Mikołaj Ilków

W tym artykule zbadamy wpływ Mikołaj Ilków na współczesne społeczeństwo. Od momentu powstania Mikołaj Ilków odegrał fundamentalną rolę w różnych obszarach, wpływając na sposób, w jaki żyjemy, pracujemy i odnosimy się do siebie nawzajem. Poprzez wszechstronną analizę sprawdzimy, jak Mikołaj Ilków ewoluował na przestrzeni czasu, a także jego znaczenie w obecnym kontekście. Ponadto zagłębimy się w implikacje, jakie Mikołaj Ilków ma na nasze codzienne życie, od jego wpływu na gospodarkę po wpływ na kulturę i politykę. Artykuł ten ma na celu przedstawienie kompleksowego spojrzenia na Mikołaj Ilków i jego znaczenie we współczesnym świecie.

Mikołaj Ilków
Микола Ільків
Data i miejsce urodzenia

10 grudnia 1890
Przewoziec

Data i miejsce śmierci

kwiecień 1940
Katyń

Naczelny Kapelan Greckokatolicki WP
Okres sprawowania

1939

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

Kościół grecko-rusiński

Inkardynacja

eparchia stanisławowska

Prezbiterat

1919

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)
starszy kapelan starszy kapelan
Data i miejsce urodzenia

10 grudnia 1890
Przewoziec

Data śmierci

kwiecień 1940

Przebieg służby
Lata służby

1928–1939

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Stanowiska

Naczelny Kapelan Greckokatolicki WP

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Mikołaj Ilków, ukr. Микола Миколайович Ільків – Mykoła Mykołajowycz Ilkiw (ur. 10 grudnia 1890 w Przewoźcu, zm. w kwietniu 1940 w Katyniu) – duchowny greckokatolicki pochodzenia ukraińskiego, działacz polityczny, poseł na Sejm RP[1][2], naczelny kapelan greckokatolicki Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 10 grudnia 1890[3]. Syn Mikołaja. Ukończył szkołę średnią w Kałuszu, a następnie gimnazjum im. Cesarza Franciszka Józefa I w Stanisławowie. W 1918 ukończył studia teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza[2] we Lwowie, po czym 30 marca 1919 został wyświęcony na duchownego obrządku greckokatolickiego.

Pracował jako katecheta w szkołach w Kałuszu. Podczas wojny polsko-ukraińskiej, jako dyrektor prywatnego gimnazjum ukraińskiego w Kałuszu, prowadził akcję polegającą na pomocy rannym żołnierzom. Od 1920 pełnił funkcję administratora probostw greckokatolickich w okolicznych miejscowościach. Opowiadał się za współpracą ukraińsko-polską.

W 1922 był współzałożycielem Agrarnej Ukraińskiej Chłopskiej Partii (Chliborobów). Z jej ramienia wybrano go w tym roku do Sejmu I Kadencji. Stanął na czele Sejmowego Klubu Ukraińsko-Włościańskiego, liczącego 5 posłów. Z powodu zaangażowania politycznego popadł w konflikt z władzami kościelnymi, co spowodowało, że został zawieszony w czynnościach kapłańskich przez biskupa Grzegorza Chomyszyna.

Po zakończeniu kadencji Sejmu w 1927 objął probostwo w Niżniowie w diecezji stanisławowskiej. 27 lutego 1928 został przeniesiony z pospolitego ruszenia do rezerwy duchowieństwa wojskowego z równoczesnym mianowaniem kapelanem rezerwy ze starszeństwem z 1 stycznia 1927 i 399. lokatą w duchowieństwie wojskowym (obrządek greckokatolicki)[4]. Od lipca 1928, jako duchowny rezerwy powołany do służby czynnej, pełnił funkcję administratora parafii wojskowej greckokatolickiej w Łodzi[5]. 27 czerwca 1935 został przemianowany na zawodowego kapelana wojskowego, w stopniu kapelana ze starszeństwem z 1 sierpnia 1928 i 1. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania greckokatolickiego[6][7]. Obowiązki proboszcza parafii Zwiastowania Najświętszej Marii Panny przy kościele garnizonowym św. Jerzego w Łodzi sprawował do września 1939[8][9][10].

Na stopień starszego kapelana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 1. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego[11].

Po wybuchu II wojny światowej 1939, w okresie kampanii wrześniowej, jako naczelny kapelan greckokatolicki WP, znalazł się w oblężonym Lwowie. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 i kapitulacji Lwowa 21 września trafił do niewoli radzieckiej. Osadzono go w obozie jenieckim w Starobielsku, skąd 2 marca 1940[12] wraz z grupą dziesięciu innych jeńców został przewieziony do Moskwy, a stamtąd, po nieudanej próbie skłonienia go do współpracy z Sowietami, do obozu w Kozielsku (11 kwietnia 1940)[12]. Wynika to z pisma komendanta obozu w Kozielsku o "przyjęciu konwoju dwóch księży byłej armii polskiej". 28 kwietnia 1940[12] przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego – lista wywózkowa 052/4 z 27 kwietnia 1940[2][12].

Rozstrzelany 30 kwietnia 1940 w Katyniu[12][2] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940.

Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[13][14]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[15][16]. W 1943 jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji nadzorowanych przez Niemców[17] pod numerem 2455[18][2][19][20] – dosłownie określony jako Ilnow Nikolai (zapis w dzienniku ekshumacji pod datą 18 maja 1943)[12]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 02455[21] wskazany jako ppor. Ilnow Mikołaj. Przy jego zwłokach odnaleziono rosyjskie pokwitowanie na odebrane rzeczy[22][21]. Nazwisko Ilkowa (zapisane jako Ilnów) znajduje się na liście ofiar (pod nr 2455) opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 139 oraz w Nowym Kurierze Warszawskim nr 145 z 1943. Krewni do 2010 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.

Upamiętnienie

Tablica upamiętniająca duchownych zamordowanych w ramach zbrodni katyńskiej odsłonięta w 2021 roku w krużganku bazyliki mniejszej pw. Trójcy Świętej i sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Świętym Krzyżu

5 października 2007 Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika[23]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[24].

12 maja 2019 w Kalwarii Pacławskiej, odbyła się uroczystość związana z odsłonięciem oraz poświęceniem tablicy pamiątkowej i Alei Dębów Pamięci Kapelanów Katyńskich przy kaplicy „Ukrzyżowanie”. Wśród 32 kapelanów wojskowych różnych wyznań, zamordowanych w Katyniu i innych miejscach kaźni w 1940, jest wymieniony ppłk Mikołaj Ilków[25][26][27].

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Materiały do epitafiów katyńskich. Pro Memoria, „Wojskowy Przegląd Historyczny”, Tom 4, Rok XXXIX, 1994, s. 311.
  2. ↑ a b c d e f Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 212.
  3. ↑ 7 czerwca 1934 ogłoszono sprostowanie daty urodzenia z „10 października 1890” na „10 grudnia 1890”. Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. Zmiany (sprostowania) nazwisk, imion i dat urodzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 11, s. 190, 7 czerwca 1934. 
  4. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 73.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 408, 900, tu jako datę urodzenia podano 10 października 1890 roku.
  6. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 84, tu jako Mikołaj Ilkow urodzony 10 grudnia 1890 roku.
  7. ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 273.
  8. ↑ Witold Jarno, Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918–1939, Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego, Katedra Historii Polski Współczesnej, Wydawnictwo „Ibidem”, Łódź 2001, ISBN 83-88679-10-4, s. 204, 355, tu także jako Mikołaj Ilkow.
  9. ↑ Wykaz duchowieństwa wojskowego oraz parafii, kościołów i kaplic wojskowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej na 1930 r., Polowa Kuria Biskupia, Warszawa 1930, s. 32.
  10. ↑ "Łódź w Ilustracji", 27 I 1930, nr 4, s. 1: wśród trzech duchownych grecko–katolicki na „święcie Jordanu” w parku im. J. Poniatowskiego w Łodzi (19.01.1934); "ŁwI", 28 I 1934, nr 4, s. 5: na uroczystości święta Jordanu łódzkiej parafii, na stawie w parku im. J. Poniatowskiego w Łodzi (19.01.1934).
  11. ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 482.
  12. ↑ a b c d e f Aleksandr Gurianow: Убиты в Катыни. Moskwa: Stowarzyszenie “Memoriał”, Centrum KARTA, 2015, s. 356. ISBN 978-5-78700-123-5. (ros.).
  13. ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl , polskieradio.pl (pol.).
  14. ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
  15. ↑ Historia Zbrodni Katynskiej (pol.).
  16. ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia , www.polskieradio.pl (pol.).
  17. ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” (pol.).
  18. ↑ Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 232 (niem.).
  19. ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. .
  20. ↑ Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (47 (333)), pbc.uw.edu.pl, 20 listopada 1948, s. 4 (pol.).
  21. ↑ a b Mariusz Olczak (red.), Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944., koszalin.ap.gov.pl, s. 232, ISBN 83-89986-91-4 (pol.).
  22. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 67. ISBN 83-7001-294-9.
  23. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  24. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. .
  25. ↑ Stanisław Gęsiorski, KALWARIA PACŁAWSKA: Poświęcenie Alei Dębów Pamięci Kapelanów Katyńskich , Archidiecezja Przemyska (pol.).
  26. ↑ Paweł Rohuń, Poświęcenie Alei Dębów Pamięci Kapelanów Katyńskich | Archidiecezja Przemysko-Warszawska Kościoła Greckokatolickiego w Polsce , 13 maja 2019 (pol.).
  27. ↑ Kalwaria Pacławska. Poświęcenie Alei Dębów Pamięci Kapelanów Katyńskich i Odsłonięcie Pamiątkowej Tablicy , santiago.org.pl, 12 maja 2019 (pol.).
  28. ↑ M.P. z 1939 r. nr 23, poz. 38 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  29. ↑ M.P. z 1935 r. nr 65, poz. 86 „za zasługi na polu pracy kulturalno-oświatowej w wojsku”.
  30. ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Nadanie Krzyża Zasługi. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 4, s. 21, 19 marca 1935. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne