Marian Krzaklewski

Marian Krzaklewski

Marian Krzaklewski (2007)
Data i miejsce urodzenia	23 sierpnia 1950 Kolbuszowa
Przewodniczący NSZZ „Solidarność”
Okres	od 23 lutego 1991 do 27 września 2002
Przynależność polityczna	NSZZ „Solidarność”
Poprzednik	Lech Wałęsa
Następca	Janusz Śniadek
Przewodniczący Ruchu Społecznego AWS
Okres	od 8 grudnia 1997 do 17 stycznia 1999
Przynależność polityczna	Ruch Społeczny AWS
Następca	Jerzy Buzek
Przewodniczący Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność
Okres	od 20 października 1997 do 18 października 2001
Przynależność polityczna	Ruch Społeczny AWS
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Marian Krzaklewski (ur. 23 sierpnia 1950 w Kolbuszowej) – polski polityk, inżynier metalurg, działacz związkowy, w latach 1991–2002 przewodniczący NSZZ „Solidarność”, założyciel i lider AWS, poseł na Sejm III kadencji. Kandydat na urząd prezydenta RP w wyborach w 2000.

Ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Janka Bytnara w Kolbuszowej^[1]. W 1975 ukończył studia na Wydziale Automatyki i Informatyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Następnie uzyskał stopień doktora nauk technicznych w zakresie komputeryzacji procesów metalurgicznych^[2].

W latach 1976–1984 pracował w Zakładzie Systemów Automatyki Kompleksowej PAN w Gliwicach. W 1985 został pracownikiem naukowym Politechniki Śląskiej, od 1988 jako adiunkt. Wykładał również na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

W 1980 wstąpił do NSZZ „Solidarność”. Brał udział w zakładaniu struktur zakładowych związku w Polskiej Akademii Nauk, był wiceprzewodniczącym Górnośląskiej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” PAN.

W 1989 został członkiem Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność”. Działał również w Komitecie Obywatelskim przy Lechu Wałęsie jako sekretarz komitetu regionalnego w Regionie Śląsko-Dąbrowskim.

W latach 1989–1990 był wiceprzewodniczącym Regionalnej Komisji Wykonawczej związku. W 1990 na II KZD „Solidarności” wybrano go do Komisji Krajowej oraz do prezydium związku. W lutym 1991 na III Zjeździe „Solidarności” został wybrany na następcę Lecha Wałęsy na stanowisku przewodniczącego związku, pokonując w wyborach Bogdana Borusewicza i Lecha Kaczyńskiego.

Jako przewodniczący związku brał udział w bieżącym życiu politycznym w latach 90. W 1993 był inicjatorem złożenia przez parlamentarzystów „Solidarności” wniosku o wotum nieufności wobec rządu Hanny Suchockiej, którego uchwalenie doprowadziło do rozwiązania Sejmu przez prezydenta Lecha Wałęsę. Po przegranych przez partie prawicowe wyborach parlamentarnych w 1993 brał udział w inicjatywach zjednoczeniowych, m.in. w pracach Konwentu Świętej Katarzyny (1994–1995).

W 1996 doprowadził do powstania Akcji Wyborczej Solidarność – bloku wyborczego, skupiającego większość ugrupowań polskiej prawicy (m.in. „Solidarność”, PC, ZChN, PChD, KPN i inne).

W 1997 kierowany przez niego blok wyborczy AWS wygrał wybory parlamentarne do Sejmu i Senatu. Koalicja zdobyła prawie 34% głosów wyborców i 201 mandatów w Sejmie oraz 51 w Senacie. W tych samych wyborach Marian Krzaklewski został wybrany do Sejmu III kadencji z okręgu katowickiego^[3]. Był wymieniany jako główny kandydat na stanowisko premiera w nowym rządzie, jednak stanowisko to (po zawarciu koalicji z Unią Wolności) objął Jerzy Buzek, poseł z listy ogólnopolskiej i profesor z Górnego Śląska. Wówczas pojawiło się w mediach określenia „kierowanie z tylnego siedzenia”. W tym okresie zarzucano mu także autorytarny styl przewodniczenia w „Solidarności” i AWS, antagonizowanie organizacji wchodzących w skład bloku, używanie związku do bieżących rozgrywek politycznych i przedkładanie jego interesu ponad interes państwa.

Oprócz stanowiska przewodniczącego „Solidarności” i przewodniczącego AWS pełnił również funkcję przewodniczącego Klubu Parlamentarnego AWS, a od 1998 był także przewodniczącym nowo powstałego Ruchu Społecznego AWS. W Sejmie III kadencji zasiadał w Komisji Spraw Zagranicznych, był także członkiem delegacji polskiego parlamentu do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, gdzie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego grupy Europejskiej Partii Ludowej. Należał również do Grupy Parlamentarnej Polsko-Czeczeńskiej oraz do Grupy Parlamentarnej Polska-USA.

Po dłuższych wahaniach i wątpliwościach oraz sporach wewnątrz AWS zdecydował się wystartować w wyborach prezydenckich w 2000. Szefem jego sztabu wyborczego został Wiesław Walendziak, a rzecznikiem prasowym Kajus Augustyniak. Jednym z głównych motywów kampanii wyborczej był program powszechnego uwłaszczenia obywateli (pod hasłem Rodzina na swoim). Jednocześnie w ostry sposób krytykowana była prezydentura Aleksandra Kwaśniewskiego. Podjęto też próbę zdyskredytowania ubiegającego się o reelekcję prezydenta przez pokazanie w spotach wyborczych kompromitujących materiałów filmowych pokazujących zdarzenie z 1997, z lotniska w Ostrzeszowie, kiedy to szef BBN Marek Siwiec po wyjściu z helikoptera ucałował ziemię na polecenie Aleksandra Kwaśniewskiego, co wiele osób odebrało jako parodię gestu papieża Jana Pawła II. W wyborach, które odbyły się 8 października 2000, Marian Krzaklewski zdobył 15,57% głosów wyborców (2 739 621 głosów), zajmując trzecie miejsce za Aleksandrem Kwaśniewskim i Andrzejem Olechowskim.

Po przegranych wyborach prezydenckich zaczął wycofywać się z życia politycznego i z zajmowanych stanowisk na rzecz innych polityków AWS, w szczególności Jerzego Buzka, który objął kierownictwo w Ruchu Społecznym AWS i samej koalicji. Jednocześnie Akcję Wyborczą Solidarność opuściło SKL, a także kolejni politycy, którzy przechodzili do nowo powstających ugrupowań – PiS, PO i LPR.

Rozbita i osłabiona wewnętrznymi sporami oraz krytykowana za styl rządów AWS (występująca w 2001 pod nazwą Akcja Wyborcza Solidarność Prawicy) utraciła poparcie społeczne, uzyskując w wyborach parlamentarnych w 2001 5,6% głosów i nie przekraczając wymaganego dla koalicji wyborczych progu 8%. Sam Marian Krzaklewski kandydował do Sejmu z okręgu rzeszowskiego, gdzie uzyskał trzeci najlepszy pod względem liczby głosów wynik w okręgu^[4].

W 2002 zrezygnował z funkcji przewodniczącego „Solidarności” i został zastąpiony przez Janusza Śniadka. Pozostawał później członkiem Komisji Krajowej związku i jego etatowym pracownikiem, w 2017 przeszedł na emeryturę^[5]. Zrezygnował także z działalności partyjnej. Od 2004^[6] przez kilkanaście lat był przedstawicielem Polski w Grupie Pracowników Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 bez powodzenia ubiegał się o mandat posła z pierwszego miejsca na liście Platformy Obywatelskiej w okręgu wyborczym Rzeszów^[7].

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
1997		Akcja Wyborcza Solidarność	Sejm III kadencji	nr 16	73 317 (14,09%)[3]
2000		KW Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Mariana Krzaklewskiego	Prezydent RP		2 739 621 (15,57%)[8]
2001		Akcja Wyborcza Solidarność Prawicy	Sejm IV kadencji	nr 23	17 158 (4,03%)[4]
2009		Platforma Obywatelska	Parlament Europejski VII kadencji	nr 9	25 393 (6,92%)[7]

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2023)^[9]
• Krzyż Wolności i Solidarności (2012)^[10]
• Nagroda Kisiela (1997)
• Człowiek Roku tygodnika „Wprost” (1997)
• Przyjaciel Ludzi Bezdomnych (1996)

Jego ojcem był Stanisław Krzaklewski, wieloletni dyrektor kolbuszowskiego szpitala^[11]. Żonaty z Marią, byłą radną Gdańska (z listy PiS). Jego siostrą była Barbara Frączek, lekarka i polityk^[12].

• Strona sejmowa posła III kadencji. .
• Marian Krzaklewski w serwisie „Ludzie Wprost”. .