Kościoły wschodnie – zbiorcza nazwa Kościołów chrześcijańskich mających swoje korzenie na terenach starożytnych patriarchatów: Konstantynopola, Aleksandrii, Antiochii i Jerozolimy. Właściwe Kościoły wschodnie zwane ortodoksyjnymi dzielą się na trzy grupy powstałe na skutek różnych interpretacji dogmatów chrystologicznych.
Kościoły asyryjskie wyznają doktrynę przedefeską. Nie przyjęły kanonów soboru w Efezie (431). Wyznawcy Kościołów asyryjskich popularnie zwani są nestorianami.
Kościoły orientalne wyznają doktrynę przedchalcedońską. Nie przyjęły uchwał soboru chalcedońskiego (451). Wierni tych Kościołów znani są pod nazwą monofizytów.
Chrześcijanie prawosławni przyjmują postanowienia siedmiu pierwszych soborów powszechnych (325–787). Stanowią największy odsetek wyznawców wśród wszystkich grup Kościołów wschodnich.
Na Kościół prawosławny składają się Cerkwie kanoniczne pozostające we wzajemnej łączności oraz łączności z Patriarchą Ekumenicznym Konstantynopola. Pełnoprawnymi członkami wspólnoty są Kościoły autokefaliczne, natomiast wyodrębnione organizacyjnie, ale podległe im jurysdykcyjnie są Kościoły autonomiczne.
Obok Kościołów kanonicznych istnieją również Cerkwie prawosławne o nieuregulowanym lub niejasnym statusie zwane niekanonicznymi. Kościoły te z różnych przyczyn nie posiadają wszystkich przymiotów kanoniczności i w związku z tym nie są uznawane przez wszystkie Kościoły autokefaliczne.
Kościoły prawosławne – kanoniczne
Kościoły prawosławne – niekanoniczne
Katolickie Kościoły Wschodnie pozostają w jedności ze Stolicą Apostolską i uznają władzę oraz autorytet papieża. Po przyjęciu doktryny katolickiej Kościoły te zachowały liturgie Kościołów wschodnich, z których się wyodrębniły. Wyznawców tych Kościołów nazywa się katolikami wschodnimi lub unitami.
Kościoły wschodnie, wywodzące się z tradycji chrześcijaństwa indyjskiego. Wyłoniły się z Kościoła malankarskiego. Zostały zreformowane pod wpływem misjonarzy brytyjskich i przyjęły doktrynę anglikańską. Pozostają w pełnej komunii ze Wspólnotą Anglikańską.
Ryt antiocheński (zachodniosyryjski)Kościoły wschodnie wywodzące się z różnych tradycji liturgicznych, które przyjmując naukę i zasady ewangelickie pozostawiły własną liturgię. Zostały utworzone przez grupy reformatorsko nastawionych wyznawców Kościołów wschodnich lub pod wpływem działalności misjonarzy protestanckich.
Ryt antiocheński (zachodniosyryjski) Ryt bizantyjski Ryt ormiański