Krztusiec

W dzisiejszym świecie Krztusiec jest tematem o wielkim znaczeniu i nadal wywołuje ciągłą debatę wśród ekspertów i osób zainteresowanych tym tematem. Od wielu lat Krztusiec przyciąga uwagę ogółu społeczeństwa, czy to ze względu na jego wpływ na życie codzienne, jego znaczenie w historii, czy też znaczenie w obecnym środowisku. Przez lata Krztusiec był przedmiotem licznych badań i analiz, które przyniosły zaskakujące wyniki i nieoczekiwane wnioski. W tym artykule dokładnie zgłębimy temat Krztusiec i zbadamy jego wpływ na różne aspekty dzisiejszego społeczeństwa.

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „koklusz”. Zobacz też: Koklusz (film).
Krztusiec
Pertussis
Ilustracja
Kaszel dziecka chorego na krztusiec
Klasyfikacje
ICD-10

A37

Multimedia w Wikimedia Commons

Krztusiec (dawna i potoczna nazwa koklusz) – ostra, bakteryjna choroba zakaźna układu oddechowego, charakteryzująca się nawracającymi napadami uporczywego kaszlu, niekiedy z bezdechem i zaburzeniami oddechowymi. Jest wywoływana przez Gram-ujemną pałeczkę krztuśca (Bordetella pertussis). Przechorowanie krztuśca pozostawia długotrwałą odporność organizmu, ale powtórne zachorowanie jest możliwe[1].

Objawy

Okres wylęgania choroby wynosi zwykle 7-14, czasem do 20 dni. Objawy choroby:

  • I faza choroby (faza kataralna – trwa ok. 2 tygodni): nieżyt dróg oddechowych, osłabienie, ból gardła, katar, suchy kaszel, zapalenie spojówek, stany podgorączkowe.
  • II faza choroby (faza napadowego kaszlu – trwa ok. 10 tygodni): typowy, napadowy kaszel z bezdechami i krztuścowym „pianiem”, na koniec wymioty.
  • III faza choroby (faza zdrowienia – trwa ok. 2 tygodni lub dłużej). Kaszel stopniowo słabnie, ale z okresowym nasileniem przy dodatkowych infekcjach[2].

Epidemiologia

Dawniej choroba była dość częsta, niejednokrotnie powodując nawet śmierć, obecnie występuje rzadko. Raport Światowej Organizacji Zdrowia wskazuje, że największa liczba zachorowań występuje w Australii, Indiach i Stanach Zjednoczonych (odpowiednio: 38 040, 35 217, 18 610 zachorowań w 2011 roku)[3]. Według oficjalnych raportów Zakładu Epidemiologii NIZP-PZH, w okresie od 1 stycznia do 15 lipca 2012 roku w Polsce zarejestrowano 2 743 zachorowania na krztusiec[4]. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia liczba zachorowań na krztusiec utrzymuje się na poziomie kilku tysięcy rocznie, przykładowo w roku 1998 liczba zachorowań wynosiła 2871[5], w 2004 zachorowało 2954 osób[6], w 2011 roku było to jedynie 1669 osób[7], rok później aż 4683 osoby[8]. W latach kolejnych znów liczba ta oscylowała w okolicach 2 tys. – i liczyła 2182 chorych w 2013 i 2102 chorych w 2014 roku[9].

Patomechanizm

Zakażenie pałeczkami krztuśca zapoczątkowuje inhalacja zakaźnego aerozolu. W przebiegu choroby dochodzi – podobnie jak w przypadku cholery – do modyfikacji białka G, a ściślej podjednostki α białka Gi. W efekcie zaburzone jest oddziaływanie receptora metabotropowego z białkiem G, odpowiedzialne za przekazywanie sygnałów komórkowych (toksyna cholery działa nieco inaczej – poprzez hamowanie hydrolizy GTP nie dopuszcza do obniżenia aktywności cyklazy adenylowej)[10].

Leczenie

Ponieważ przy ciężkim przebiegu choroby może okazać się konieczna wentylacja mechaniczna, dzieci do 6. miesiąca życia oraz dzieci powyżej 6. miesiąca, ale z chorobami przewlekłymi powinny być leczone w szpitalu posiadającym oddział intensywnej terapii[11].

Leczenie objawowe

Leczenie objawowe obejmuje stosowanie:

  • leki rozrzedzające i ułatwiające odkrztuszanie wydzieliny z dróg oddechowych
  • nawadnianie
  • właściwa pielęgnacja i odżywianie

Leczenie farmakologiczne

Decydujące znaczenie ma leczenie farmakologiczne (leczenie przyczynowe). Stosowane są antybiotyki makrolidowe: azytromycyna, klarytromycyna. W przypadku ich nietolerancji można zastosować kotrimoksazol[11]. Powrót do zdrowia jest ściśle zależny od szybkości i stopnia regeneracji nabłonka migawkowego dróg oddechowych.

Profilaktyka

Osobom pozostającym w bezpośrednim kontakcie z chorym powinno się profilaktycznie zastosować antybiotyk makrolidowy[11].

Szczepienia ochronne

W Polsce stosowane są szczepienia przeciw krztuścowi z zastosowaniem szczepionki skojarzonej Di-Per-Te, wraz z anatoksyną tężcową (tężec) i toksoidem błoniczym (błonica). Dzięki wprowadzonym w 1960 roku masowym szczepieniom zapadalność na krztusiec zmalała ponad 100-krotnie[12][13].

Są dwa rodzaje szczepionek:

  • szczepionka, gdzie składnik krztuścowy jest pełnokomórkowy (skrót: DTwP) – czas uodpornienia 10-12 lat
  • szczepionka, gdzie składnik krztuścowy jest bezkomórkowy (skrót: DTaP) – czas uodpornienia ok. 5 lat

Ze względu na zmniejszanie się z biegiem czasu poziomu odporności na krztusiec, po zakończonym pełnym uodpornieniu konieczne jest stosowania następnych dawek przypominających szczepionki (w 19. roku życia, a następnie co 10 lat).

Po podaniu szczepionki mogą wystąpić:

  • lekkie i miejscowe odczyny poszczepienne (np. ból, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu wkłucia)
  • oraz ciężkie, niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) – częstość występowania 1:10.000 szczepień
    • zespół hipotoniczno-reaktywny
    • drgawki gorączkowe
    • ciężkie reakcje alergiczne

Ciężkie, niepożądane odczyny poszczepienne mijają bez pozostawienia trwałych następstw. Ocenia się, że są 2-krotnie częstsze po szczepionkach pełnokomórkowych niż bezkomórkowych[12].

Klasyfikacja ICD10

kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: A37 Krztusiec
ICD-10: A37.0 Krztusiec wywołany przez pałeczkę krztuśca
ICD-10: A37.1 Krztusiec wywołany przez pałeczkę krztuśca rzekomego
ICD-10: A37.8 Krztusiec wywołany przez inne gatunki pałeczki krztuśca
ICD-10: A37.9 Krztusiec, nieokreślony

Przypisy

  1. ↑ Małgorzata Wojdowska: Krztusiec. Departament Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi, Główny Inspektorat Sanitarny, 2012. . .
  2. ↑ Zbigniew Rudkowski: Choroby zakaźne i pasożytnicze u dzieci. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2013. ISBN 978-83-200-4643-4. OCLC 863100945. (pol.).
  3. ↑ Pertussis reported cases. www.who.int, 2012. . . (ang.).
  4. ↑ Krztusiec ponownie w natarciu. www.mp.pl, 2012-08-06. . (pol.).
  5. ↑ http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/1999/Ch_1999.pdf
  6. ↑ Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce w 2004 roku , pzh.gov.pl .
  7. ↑ http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2011/Ch_2011.pdf
  8. ↑ http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2012/Ch_2012.pdf
  9. ↑ http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2014/Ch_2014.pdf
  10. ↑ Jolanta Barańska; Irena Nalepa: Przekazywanie sygnałów w komórce. Polskie i światowe osiągnięcia nauki. Nauki biologiczne . Fundacja im. Wojciecha Świętosławskiego na rzecz wspierania nauki i rozwoju potencjału naukowego w Polsce. s. 185-230. . . ISBN 978-83-87576-52-3
  11. ↑ a b c Wanda Kawalec: Pediatria. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2013. ISBN 978-83-200-4309-9. OCLC 852990305. (pol.).
  12. ↑ a b Szczepionka przeciw krztuścowi , Szczepienia.Info (pol.).
  13. ↑ Anna Bednarek: Szczepienia ochronne w profilaktyce chorób zakaźnych u dzieci. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2018, s. 120. ISBN 978-83-200-5412-5. OCLC 1030562796. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne



Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.