Kamienica przy Rynku 38 we Wrocławiu
W tym artykule omówimy Kamienica przy Rynku 38 we Wrocławiu, temat, który w ostatnich latach przykuł uwagę wielu osób. Kamienica przy Rynku 38 we Wrocławiu był przedmiotem debaty w społeczeństwie, generując szeroką gamę opinii i perspektyw. Ponieważ Kamienica przy Rynku 38 we Wrocławiu jest nadal aktualny w dzisiejszym świecie, ważne jest zbadanie różnych aspektów związanych z tym tematem. W tym artykule przyjrzymy się różnym punktom widzenia i analizom, aby zapewnić kompleksowy pogląd na Kamienica przy Rynku 38 we Wrocławiu. Ponadto przeanalizujemy jego wpływ w różnych obszarach i ewolucję na przestrzeni czasu. Ten artykuł ma na celu rzucić światło na Kamienica przy Rynku 38 we Wrocławiu i promować głębsze zrozumienie jego dzisiejszego znaczenia.
 nr rej. A/1528/490/Wm z 5.09.1992[1]
| |
.jpg) Kamienica Pod Złotą Kotwicą | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 38 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
XIV wiek |
| Ważniejsze przebudowy |
1740, 1872, 1904 |
| Zniszczono |
1945 |
| Odbudowano |
po 1950 |
| Kolejni właściciele |
Adam Kaspar von Artzat, Johann Sigismund Cämmerer, Moritz Boden |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′33,28″N 17°01′59,43″E/51,109244 17,033175
| |
Kamienica przy Rynku 38, znana również jako Kamienica Pod Złotą Kotwicą – kamienica na wrocławskim rynku, na jego wschodniej pierzei, na tzw. stronie Zielonej Trzciny (niem. Grüne-Rohr-Seite) lub Zielonej Rury (według Mateusza Golińskiego ta część pierzei nosiła nazwę „Pod Podcieniami Kapeluszników”[2]). Na Rynku wrocławskim dwie kamienice noszą tę sama nazwę: druga znajduje się przy parceli Rynek 52.
Historia i architektura kamienicy
Pierwszy budynek na posesji nr 38 został wzniesiony w okresie późnego średniowiecza. W pierwszej[3] lub drugiej połowie XIV wieku[4][5], umieszczono gotycko-renesansowy portal[3]. Otwór portalu zamknięty był łukiem dwuramiennym a jego węgary udekorowane były pilastrami laskowanymi od 1/3 wysokości i z kapitelami akantowymi z impostami dekorowanymi maskami. W przyłuczach portalu znajdowały się wizerunki amorków trzymających tarczę (po prawej) i piszczałkę (po lewej). W dolnej części fryzu znajdowała się inskrypcja: „Seelin die im Hause des Herrn wohnen”. Górna część ozdobiona była fryzem z płaskorzeźbionych liści z tarczą herbową przytrzymywaną przez aniołki. Powyżej znajdowało się dwudzielne, prostokątne nadświetle z kratą. Nieczytelna liczba XXXIII (pierwotnie LXXXIV) odnosi się do źródła cytatu (Psalm 84)[a][5].
Nieznany jest pierwszy właściciel kamienicy, ale, jak twierdzi Wojciech Chądzyński, godło „Złota Kotwica” może sugerować, że należała do jakiegoś kupca powiązanego z Hanzą, związkiem północnoniemieckich miast targowych, do którego od 1387 roku należał Wrocław. Na początku XVI wieku kamienica stała się własnością rodu Artzatów[6]. W 1671 roku właścicielem kamienicy był kolejny potomek rodu Artzatów, doktor prawa i radca cesarski Adam Kaspar von Artzat (1641–1677)[b][7]. Po śmierci Adama Artzata kamienica została zakupiona przez anonimowego dziś wrocławskiego kuśnierza[6]. Od 1726 roku kamienica należał do Johanna Sigismunda Cämmerera. Z jego inicjatywy, w 1740 roku, kamienica została przebudowana na styl barokowy[8]. Powstała wówczas kamienica czterokondygnacyjna zakończona gzymsem, nad którym zbudowano dwukondygnacyjny szczyt zwieńczony wazą i flankującymi ją wolutowo zwiniętymi gzymsami[7].
W 1872 roku budynek został zburzony, a w jego miejsce wzniesiono neobarokową kamienicę według projektu Louisa Ehrlicha. Kamienica została podniesiona o piątą kondygnację, a fasada zyskała neorenesansowy wygląd; na jej szczycie umieszczono tralkową balustradę z płaskim dachem[7].
W 1904 przeprowadzono przebudowę wnętrz. Inwestorem prac był żydowski kuśnierz wrocławski Moritz Boden, który od 1869 roku był właścicielem salonu futrzarskiego mieszczącego się na parterze kamienicy[9][3]. Boden zaopatrywał w luksusowe futra niemiecką arystokrację i dwór cesarski, za co otrzymał w 1914 roku honorowe tytuły: dostawcy dworu i pruskiego radcy komisarycznego[8]. Po śmierci Moritza Bodena kamienicę odziedziczyli jego synowie, Kurt i Fritz, którzy byli jej właścicielami do końca lat trzydziestych[10].
Po II wojnie światowej
W wyniku działań wojennych w 1945 roku kamienica uległa zniszczeniu. Została odbudowana w formie barokowej. Obecnie jest to pięciokondygnacyjna kamienica z czteroosiową fasadą zakończoną szczytem zbliżonym do tego z XVIII wieku, przykryta dachem kalenicowym, dwutraktowa[3].
Do 1993 w kamienicy znajdowała się siedziba wrocławskiego oddziału PTTK[11]. Od lat 90. w kamienicy znajduje się restauracja „La Scala”.
Uwagi
- ↑ Opis portalu pochodzi z zachowanej grafiki wykonanej przez Heinricha Hillebrandta w 1823 roku.
- ↑ Adam Kaspar von Artzat zmarł 15 lutego 1677 roku bezpotomnie. Jego epitafium znajduje się w kaplicy nawy północnej kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu a jego autorem był rzeźbiarz Matthias Rauchmiller.
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie , Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025.
- ↑ Goliński 2011 ↓, s. 187.
- ↑ a b c d Harasimowicz 2006 ↓, s. 336.
- ↑ Czerner 1976 ↓, s. 68.
- ↑ a b Łukaszewicz 2008 ↓, s. 125.
- ↑ a b Chądzyński 2009 ↓, s. 103.
- ↑ a b c Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 310.
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 81.
- ↑ Zdjęcie sklepu Bodena.
- ↑ Chądzyński 2010 ↓, s. 103.
- ↑ Historia Regionalnej Pracowni Krajoznawczej PTTK we Wrocławiu.
Bibliografia
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
- Wojciech Chądzyński: Wrocławskie wędrówki przez stulecia. Wydawnictwo VIA NOVA, 2009. ISBN 978-83-60544-68-6.
- Olgierd Czerner: Rynek wrocławski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
- Mateusz Goliński: Przy wrocławskim Rynku. Rekonstrukcja dziejów własności posesji (cz1: 1345-1420). Wrocław: Chronicon, 2011.
- red. Piotr Łukaszewicz: Ikonografia Wrocławia. Wrocław: Muzeum Narodowe, 2008.