Fasces

W tym artykule szczegółowo zbadamy temat Fasces, przedstawiając dogłębną analizę od jego początków po jego dzisiejsze znaczenie. Zagłębimy się w różne aspekty otaczające Fasces, oferując wszechstronną wizję, która pozwala naszym czytelnikom głęboko zrozumieć jego znaczenie i implikacje w różnych obszarach. Poprzez badania, dane i świadectwa staramy się rzucić światło na Fasces i jego wpływ na społeczeństwo, kulturę, ekonomię, politykę i inne istotne dziedziny. Jakie czynniki przyczyniły się do ewolucji Fasces w czasie? Jakie są główne wyzwania, przed którymi obecnie stoisz? Jakie są możliwe przyszłe konsekwencje Fasces? Oto niektóre z pytań, którymi zajmiemy się w tym artykule, aby zapewnić pełną i wzbogacającą wizję tego tematu. Dołącz do nas podczas tej wycieczki po Fasces i odkryj wszystko, co musisz wiedzieć na ten fascynujący temat!

Rzymskie fasces

Fasces (w tym znaczeniu plurale tantum, od łac. fascis „wiązka”) lub rózgi liktorskie – obwiązany rzemieniem pęk rózg, czasem z zatkniętym weń toporem (wojennym) o podwójnym żelaznym ostrzu[1].

Fasces pierwotnie stanowiły symbol władzy każdego etruskiego króla – lukumona (lucumo), niesiony przez jego liktorów (lictores), stanowiących osobistą ochronę władcy.

Fasces w tej samej funkcji, z prawie identycznym rytuałem, zostały przejęte przez starożytnych Rzymian. Były noszone przed cesarzem i najwyższymi urzędnikami rzymskimi przez liktorów, których liczba była uzależniona od rangi i miejsca pojawienia się dostojnika[2]. Czasami liktorzy towarzyszyli obywatelom rzymskim podczas specjalnych wydarzeń, np. pogrzebów lub kiedy dochodziło do pojednania, co miało wyrażać wdzięczność Miasta. Rzymskie fasces różniły się od etruskich tym, że topór (zatknięty w wiązkę poza pomerium lub w czasie wojny) miał tylko jedno żelazne ostrze[1].

W czasach nowożytnych rózgi liktorskie stały się symbolem:

  • idei republikańskiej; w tym charakterze znajdują się w godle Francji i innych państw[3];
  • przed 1914 ruchów lewicowych i włoskich rewolucjonistów[3][4];
  • ruchu faszystowskiego (nazwa faszyzm pochodzi od wł. fasci) i narodowosocjalistycznego;
  • wszechwładzy i siły państwa; w tym charakterze wykorzystywany m.in. powszechnie w faszystowskich Włoszech i nazistowskich Niemczech oraz okazjonalnie w sanacyjnej Polsce (np. zachowane do dziś liczne rzymskie fasces na elewacji gmachu Sejmu Śląskiego i Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, podkreślające supremację Rzeczypospolitej Polskiej nad autonomicznym Śląskiem[5]). W latach 1824–1826, z inicjatywy Stanisława Staszica i według projektu S. Stompfa, wzniesiono na wzgórzu Zamku królewskiego w Lublinie nową budowlę w stylu neogotyku angielskiego, przeznaczoną na więzienie Królestwa Kongresowego, z fasces etruskimi na dwóch wieżach wjazdowych oraz na zwieńczeniu Baszty.
Fragment elewacji gmachu Sejmu Śląskiego – Fasces

Przypisy

  1. ↑ a b M. Jaczynowska, Historia starożytnego Rzymu. PWN, Warszawa 1988, s. 19–20.
  2. ↑ V. Bukowska-Wilk, „Osobliwe filtry są...“, „Studia Norwidiana”, 24–25, 2006–2007, s. 193, przypis nr 2.
  3. ↑ a b M. Marszał, Faszyzm i jego oblicza, Varia doctrinalia, red. Ł. Machaj, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2012, s. 26.
  4. ↑ R. Paxton, Anatomia faszyzmu, Poznań 2005, s. 2 .
  5. ↑ ŚCDK: Architektura narodowa w formie i treści. Gmach Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego w Katowicach. .

Bibliografia

  • O. Jurewicz, L. Winniczuk, Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym, PWN, Warszawa 1968, s. 343, 367.