mieszkańców (2022 r.).
Lista miejscowości zamieszkanych przez 15 000 lub więcej osób (2022 r.):
Spis ludności z roku 2010 stwierdza, że stan New Jersey liczy 8 791 894 mieszkańców, co oznacza wzrost o 377 597 (4,5%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 5,8% populacji, 22,0% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 15,8% to osoby mające 65 i więcej lat. 51,2% ludności stanu stanowią kobiety.
Najpowszechniej używanymi językami są:
Według spisu z 2010 roku, 72,1% mieszkańców stanowiła ludność biała (55,1% nie licząc Latynosów), 15,0% to Afroamerykanie, 10,1% to Azjaci, 2,2% miało rasę mieszaną, 0,6% to rdzenna ludność Ameryki, 0,1% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 20,4% ludności stanu.
Największe grupy stanowią osoby pochodzenia włoskiego (16,1%), irlandzkiego (14,1%), afroamerykańskiego (13,5%), niemieckiego (10,6%), polskiego (5,7%) i portorykańskiego (5,4%). Obecne są także duże grupy (ponad 100 tys.) osób pochodzenia latynoskiego z Ameryki Południowej i Środkowej, osób pochodzenia angielskiego, „amerykańskiego”, hinduskiego, meksykańskiego, rosyjskiego, chińskiego, francuskiego, szkockiego, filipińskiego i arabskiego.
New Jersey ma największą populację Hindusów (370 tys.) wśród wszystkich stanów amerykańskich.
W kilku rejonach New Jersey, m.in. w Garfield, Wallington, Linden, Bayonne, Elizabeth, Clifton i Jersey City znajdują się duże skupiska Polonii amerykańskiej.
Sydney McLaughlin-Levrone, mistrzyni olimpijska (2021) i rekordzistka świata w biegu na 400 metrów przez płotki, pochodzi i mieszka w New Jersey.