Jąderko

W tym artykule dokładnie omówimy Jąderko, temat, który w ostatnim czasie przyciągnął uwagę i zainteresowanie wielu osób. Jąderko to temat, który wywołał debatę i dyskusję w różnych obszarach i ważne jest, aby zrozumieć jego znaczenie i implikacje dla dzisiejszego społeczeństwa. W tym artykule przyjrzymy się różnym perspektywom na Jąderko, zajmując się jego najważniejszymi aspektami i analizując jego dzisiejszy wpływ. Ponadto zagłębimy się w jego historię, ewolucję i wpływ na różne aspekty codziennego życia. Mamy nadzieję, że ten artykuł zapewni pełny i wzbogacający przegląd Jąderko, zachęcając czytelników do pogłębienia wiedzy i zrozumienia tego bardzo istotnego tematu.

Schemat budowy jądra komórkowego
1 – błona jądrowa, 2 – jąderko, 3 – nukleoplazma, 4a – heterochromatyna, 4b – euchromatyna, 5 – rybosomy, 6 – pory jądrowe

Jąderko – ultraelement jądra komórkowego odpowiedzialny za syntezę RNA, głównie rRNA. Jakościowo stanowi zagęszczenie chromatyny. W trakcie podziału komórkowego jąderko zanika. Można to uzasadnić zablokowaniem transkrypcji genów kodujących rRNA, ponieważ wtedy chromosomy ulegają kondensacji. Ponownie odtwarzane jest (za pomocą organizatorów jąderkotwórczych NOR) po zakończeniu segregacji chromosomów w telofazie[1].

Jąderko tworzone jest z obszaru jąderkotwórczego (NOR); u człowieka występuje 10 NOR-ów (znajdujących się na ramionach krótkich chromosomów par 13, 14, 15, 21 i 22), a np. u świni 4 NOR-y.

Jąderko jest luźno zawieszone w kariolimfie. Nie jest obłonione, w czym przypomina rybosom.

Składniki jąderka

Aktywne transkrypcyjnie jąderko składa się z:

  • centrów włóknistych (FC, z ang. fibrillar centers) – zlokalizowane są w nich geny kodujące rRNA
  • gęstego składnika włóknistego (DFC, z ang. dense fibrillar component) – utworzony jest z włókien o średnicy 4–5 nm i długości do 50 nm, gęsto upakowanych w pasma i często otaczających ośrodki włókniste
  • składnika ziarnistego (GC, z ang. granular component) – tworzą go ziarna o średnicy 15–20 nm w postaci pól wymieszanych z gęstym składnikiem włóknistym
  • chromatyny związanej z jąderkiem (NAC, z ang. nucleolar associated chromatine)
  • wakuol jąderkowych (NV, z ang. nucleolar vacuoles)

Skład chemiczny

W jąderku zdrowej, nienowotworowej komórki stosunek głównych związków chemicznych kształtuje się następująco[2]:

Funkcje

Jąderko jest miejscem:

Ma też związek z odpowiedzią na stres(inne języki)[3].

Typy jąderek

Można wyróżnić następujące typy strukturalno-czynnościowe jąderek:

  • jąderka uformowane w nukleolonemę (jąderka gąbczaste) – znajdują się w większości komórek syntetyzujących jąderkowy RNA; struktury rybonukleoproteiny w takich jąderkach tworzą luźną gąbczastą strukturę
  • jąderka zwarte – charakteryzuje je jednolite, ciasne ułożenie włókien i ziaren jąderkowych, zwykle wymieszanych. Najłatwiej uwidocznić je w jądrach młodych, szybko rosnących komórek
  • jąderka zwarte z segregacją składników – w jąderku takim poszczególne składniki rybonukleoproteiny tworzą wyraźnie oddzielone od siebie strefy. W jąderkach tego typu nie zachodzi synteza rRNA
  • jąderka pierścieniowate – charakteryzuje je obwodowe rozmieszczenie składników rybonukleoproteiny. Synteza RNA w takich jąderkach jest całkowicie zahamowana lub przebiega bardzo powoli, ale stan taki może być odwracalny
  • mikrojąderka (jąderka resztkowe) – synteza RNA w takich jąderkach jest zahamowana; najczęściej widoczne są w starych komórkach, degenerujących

Przypisy

  1. ↑ Wojtaszek, Woźny i Ratajczak 2006 ↓, s. 50
  2. ↑ Rozdział 13.4. Białka jąderek jako ich główny składnik. W: Leokadia Kłyszejko-Stefanowicz: Cytobiochemia – Biochemia niektórych struktur komórkowych. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13824-6.
  3. ↑ a b c d Wojtaszek, Woźny i Ratajczak 2006 ↓, s. 48

Bibliografia

  • Przemysław Wojtaszek, Adam Woźny, Lech Ratajczak: Biologia komórki roślinnej. Tom 1. Struktura. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 978-83-01-14838-6.
  • Stanisław Orkisz, Hieronim Bartel: Organizacja i funkcjonowanie jądra komórkowego. W: Seminaria z cytofizjologii dla studentów medycyny, weterynarii i biologii. pod redakcją Jerzego Kawiaka i Macieja Zabla. Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban i Patrner, 2002. ISBN 83-87944-62-9.